Boekbespreking
z>,
De Waterschans nr. I 2000
jannen fanci
■z
am
Jiel Lancje (i'Ja/er
Jfei Lanye Da ter
1
Xzeuw Lei/moer
Afb.2. Tekening van een kaart uit 1895.
gen. Sommige vondsten hadden
aangroeisel van zeepokken. Er werd
besloten een graafmachine in te
zetten ter verwijdering van de bo
venlaag. Onverwacht werden tij
dens de verwijdering van de boven
laag vele gebruiksvoorwerpen zicht
baar, waarop werd besloten de
graafmachine te blijven gebruiken
om snel dieper te kunnen komen.
Door deze onprofessionele manier
kon snel gewerkt worden. Belang
rijke gegevens zoals funderingen
konden slechts marginaal worden
vastgelegd. De opgraving beperkte
zich uiteindelijk tot het veiligstellen
van gebruiksvoorwerpen mede om
dat op 2 meter diepte grond- en
welwater van het nabijgelegen
Lange Water begon door te dringen
in de put. De meeste gebruiksvoor
werpen dateerden uit de 17e en 18e
eeuw met een enkele oudere
vondst, hetgeen overeenkomt met
de tweede bewoningsperiode van
de polder.
Er wordt in het jaarboek door mid
del van geromantiseerde vertellin
gen 'Wat schaft de pof een beeld
gegeven van de leefsituatie in deze
polders.
Vondsten
Er is sprake van een aantal intrige
rende vondsten met name onder
Delfts aardewerk waarvan heden
ten dage nog steeds gespeculeerd
wordt naar wat de afbeeldingen op
de Delfts blauwe en majolica bor
den ons willen zeggen. Op een hel
dere en duidelijke wijze is de werk
groep Archeologie er in geslaagd
dit boek zodanig te schrijven dat
het voor een breed publiek toegan
kelijk is naast het wetenschappelijk
belang ervan.
Steengoed vondsten van Langer-
wehe, Raeren en Westerwald staan
met mooie foto's afgebeeld, waar
van vele in kleur. Westerwald steen-
goedkruiken hebben het wapen
schild George Rex. Deze wapen
schilden verwijzen naar de toenma
lige Engelse koningen George I en
George IE Veel vondsten van Ber
gen op Zooms aardewerk zijn op
gegraven, zoals kookpotten, voor-
raadpotten, bakpannen of koeken
pannen, steelkommen, schalen, tei
len en andere kleine gebruiksvoor
werpen. Bergen op Zoom was een
belangrijk productiecentrum en
het ligt dan ook voor de hand dat
in het naburige Halsteren veel ge-
bmik werd gemaakt van dit aarde
werk. De techniek van het Bergen
op Zooms aardewerk wordt kort
beschreven. Wit bakkend aarde
werk en de engobe techniek wor
den toegelicht. Fraaie majolica
vondsten werden er gedaan, waar
onder een bord met een voorstel
ling van een drinkeboer in blauw,
geel en mangaan. Een majolica
bord toont een Bijbelse voorstel-
Afb.3. Een groepje steengoed aardewerk bijeen als was het een opstelling in een 17de
of 18de eeuwse kelder.
38
De Waterschans nr. 1 2000
ling met een kruisiging van een
vrouw aan het kruis met rozenkrans
in blauw geschilderd met spons-
techniek.
Het hoofdstuk inventaris geeft een
goed en overzichtelijk beeld van de
gebruiksvoorwerpen die een ge
middelde herberg in de 17e en 18e
eeuw in haar bezit zal hebben ge
had. Opvallend is de diverse hoe
veelheid aardewerk en steengoed.
Naast het naburige aardewerk uit
Bergen op Zoom is er veel Neder-
rijns. Delfts en majolica aardewerk.
Er is sprake van 127 bierpullen en
75 wijnflessen, althans fragmenten.
Glas en aardewerk pijpen komen
ruimschoots aan bod. Metaal werd
er tijdens de opgraving niet veel ge
vonden: 19 tinnen lepels met onder
meer de letters CH en MVL. De
natte bodem heeft wat restanten
leer nagelaten waaronder een op
merkelijk goed geconserveerd kin
derschoentje. Het jaarboek kent
Afb.4. Kruik, steengoed, voorzien van
een maatinhoud.
een zeer uitgebreide classificatie
hoewel het toch maar een deel van
de vondsten betreft.
Witte plek
West-Brabant is op de archeologi
sche kaart van Nederland een witte
plek. Met deze rijk geïllustreerde
publicatie wordt er een stukje inge
kleurd. Ook in deze gebieden wa
ren er in de Middeleeuwen en Late
Middeleeuwen volop activiteiten.
West- Brabant lag tijdens de Late
Middeleeuwen op een strategisch
belangrijke plaats. Dit zal zeker van
invloed zijn geweest op het alle
daagse leven in deze polders.
Jaarboek in kleur
Het jaarboek bevat 112 pagina's op
A4 formaat met veel foto's in kleur.
De prijs per jaarboek bedraagt 39,95
inclusief portokosten, te bestellen
door overmaking op bankrekening
nr 65.57.13.573 t.n.v. Heemkundige
studiekring 'Halchterth' te Halste
ren. Na ontvangst van uw betaling
zal zo snel mogelijk een exemplaar
u toegezonden worden.
Drs. G. A Huijbregts.
Donald E. Graves: South Albertas. A Canadian Regiment at War. Toronto 1998
ISBN 1-8996941-06-0. Aantal pagina's: 408.
Het South Alberta Regiment
Voor mij ligt een nieuw boek met
onder meer de geschiedenis van de
bevrijding van Bergen op Zoom op
27 oktober 1944, nu ruim 55 jaar
geleden. De oorlog blijft inspireren
tot schrijven. Van menig legeron
derdeel is inmiddels zijn rol in de
Tweede Wereldoorlog beschreven.
Daarnaast kent ook nagenoeg elke
plaats of streek zijn publicaties over
de periode 1940-1945 met de be
vrijding als happy end.
Bergen op Zoom is daarin niet ach
tergebleven (1). Toch weer een
nieuw werk met een apart hoofd
stuk over de Zoomstad. De eerste
algemene indruk is meteen positief.
Afb. 1. Canadese verkenningsvoertuigen op de Antwerpsestraat te Bergen op Zoom.
39
c8/t/e/ien/j m y v ewey
Lage oeoergrond
T.Jafer/m
t
,3
Lage oeuergrond
'v 3|