De Waterschans nr. 1 2000 Afb.l. Hotel Mastbosch op een prentenbriejkaart uit ongeveer 1904. Voor het hotel een tramwagen van de boulevardtramHet hotel heeft een eigen gastlantaam op het ter ras wegens het ontbreken van straatverlichting in deze buitenwijk alle registers op film aanwezig. Verder in dit nummer twee artike len van Henk Heiligers over Wouw in 1899, dus een eeuw geleden. Ook toen was 'die goeie ouwe tijd' lang niet wat de zegswijze sugge reert. Geertruidenberg: De Dongebode, de nrs. 2 en 3 van 1999 In nummer 2 de zesde bijdrage van J.C. Thijssen over min of meer be kende personen uit de geschiede nis van de stad Deze keer is Poyet aan de beurt in: De heer van Poyet, de commandant van de legereenheid die in 1573 Geertruidenberg in han den van de Prins van Oranje bracht. Nummer 3 wordt door Bas Zijl mans gevuld. Onder de titel: De pa rochie van Sint Gertrudis te Geertrui denberg (I) schetst hij de historie van de katholieken in Geertruiden berg vanaf de inname van de stad op 28 augustus 1573 door de geu zen tot de inwijding van de nieuwe Sint-Gertrudiskerk door bisschop Muskens op 24 mei 1998. In het verhaal nemen de geestelijken een vooraanstaande plaats in. De schrijver geeft zelfs in een apart hoofdstuk in het kort de biografi sche gegevens van 28 te Geertui- denberg geboren priesters. Daaron der zijn er vijf met de familienaam Allard. Klundert: De Overdraght, nr. 3 (september) van de jaargang 1999 Dit nummer staat even stil bij de veiling van voor de historie van Klundert belangrijke objecten in opdracht van de gemeente Moer dijk. Met veel inspanning, moeiten en kosten is het de heemkunde kring Die Overdraghe gelukt om toch een en ander voor de stad te behouden. Verder een artikel van Matti Herben over Klundert in 1793 onder de titel: Een krantebe- richt uit 1793 over de inname van Klundert door de Fransen. Was Von Kropff een held of een schurk? Er werd toen heel verschillend over geoordeeld. Matti Herben en Linze van der Meulen schenken verder aandacht aan De Klundertse Herberg Het Hoff van Hollandt' met Het Cofflj Huijs' (p. 12-20). Jaargang 25, nr. 4, november 1999 Een ooggetuigenverslag over de be vrijding van Klundert door Willem A. Schoep. Hij vertelt zijn beleve nissen in de periode van eind ok tober 1944 - begin november 1944, toen er in en om Klundert fel werd gevochten en over zijn ervaringen in de maanden daarna. Breda Engelbrecht van Nassau, jaargang 18, nr. 3, september 1999 In dit nummer veel aandacht voor huizen. Chr. Buiks publiceert een lange lijst van huisnamen, onder verdeeld naar diverse onderwerpen zoals zoogdieren, vogels, planten e.d. Drs. Jac. H. van Hooydonk gaat verder met zijn studie over de wo ningen in de Bredase Nieuwstraat, deze keer in het bijzonder het huis Vaillant (Nieuwstraat 13). Gerard Otten richt zich op de woning bouw rond het Mastbos en Helma Raaymakers schetst de geschiede nis van de snoepgoedfabriek LONKA, die van 1921 tot 1964 haar lekkernijen in Breda produceerde en exporteerde. Jaargang 18, nr. 4, december 1999 In dit nummer een In Memoriam Herman Dirven en een In Memo riam Jac. H. van Hooydonk. De Heemkundige Kring Breda verloor in september 1999 twee leden die zich voor de geschiedenis van Breda en omstreken zeer verdien stelijk hebben gemaakt. Talrijke pu blicaties staan op hun naam. Van Jac.van Hooydonk verschijnt post- huum nog een boek over de Bre dase elite. Het wordt dit jaar uitge geven door het Bredase Stadsar chief. Verder in deze bijdrage een artikel van Gerard Otten: De villa ontwikkeling rond het Mastbos na de Eerste Wereldoorlog en de aanleg van het Montenspark. Chr. Buiks maakte een studie van de Bredase huisnamen en vervolgt zijn artikel daarover in dit nummer onder de titel: Oude huisnamen in Breda (deel 2). Nieuw-Ginneken: 'Brieven van Paulus' nr.126, oktober 1999 Ook in deze periodiek net als in Geertruidenberg deze keer veel aandacht voor de kerkelijke ge schiedenis. Ad Jansen vertelt in zijn bijdrage De kerk van Bavel tussen 1648 en 1888 (p. 13-34) over het wel en wee van de Bavelse katholieken vanaf de dag dat ze hun kerk aan de protestanten moesten afstaan (27 juni 1648) lot het jaar 1888, toen de huidige Sint-Brigidakerk in gebruik werd genomen. Tot 1809 bleef het kerkgebouw in hervormde handen, hoe gering hun aantal ook was, en behielpen de katholieken zich met een ruimte in het kasteel Ypelaar of in een schuurkerk. Pas koning Lodewijk Napoleon gaf hun het oude kerkgebouw terug, zij het met heel wat achterstallig onderhoud en tegen betaling van 800,- aan de Hervormde Gemeen te van Ginneken en Bavel. Het is het bekende verhaal van menig kerkge bouw op het Brabantse platteland. Jaargang 25, nummer 127, decem ber 1999 Een degelijk en uitgebreid artikel over Bavel, geschreven door 48 De Waterschans nr. 1 2000 KAH.W. Leenders onder de titel: Historische Geografie van Bavel. Aanleiding tot dit artikel is het 700- jarig bestaan van het dorp, dat wil zeggen: in een document van 1299 is er voor de eerste keer sprake van de nederzetting Bavel. Wat was er toen in feite en hoe heeft de ne derzetting zich na de dertiende eeuw verder ontwikkeld? Leenders zoekt het antwoord op de van hem bekende wijze, dus met zoveel mo gelijk invalshoeken. In deze studie roept hij de hulp in van de fysische geografie, de archeologie, de naamkunde, de oudste oorkonden en andere archivalia, de nederzet tingsstructuur en de ideeën van vroeger en nu omtrent het ontstaan van Bavel. Wie meer wil weten over Bavel heeft hier in Leenders een goede gids. Zevenbergen: Oud Nieuws, jaargang 19, nr.3, november 1999 Op 5 november 1944, nu 55 jaar geleden, werd Zevenbergen bevrijd door de Amerikaanse 104de Infan- terie-divisie, genaamd 'THE TIM- BERWOLVES'. De krijgshandelin gen van deze divisie tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn beschre ven door twee oud-strijders die destijds deel uitmaakten van ge noemde divisie. Het betreft hier Leo Hoegh en Howard J. Doyle en de titel van hun boek luidt 'Timber- wolf Tracks', Hie History of The 104th Infantery Division 1942-1945. Het gedeelte dat op Zevenbergen betrekking heeft, is vertaald door Tom Beumer en daarmee vult hij het grootste deel van dit nummer. Zuidwesthoek. Tijding, nr. 2 van de jaargang 1999 Er is aandacht voor de herdenking van het 750-jarig bestaan van Woensdrecht of beter gezegd voor de eerste vermelding van het be staan van dit dorp. De naam 'Wunsdrech' duikt voor 't eerst op in een brief van 29 april 1249, af komstig van paus Innocentius IV en gericht aan de abt van de St.Mi- chielsabdij te Antwerpen. De paus bevestigt dat de abt het ius patro- natus over Wunsdrech heeft. Dat wil zeggen dat vader abt daar de pastoor mag benoemen. René Jacobs maakt van Woens drecht een oude heer van 750 jaar die ons aan de hand neemt en door de historie van het dorp gidst. De oude man heeft heel wat te ver tellen en te vergelijken. Amandus Lameir van de werkgroep genealo gie laat ons kennis maken met de voorouders van zijn familie. Tijding 1999/3 en 2000/1 In dit dubbelnummer een vervolg van de 'Herinneringen van de jonge heer Woensdrechtgeschreven door René Jacobs, adjunct-directeur van het Regionaal Archief West-Bra bant. Hij vertelt over persoonlijke herinneringen aan de Ignatius- vloed van 1 februari 1953 en verge lijkt die met de stormvloeden van 1530, 1552, 1555 en de Allerheili genvloed van 1570. De laatste bete kende het einde van het dorp Hil- dernisse. Verder schenkt Jacobs aandacht aan de problemen tussen Woensdrecht en Hoogerheide op onder meer onderwijsterrein, pa rochieleven en muziekverenigin gen. Ad van Veldhoven schetst in het kort de ontwikkeling van de ge zondheidszorg in zijn bijdrage: Het volk en zijn gezondheid in de doipen van de Zuidwesthoek van 1800 tot 2000. Verder aandacht voor de werkgroep Genealogie die bezig is met het transcriberen van de DTB-boeken van de streek, dit in samenwerking met heernkundevrienden van Es sen en Kalmthout. Ook weer een bloemlezing uit de dagbladen 1899. Eugène Jansen is ook weer present, nu met Honderd jaar dorsen in de Zuidwesthoek. De titel spreekt voor zich. De auteur beperkt zich niet tot de technische kant van het pro ces, van dorsvlegel tot combine, maar betrekt er zelfs de Europese landbouwpolitiek in en hij heeft te vens oog voor de boer temidden van de technische en politieke ont wikkelingen. Sprundel. Heemkundekring 'Onder Baronie en Markiezaat', Jaarboek 1999 (Jaargang 14, nr. 26, november 1999) M.J.J. van den Maagdenberg: De pastoors van Sprundel en hun ver vangers (2). Johannes Roest, de derde pastoor van Sprundel was nooit in zijn parochie. Hij was na melijk ook kanunnik van het kapit tel van de Onze Lieve Vrouwekerk in Tongeren. Een plaatsvervanger nam zijn taak in Sprundel waar en ontving daarvoor waarschijnlijk een kleine vergoeding. De eigenlijke in komsten gingen in dit geval naar Roest. Dit verschijnsel, het absent zijn van pastoor, bisschop en soms ook abt, deed zich meer voor in de Middeleeuwen en ook later, al trachtte de Kerk na het Concilie van Trente (1545-1563) aan dit mis bruik paal en perk te stellen. CJ. Elst-de Bont vervolgt haar arti kel over 'Spmndelse' Mutsen op de grens van de Baronie en het Markie zaat (deel 2). Zij is nog niet uitver teld en er komt dus nog een ver volg. Wy 1 Ajb.2. De Timberwolves proberen bij Standdaarbuiten met stormboten de Mark over te steken om een bruggehoofd te vormen. 49

Periodieken

De Waterschans | 2000 | | pagina 26