7[ De Waterschans nr. 4 2000 Afb. 1. De watertoren van Raamsdonkveer omstreeks 1926. nigde Nederlanden en onderhorige landschappen 1725 van Francois Halma en Mattheus Brouerius van Nidek. Piet van der Weegen vervolgt zijn Genealogie van Dierick Pauwels (van der Wegen). Deel II (p. 17-75). De Dongebode van de Oudheid kundige Kring 'Geertruydenberghe' komt in haar derde nummer van de 26ste jaargang, september 2000, met drie artikelen. J.C. Thijssen is de auteur van De watertoren van Raamsdonksveer (1) (p.59-74). Hij schetst de totstandkoming van de toren, de werking en de architec tuur ervan. Het gebouw is van 1925 en functioneerde tot 1970. Ir. Hendrik Sangster (1892-1971) was de architect van het monument. Gom van Strien tracht in Erven, Sterven en de Pest in Raamsdonk, 1617-1627 (p.75-79) met archiefge- gevens over erfdelingen na te gaan, hoeveel slachtoffers de pest maakte en welke regels van kracht waren bij het verdelen van de nagelaten goederen. Bas Zijlmans verrijkt de vestingge schiedenis met zijn artikel: Een po- terne in de vestingwerken van Geer- truidenberg (p.80-84). Een potente is een ondergrondse gang waar langs je verlig de buitenste verdedi gingswerken kon bereiken. In Ber gen op Zoom is als zodanig de Franse Sortie bekend geworden, omdat daarlangs in 1747 Franse soldaten de door hen belegerde stad binnendrongen. Voor hen was het dus geen uitgang zoals de naam suggereert, maar een ingang. Een dergelijke gang en de resten ervan vormen het onderwerp van dit artikel. In 'Brieven van Paulus' nr. 131 (15-10-2000) van de heemkunde kring 'Paulus van Daesdonck' van voorheen Nieuw-Ginneken lezen we de geschiedenis van de De Gin- nekense burgeiwacht en de schiet baan in Baveluiteengezet door Ad Jansen. We hebben het dan over de periode tussen de beide wereldoor logen. De toenmalige burgerwacht bestond uit vrijwilligers. Zij be kwaamden zich in het schieten op de Roosbergseheide in Bavel. 'De Overdraght' nr. 3 van het jaar 2000 is een themanummer met in de hoofdrol: De gemeentelijke auto- busdienst Klundert-Zevenbergen, 1911-1924. M.C.J. Broos uit Roosen daal is de auteur van deze uitvoe rige, goed gedocumenteerde histo rie. Het heeft heel wal voeten in de aarde gehad, of beter gezegd: wie len in de klei, voordat een regelma tig, goed functionerend openbaar vervoer de bewoners van de stad Klundert enigermate uit hun isole ment verloste. De Kijkuit van de Koninklijke Kring voor Heemkunde Merksent is ook altijd de moeite waard. In Nummer III van september 2000, 28ste jaargang, vervolgt William Si- moens zijn verslag van De val van Antwerpen in 1914, deel 2 (p. 15-20). Op 7 oktober begonnen de Duit sers de stad te beschieten en advi seerde de Belgische bevelhebber generaal Deguise de inwoners van de stad een veilig heenkomen te zoeken 'in de richting van het noorden en het noodoosten'. De koning en de koningin, de leden van de Belgische regering en ook Winston Churchill, nog maar net gearriveerd, verlieten de stad, zij het in westelijke richting, naar de kust. Op 9 oktober gaf de stad zich over, maar dat ging met heel wat perike len gepaard. Op circa 20.000 men sen na, was de bevolking wegge trokken, vooral naar Nederland. Hele huizenblokken waren afge brand of door voltreffers verwoest. Robert Vervoort begint in dit num mer met zijn verhaal over De Red Star Line te Antwerpen. Deel I (p. 30-35). De Red Star Line was een rederij die in Antwerpen in 1872 werd opgericht voor het vervoer van petroleum, vooral vanuit de USA naar Antwerpen en naar En geland. Een hoofdrol daarin speel de de Antwerpse handelaar Jules Bernhard von der Becken. Het ini tiatief werd de basis voor de Red Star Line, een lijndienst op New York. Dat ging niet zonder proble men. Ook deze rederij was van be tekenis voor de nieuwe uitgroei van Antwerpen tot wereldhaven. Saillant is het kwartaalbericht van de Stichting Menno van Coehoom. Reeds eerder vroegen we aandacht voor dit aantrekkelijke en tevens in teressante orgaan van de Stichting die zich inzet voor het behoud van militair-historische verdedigings werken, die in het verleden een rol hebben gespeeld in de geschiede nis van Nederland. Voor ons ligt nummer 3 van het jaar 2000 met o.m. aandacht voor Duitse verdedi gingswerken in Utrecht door Anne Visser en De vestingwallen van Go- rincliem door A.J.P. van Duivendijk. Een Signalering vestingbouwkundige artikelen in andere tijdschriften als mede een opgave van Aanwinsten bibliotheek eerste en tweede kwar taal 2000, helpen de geïnteres seerde lezer verder op weg. Behalve deze geselecteerde bladen en artikelen zijn er nog heel wat meer kronieken e.d. ingekomen die de moeite van het naslaan waard zijn. Dit alles kan worden ingezien in de leeszaal van de Gemeente lijke Archiefdienst van Bergen op Zoom. Illustratieverantwoording Afb.l: Dongebode, september 2000, p. 72. ui' O' k i 11 '!|!l

Periodieken

De Waterschans | 2000 | | pagina 26