Prachtig stadsgezicht gratis
tttfeÜÉiAttA j!;7.>!§S|§
Het stadsgezicht op Bergen op Zoom
door Samuel de Swaef (1634) herdrukt
voor leden
Geschiedkundige Kring
100
De Waterschans nr. 3 2001
ter te Nijvel. In de tiende eeuw ver
spreidde haar verering zich over het
bisdom Luik en van daaruit over
Duitsland, Scandinavië en Noord-
Italië. De oudste Gertrudiskerken
zijn te vinden in de Nederlanden.
Han Bos heeft de bouwgeschiede
nis van de Bergse Gertrudiskerk
onderzocht. Hij zal ingaan op het
ontstaan van dit bijzondere bouw
werk in onze stad.
Dinsdag 22 januari 2002, Gerrit
Groenweg. 'Door het water verzwol
gen; de verdronken dorpen in
West-Brabant.' De ligging van Ber
gen op Zoom op hoger gedeelten
in het landschap heeft haar behoed
voor overstromingen. Maar zoals
bekend, werden in het verleden an
dere nederzettingen in West-Bra
bant niet gespaard. Gerrit Groene-
wegen, die eerder over vergelijkbare
onderwerpen publiceerde, zal in
zijn bijdrage laten zien hoe het wa
ter in het verleden de kaart van de
bewoonde wereld bepaalde.
Dinsdag 29 januari 2002, Mels de
Jong. 'AM. de Jong: leven en werk
van een Brabantse schrijver'. Af
komstig uit een ami arbeidersmi
lieu in de Westhoek van de provin
cie kende AM. de Jong het leven
op het Brabantse platteland rond
1900 als geen ander. Zijn goed stel
hersens en de gave goed te kunnen
vertellen, brachten hem via het on
derwijs in de journalistiek Uitein
delijk koos hij voor het schrijver
schap. Zijn sociale bewogenheid
kwam niet alleen naar voren in de
bekende Merijntje-Gijzencyclus
maar bleek ook uit zijn lidmaat
schap van de gemeenteraad in Ber
gen op Zoom vanuit de SDAP en
tal van maatschappij-kritische ge
schriften.
Mels de Jong, neef van de schrijver,
publiceerde recentelijk een impo
sante biografie over zijn oom. In
zijn bijdrage zal hij ingaan op het
leven van AM de Jong. Na afloop
van de lezing zal de AM de Jong
tentoonstelling in het Markiezen
hof worden bezocht alwaar ook
werk van de schrijver en andere re
latieve literatuur kan worden aan
gekocht.
Dinsdag 5 februari 2002, Kees Sla
ger. 'Februari 1953; de water-
noodramp.' Op I februari 1953
kwam het water met verwoestende
kracht. In Zuidwest Nederland ver
dronken 1853 mensen en talloze
dieren. Een 100.000 mensen en
dieren moesten worden geëva
cueerd, een 1450 gebouwen wer
den verwoest en een tienvoud daar
van beschadigd. Tweehonderdui-
zend hectaren liepen onder water
en het duurde negen maanden
voordat het laatste dijkgat werd ge
dicht. Kees Slager heeft deze ge
beurtenissen gereconstrueerd op
basis van verhalen van tweehon
derd ooggetuigen in zijn boek 'De
ramp; een reconstructie, verhalen
om nooit te vergeten'. In zijn bij
drage zal hij ingaan op de vraag
hoe het zover heeft kunnen komen.
De lezingen beginnen allemaal om
20.00 uur tot 22.00 uur, locatie
Hofzaal Markiezenhof. Deelname
kosten F. 40,- voor vier lezingen
incl. koffie. Aanmelden vóór 1 ja
nuari 2002 bij: Stichting Brabantse
Regionale Geschiedbeoefening,
postbus 1104, 5200 BD 's Herto
genbosch. Telefoon: (0731-61 46
193; fax: (0731-61 27 045: of e-mail:
brg.brabant@wxs.nl.
Op donderdag 21 maart zal de ge
renommeerde schrijver Geert Mak
een lezing houden met als onder
werp 'De Eeuw van mijn vader'.
Onder deze titel heeft hij vorig jaar
een bestseller geschreven. Daarin
wordt mede aan de hand van fami
liedocumenten, de periode van
1900 tot 1999 in het historisch per
spectief van die eeuw beschreven.
Zeer de moeite waard. In De Wa
terschans 2001-4 volgt nadere in
formatie, o.a. over inschrijving.
Het hier door dr. W. van Ham beschreven
stadsgezicht van Bergen op Zoom
(S. de Swaef) wordt door het bestuur van de
Kring aan alle leden gratis ter beschikking
gesteld. U zult het spoedig, los van deze Wa-
terschansaflevering, ontvangen.
Het is gedrukt op getint papier, op het originele formaat en gestoken in een omslag.
De Studie over de Bergse ijzergieterijen zult u niet dit jaar, maar over twee jaar ontvangen. Dat heeft alles te maken met het
feit dat door sluiting van de Holland veel archiefinateriaal beschikbaar is gekomen. Het verwerken daarvan kost de nodige tijd
en resulteert in een meer volledige Studie over deze tak van industrie.
Heel veel plezier met dit unieke stadsgezicht (waarvan de verkoopprijs 29,50 bedraagt).
De Waterschans waarin de toelichting op de kaart staat, kost in de losse verkoop 12,50.
Wie nu lid van de Kring wordt (contributie 45,-) spaart dus 42,- uit als hij of zij de
kaart met toelichting wil ontvangen (men is dan voor 3,- lid!). Maak anderen attent op
deze bijzondere actie, zodat het aantal leden toeneemt!
Voor nieuwe leden is hierbij een folder ingesloten. Losse kaarten en de bijhorende
Waterschans met toelichting zijn bij de archiefdienst te verkrijgen.
Mooi cadeau toch voor alle leden?
Bestuur Kring en redactie De Waterschans
De herdruk is een uitgave van
De Geschiedkundige kring van Stad
en Land van Bergen op Zoom en
De Gemeentelijke Archiefdienst te
Bergen op Zoom
in samenwerking met
Canaletto/Repro-Holland
te Alphen aan den Rijn
De Waterschans nr. 3 2001
Dr. W. A van Ham
Inleiding
Dil gezicht op Bergen op Zoom
vanaf de Schelde moet in zijn tijd
een opzienbarende uitgave zijn ge
weest. Nooit tevoren was de stad zo
breeduit en gedetailleerd voor het
voetlicht gebracht. As verzamelob
ject is de prent uiterst zeldzaam.
De uitgave in 1967, na de 'heront
dekking' in de Atlas van Stolk, vond
als onderdeel van een map repro
ducties dan ook gretig aftrek Er
verscheen zelfs een verkleinde ver
sie van. Een nieuwe opname
brengt nu technische verbeterin
gen, waardoor de kwaliteiten van
het origineel beter tot hun recht
kunnen komen. Bij deze heruitgave
is er gelegenheid de geschiedenis
van het stadsgezicht en zijn ver
vaardiger aan een nader historisch
onderzoek te onderwerpen. Het
doet ons genoegen de resultaten
hiervan aan de lezers van dit blad
te mogen presenteren.
Beschrijving
Prospect van Bergen op Zoom vanuit
het westen.
Samuel de Swaef en Jacobus van
den Heede (ab Heden). 1 prent: ko
pergravure, 4 bladen, afm. 32,88 x
144 cm Uitg. Jacob Lauwijck, z.pl.
1634. Reproductie van de heruit
gave 1645, met gedrukt onder
schrift, verschenen bij Anthony de
Later te Middelburg, 13 x 142 cm.
Dit is een reproductie van het
exemplaar in de Atlas van Stolk te
Rotterdam, no. 1913.
Afb.l. Gezicht op Bergen op Zoom vanuit het westen, ca. 1650. Gravure, toegeschreven aan Pieter Hendrikszoon Schut. Opgenomen
als randversiering in de wandkaart van het hertogdom Brabant, uitg. Nic. Visscher en Zacharias Roman, 1656.
- - - V': - V
