Uit en over verwante tijdschriften Leesportefeuille drs. GA Huijbregts Oudenaarde Een leuke verrassing deze keer is het boekwerk uit Oudenaarde Han delingen van de Geschied- en Oud heidkundige Kring van Oudenaarde van zijn Kastelnij en van den Lande tussen Maercke en Ronne, Deel XXX- VIII. Oudenaarde, 2001. Dit boek van maar liefst 352 pagina's is een verzameling van acht degelijke, we tenschappelijk verantwoorde arti kelen over het verleden van Ou denaarde en omgeving. Het grond gebied van de Oost-Vlaamse stad Oudenaarde had al bewoners in de Romeinse en Frankische tijd. De Schelde vormde later de grens tus sen het Duitse Rijk en Frankrijk, en tegelijk tussen Rijksvlaanderen of Keizersvlaanderen en Kroonvlaan- deren. Links van de rivier liet graaf Boudewijn IV van Vlaanderen om streeks het jaar 1000 een kasteel bouwen. Op de andere oever te Ename stond toen al een burcht die keizer Otto III daar ca. 975 had laten oprichten. Later zouden beide gebieden in handen komen van de graaf van Vlaanderen die daarmee zowel leenman was van de Duitse keizer als van de Franse koning. De stad Oudenaarde had van ouds her twee kernen, namelijk Ouden aarde en Parnele. In het midden van de zestiende eeuw groeiden die uit tot een stad. De plaats kende een bloeiperiode in dezelfde tijd als Bergen op Zoom en ook hier was het de Tachtigjarige Oorlog die het economisch verval inluidde. Het waren vooral de lakenhandel en nijverheid die de ruggengraat vormden van de bloei. Daarnaast was en is de stad bekend om haar tapijten. De tapijtweverij was van groot belang tussen 1400 en 1700. We hebben het aan de vriend schapsbanden met deze Schelde- stad te danken, dat we kennis kun nen nemen van de rijk gevarieerde inhoud van dit 38ste deel. Jammer is dat de pagina's 66/67, 70/71, 74/75 en 78/79 onbedrukt zijn ge bleven. Deze keer valt te noteren dat we te doen hebben met een overvloedige oogst. Laten we beginnen met de Jaarboeken 2000. Heemkundekring het land van Gastel P.FA Akkermans schrijft over het Huiswerk in Kroniek van de Yereni- ging Het Wit-Gele Kruis' en de 'Thuiszorg'. Het is een verhaal van fusies, regio-eenheden, schaalver groting, bestuurssamenstellingen e.d. met als (voorlopig?) resultaat de 'Stichting Kruiswerk West-Bra bant'. Afb.l. Een wandtapijt uit Oudenaarde: Het had van Odysseus. Dienaressen verzorgen Odysseus, geven hem eten en drinken en laten hem baden. Zij overhandigen hem de gouden kruik met olijfolie, waarmee hij zich na het baden zal insmeren. Op de achter grond wacht de ingespannen wagen om de prinses, Odysseus en de gewassen kleren terug te voeren naar een paleis. 46 De Waterschans nr. 1 2001 Verder treffen we in deze bundel van 178 bladzijden enkele vervolg artikelen aan. J.W. Wagemakers (broeder Servaas) is toe aan deel 7 van zijn ervarin gen als soldaat in Indonesië in de jaren 1947-1950 onder de titel: Uit het dagboek van een oud Indieëgan- ger. Ook broeder Theophile Nij- man vertrouwde in die jaren zijn daden en denken toe aan een dag boek, maar dan in Oud-Gastel; to taal 28 schoolschriften. In dit nummer deel 10 van zijn Herinneringen. Het betreft de pe riode van 6 januari 1949 tot 27 au gustus 1950. Grotendeels autobio grafisch is ook Een stukje levensge schiedenis van de familie Voorbraak, geschreven door de 82-jarige Cor Voorbraak (Anna Maria Cornelia) met in de hoofdrol haar ouders Antonius Voorbraak (1879-1965) en Laurentia Aanraad (1883-1965). P. Luijsterburg rondt in dit nummer zijn biografie over Piet (L) af in zijn: Piet uit de Gorkus. Het leven van een Brabantse jongen. Deel 4. Piet maakt kennis met de Kruishe ren en sluit zich bij hen aan. Hij wordt als missionaris uitgezonden naar Belgische Congo en werkt daar als technicus, bouwmeester, instructeur enz. van 1938 tot 1948. Ook is er nog een veivolg van Kent gij ze nog.... Deel 3. Korte biogra fische gegevens van priesters, broe ders en zusters uit Oud-Gastel. Voorts o.rn. een bijdrage van W. van den Broek en P. Peeters: Een Gas- telse moordzaak in 1900. Het gaat over Petronella van Nispen die op 19 mei 1900 door een vrouw (C. de J.) in haar huis werd gewurgd. Heemkundekring de Heerlijckheijd Nispen. Jaarboek 2000. Mevrouw M. Ver braak-van Eekelen vervolgt haar Met heel veel groeten van en voor de Nispense emigranten II. Aruba, Californië en Canada. Uit de bebouwingsgeschiedenis van Nispen is al aan aflevering VI toe. H. Baselier en J. Kerstens besteden deze keer aandacht aan Grensstraat en Kloosterweg. ECJ. Wierckx schrijft over De nala tenschap van Martinus Luijkx, pas toor te Nispen. Deze gefortuneerde zielenherder liet bij zijn dood op 3 januari 1844 heel wat na, ook in Bergen op Zoom: 2 huizen in de Koevoetstraat 'Het Roode Leeuw- ke' en het 'Lantaarntje', in de Buitenpoorterij o.a. de 'Mechelijne- blok' en op de Noordgeest de 'For- tuijnblok'. Omdat o.a. leden van de familie Franken tot de erfgenamen behoorden, is ook een stukje gene alogie van deze familie toegevoegd. Een zoen van wijlen Cornelis Corne- liszoon Lonckedoor L.J. Jonkhout gaat over een moord in 1565 met als slachtoffer C.C. Loncke en als moordenaar Rochus Janszoon. Op 8 juli werd het vonnis uitge sproken en de lezer vindt het hier letterlijk weergegeven. Verder ontvingen we de volgende tijdschriften: Heemkundekring De Vierschaer Wouw Jrg. 18, nr. 4, december 2000. On der meer een uitgebreid artikel van Nico Wouters onder de titel: Het zelfde en toch verschillend. Oorlog en oorlogsherinnering in twee aan grenzende doipen, Essen (België) en Wouw (Nederland). Onder dezelfde titel schreef Wouters een boek van bijna 300 bladzijden om aan de universiteit van Gent de graad van licentiaat te halen. Hij vergelijkt het verzet in en na de Tweede Wereld oorlog in Essen met het verzet in Wouw. Het artikel wordt gevolgd door de kritiek die de oud-burge meester van Essen. Herman Suy- kerbuyk, aan het boek wijdde in Jaarboek 1998 van De Spyker, het orgaan van de Koninklijke Heem kundige Kring Essen. Beide artike len zijn zeer de moeite waard. Ver der Een West-Brabantse legende van Sint Gertrudis door Herman Dirven uit Prinsenbeek, overgenomen uit Historisch kontact West-Brabant jrg. 1, nr. 2, 1981. Heemkundige Kring Breda: Engel- brecht van Nassau Jrg. 19, nr. 3, oktober 2000. A.C.M. Kappelhof: Aan de pols gevoeld. 'Medici' in Breda 1550-1625 (Deel II). Hoe gingen dokter en patiënt vierhonderd jaar geleden met el kaar om? De auteur antwoordt met typerende voorbeelden. Vaak was het een kwestie van onderhande len. Voor zoveel maak ik je beter. Merkwaardige gegevens voorts over syfilis en over amputaties door veldscheerders (legerchirurgijns). Chr. Buiks gaat door met het pu bliceren van Oude huisnamen in Breda. Deel 4. Deze keer de the ma's: koningen, wapens en heral diek, alsmede diverse. Twan van den Broek levert een bij drage over de Bredase schuttersgil den Sint Sebastiaan (handboog). Sint Joris (voet- of kruisboog) en het Kloveniersgilde (geweer) in zijn artikel: Waar ging de Schootsteeg heen? Ooit leidde die naar de Doe len. Heemkundekring Die Overdraghe uit Klundert: De Overdraght Jrg. 26, nr. 4, december 2000. M.CJ. Broos, expert inzake de ge schiedenis van het openbaar ver voer in de regio, voltooit hier zijn verhaal over De gemeentelijke auto busdienst Klundert-Zevenbergen, 1911-1924. Op 10 december 1913 reed de eerste motoromnibus. Er waren er toen pas vijf in heel Ne derland. Tien jaar bleef de bus in bedrijf. Oudheidkundige Kring 'Geertrui- denberghe': De Dongebode Jrg. 26, nr. 4, december 2000. Ook in dit tijdschrift maar een artikel. De watertoren van Raamsdonksveer (slot) door J.C. Thijssen. Koninklijke Kring voor Heemkunde Merksem: De Kijkuit Jrg. 28, nr 112 december 2000. In dit laatste nummer van de 20ste eeuw het tweede en laatste deel van de geschiedenis van De Red Star Line te Antwerpen door Robert Vervoort, een geschiedenis die ei genlijk eindigt met de Tweede We reldoorlog, maar die door claims van de laatste eigenaar Arnold Bernstein nog een staartje kende tot 1960. Van De val van Antwerpen in 1914 door William Simoens in dit num mer het derde en laatste deel, be staande uit enkele nabeschouwin gen. Kwesties als de aanwezigheid van Winston Churchill in de Schel- destad in 1914 en de processen van 1920-1924 om de schuldigen te straffen komen hier aan de orde. Even een getal: Op 15 oktober 1914 bevonden zich 710.000 Belgen in Nederland, in december 1914 wa ren er dat nog 124.107. Heemkundekring Paulus van Daes- donck uit vh Nieuw Ginniken: 'Brieven van Paulus' Nr. 132, 15 december 2000. Anneke Ooms-van den Berg doet verslag van een lezing van prof. dr. Arnoud- 47

Periodieken

De Waterschans | 2001 | | pagina 23