Leesportefeuille Uit en over verwante tijdschriften De Waterschans nr. 4 2001 Door drs. GA Huijbregts Tijding Nummer 2 van jaargang 2001. (Heemkundekring Het Zuidkwar tier). Rochus Meeus haalt herinneringen op aan de Ossendrechtse atletiek vereniging RKAV. Excelsior '55 die ruim 12 jaar sportieve dames en he ren uit Ossendrecht en Putte trainde en aan wedstrijden in Nederland en België liet deelnemen. Dick Adriaansen biedt de lezer een beknopte, interessante biografie van Heinrich Robertus Badstieber (1905-1956). Deze in Wenen gebo ren Oostenrijker was tijdens de Tweede Wereldoorlog vier jaar werk zaam op de vliegbasis Woensdrecht, niet als militair, maar als technisch ingenieur in dienst van het Duitse leger. Hij moest niets hebben van Hitier en de nazi's. Toen Oberleut- nant Joseph Paschotta op Dolle Dinsdag bevel gaf om klooster en pensionaat Ste. Marie in Huijbergen te verwoesten, lukte het hem om het noviciaatsgebouw Alverno te red den. De Duitsers maakten verder al les gereed om ook het Sint-Philo- menaklooster te Hoogerheide op te blazen, maar Badstieber was hen te slim af en redde zo het klooster. Dat hij daarmee zijn leven waagde, ligt voor de hand. Hij deserteerde nog diezelfde dag, dook onder en kreeg na de bevrijding de Nederlandse na tionaliteit. In 1956 zocht hij in de dood zijn persoonlijke bevrijding. Hij werd op het katholieke kerkhof van Hoogerheide begraven. Tenslotte in dit nummer een lijst van alle artikelen die in de jaren 1978-1990 in Tijding zijn gepubli ceerd. De Vierschaer Nummer 2, jrg. 19, augustus 2001 (Heemkundekring DE VIER SCHAER, Wouw) Henk Hellegers is weer present, nu met een biografie van De Rode Ka pelaan van Heerle (1901). Dr. JAH. van den Brink, bijgenaamd "de priester met de rode zakdoek" was in 1901 slechts enkele maanden ka pelaan te Heerle, nadat hij eerder als zodanig in Nispen actief was ge weest. Hij kwam in botsing met de katholieke kerk door zijn sympathi seren met het socialisme. Dat leidde tot zijn uittreding en zijn aansluiting bij de Evangelische Gemeenschap. Hij was het eerste socialistische raadslid van de gemeente Breda en speelde een actieve rol bij de stakin gen in de haardenfabriek DE ETNA Hij overleed in 1933 in Den Haag. In een tweede bijdrage Wouw in het nieuws 1901 schetst Hellegers een beeld van het dorp aan de hand van publicaties in genoemd jaar over Wouw in het dagblad De Grondwet. De landbouw staat erg in de be langstelling. Met name zetten velen zich in om oude boerderijen zo goed mogelijk voor het nageslacht te conserveren. Aidré Viersen sti muleert dat streven met zijn artikel Vlaamse schuur aan de Vroenhoutse- weg 15 te Roosendaal. Wie meer wil weten over het typische van een Vlaamse schuur heeft in Viersen een goede gids en in de genoemde schuur een leerzaam voorbeeld. De auteur schenkt ook veel aandacht aan de vele inscripties op drie van de vier zuidelijke gebintstijlen. Dui delijke tekeningen en illustratieve foto's verhelderen de tekst. Engelbrecht van Nassau Jaargang 20, nr. 3, september 2001 (Heemkundige Kring Breda). Eerst een stukje oral history. Riet Op 't Root vertelt over haar ervarin gen als onderwijzeres bij het basis onderwijs onder de titel: Van Lim burgse Peel naar de Baronie van Breda. Een tijdsbeeld van het onder wijs, een persoonlijke terugblik (p. 103- 117). Wie veertig jaar voor de klas heeft gestaan, is bij veel veranderin gen betrokken geweest. Deze me moires getuigen daarvan. Gerard Otten is met drie artikelen present. Voor de tweede keer vestigt hij de aandacht op de woningbouw tijdens het Interbellum (1919-1939) in: De wijken in Breda uit de jaren twinitg en dertig: een toekomstig be schermd stadsgezicht? (Deel II) p. 118- 135. Vóór 1940 waren stadsuitbrei dingsplannen een onderwerp van studie, gestimuleerd door Berlage en onder invloed van Duitse publi caties. Breda kende bijvoorbeeld het Plan Schaap en het plan Homix- Siebers. Die plannen zijn niet volle dig uitgevoerd, maar wat wel van de grond is gekomen, verdient thans te worden gerespecteerd. Waarom dat nodig is en hoe dat zou kunnen, wordt door de auteur toegelicht. In 1997 vroeg Otten al aandacht voor het grafmonument van Nahuys van Burgst op de begraafplaats Zui len, thans bekend onder de naam Haagveld. Het is gemaakt van gietij zer en als zodanig vrij uniek. Ook het bekende blad Monumenten biedt in zijn juninummer 2001 een uitvoerige beschrijving door Mein- dert Stokroos. In zijn derde bijdrage: Nieuwe straat namen (I) verklaart Otten enkele re cente straatnamen. Helma Raaijma- kers schrijft in haar rubriek Uit de oude schoenendoos over twee histo rische pompen, een op de markt van Princenhage en een op de markt van 't Ginneken. Op de blad zijden 139 en 140 treffen we onder de titel WWW.Waar, wat en wie op het internet nuttige tips van G. Duijf voor raadplegers van websites op het gebied van heemkunde. "Brieven van Paulus" Nummer 136, jrg. 27, 15 wijnmaand 2001. (Heemkundekring "Paulus van Daesdonck") Wel eens gehoord van radiësthesie? Anneke Ooms-van den Berg vertelt erover in Piet Nuijten zoekt Bavelse energie met de wichelroede. Het is 204 De Waterschans nr. 4 2001 peliusschool, 11-5-1954. een prote stants-christelijke kleuterschool van Klundert, geopend in 1954 en geïn tegreerd in het basisonderwijs in 1985. De nieuwe school krijgt dan de naam "Het Bastion". Wie was To- pelius? Zacharias Topelius (1818- 1898) was een Finse schrijver, dich ter, journalist en professor in de ge schiedenis. Hij schreef onder meer sprookjes in het Zweeds en een van zijn mooiste verhalen gaat over Sampo, het Lappenjong. Een beeldje van Sampo staat voor het schoolgebouw. Naam en beeldje herinneren aan het feit dat na de watersnood van 1953 Finland een nieuwe school aan Klundert schonk en Zweden voor de inventaris zorgde. De Dongebode Nummer 2 jrg. 27, juni 2001. (Oud heidkundige Kling "Geertruyden- berghe") Dit nummer bevat twee artikelen over oude prenten. Leo Ewals geeft in zijn Geertruidenberg op twee 19e- eeuws lithografieën een toelichting op Het Beleg van Geertmidenberg in 1593 en op Gezigt op de vesting Geertmidenberg (van de zijde des forts te zien). Van Bas Zijlmans is dit het vijfde artikel van zijn reeks: De topo grafische waarde van Bergse historie prenten (5). Zijn speurtocht leverde enkele nieuwe vondsten op. In deze bijdrage beschrijft hij de prenten nr. 17 tot en met nr. 28. Talrijke afbeeldingen verluchten dit nummer en verduidelijken de tekst. Brabants Heem Nummer 3, jrg. 53, 2001. Driemaan delijks tijdschrift voor archeologie, geschiedenis en volkskunde. (Stich ting Brabants Heem en Stichting Brabantse Regionale Geschiedbe oefening. Dit is een themanummer, gewijd aan Monumenten. Aanleiding daar toe is "de aanstaande afronding van het Monumenten Selectie Project, waardoor de provincie Noord-Bra bant er in één klap honderden rijks monumenten uit de periode 1850- 1940 bij krijgt." Zeven deskundigen belichten de verschillende facetten van de monumentenzorg in onze provincie. Ook Bergen op Zoom is goed vertegenwoordigd. Voor wie nog meer over deze mate rie wil weten, moge herinnerd wor den aan het voorbeeldige werk Bergs Monumentenboek. Monumen ten verslag van een lezing die Piet Nuijten hield voor de hierboven ge noemde heemkundekring. Dieper in het verleden duikt Ad Jansen met zijn studie over Vier historische boer derijen ten westen van de Strijbeekse- weg onder Ulvenhout. Bij hem proe ven we eveneens de zorg voor het behoud van aard en karakter van het platteland, waarvan de soms eeuwenoude boerderij een wezen lijk element is. Zijn interesse gaat vooral uit naar de vroegere bewo ners. Oud Nieuws Nummer 3, jrg. 21, oktober 2001, nr. 65. (Heemkundekring Willem van Strijen). Dit nummer is een goede inleiding voor allen die aan stamboomonder zoek gaan doen. Th.C.M. Noorder- meer en GJ.M. Blom noemen hun inleiding heel bescheiden: Genealogisch Onderzoek in een no tendop. Het is dus geen handboek dat door zijn omvang alleen al af schrikt. Voor een eerste kennisma king met de genealogie voldoet deze gids prima. Hij leert je de be langrijkste vaktermen, vertelt hoe je moet beginnen en wijst je de weg naar de bronnen en instanties die je niet kunt missen. De Overdraght Nummer 3 van jaargang 27, 2001. (Heemkundekring Die Overdraghe, Klundert) In deze Overdraght is het Gerry Po lak die praktisch het hele nummer vult met de geschiedenis van de To- peliusschool onder de titel: Een school met inboedel cadeau. De To- Afb.l. Zacharias Topelius, de man die zijn naam gaf aan een Klundertse kleuterschool. 205

Periodieken

De Waterschans | 2001 | | pagina 31