Janus Dingemans De Waterschans nr. l 2002 De Waterschans nr. l 2002 (Bergen op Zoom 18 7 4-Amsterdam 1941) Afb. lb. De fontein van Janus Dinge- mans in het plantsoen van de Burge meester Stulemeijerlaan te Bergen op Zoom, 1992 (Foto: Regionaal Historisch Centrum, Bergen op Zoom). Het tweede stuk is een gedicht "Bij onze fontein." van de hand van G. van Bergen. Het luidt als volgt: "Een Zilveren regen uit 't slanke fonteintje verfrischte de wegen om 't aardige pleintje. Bij 't Zomersche weertje wandelt men buiten. Ook wil men een keertje zijn kunstgevoel uiten. En 't gothiesch fonteintje, Dat moest 't ontgelden. "O, 't is maar een kleintje", hoor 'k dadelijk al schelden. "Ik vind het te iel en te smal", raaskalt eene, "Ik zag liever wielen van Zilver", smaalt gene. "Daar moest ook een draak op of vogel of fijne..." Maar 'k raad U, "een draaitop", dat's leuker voor kleinen. Och, och, hoor ze spotten, die monsters en puiten met kibbelende zotten, die zien naar hun spuiten. O kleinsteedsche menschen, bekrompen begrippen, hoe kunnen die wenschen uw lippen ontglippen? Want kan er reus in een luciferdoosje? of past soms een prins in een klein nietig doosje? Houdt op, dwaze dwergen in 't land van het Schoone. Gij kunt niemand tergen, noch uw oordeel verschoonen. Laat thuis dus, venijnen, dat ditje en datje; en wil niet verkleinen de trotsch van uw stadje". De fontein blijft voor de Sint-Jo- sephkerk staan tot 1922 om daarna te verhuizen naar de huidige plaats: de Burgemeester Stulemeijerlaan. Op de plaats van de fontein komt een Heilig-Hartbeeld waarvan "de gelden voor dit monument spon taan zijn bijeengebracht door de Ka tholieken van BERGEN OP ZOOM, voor het meerendeel ook vertegen woordigd in de hierna te noemen Vereenigingen en Corporaties".5 De keuze voor de kunstenaar en de plaatsing van het beeld verlopen niet zonder problemen en ook over de nieuwe plek voor de fontein lopen de meningen uiteen.6 In september 1970 verschijnen be richten in het Brabants Nieuwsblad over de fontein. Deze is dringend aan een restauratie toe. Niet alleen spuit de fontein niet meer door de lage waterstand, ook zijn vele orna menten verdwenen of verkeren in een deplorabele staat.7 Fons Gieles inventariseert de schade en publiceert zijn bevindingen in ge noemde krant van 22 en 23 septem ber 1970. Wervend schrijft hij op 22 september "Kom, kom gemeente Bergen op Zoom. Eert een uwer beste zonen en zijn meesterschap door tenminste water door de fon tein te laten lopen. Dat kan de kop toch niet kosten! Als men zegt dat er geen geld voor is, is dat even waar als de bewering dat onze aarde een ku bus is". Hij besluit zijn ingezonden stuk van 23 september met de vol gende constatering: "De balans opmakend tel ik negentien elemen ten, die volslagen verdwenen zijn...! Maar waarschijnlijk berusten deze verdwenen delen bij de Gemeente lijke dienst. Ik neem tenminste aan dat ze goed bewaard zijn geworden. Anders moeten we met Mariene Dietrich gaan zingen "Wo sind sie geblieben?"". In mei 1971 stemmen B en W in met de restauratie van de fontein. De kosten worden geraamd op fl 17.000. De restauratie wordt uitgevoerd door J. Sebregts, oud gemeentesmid, ter wijl schilder De la Cour de fontein van een nieuwe verflaag voorziet. De dienst gemeentewerken van Bergen op Zoom repareert het leiding enstelsel en herplaatst in augustus 1972 de fontein.8 In 1991 is de fontein wederom aan een grondige restauratie toe. De kos ten bedragen dit maal fl 60.000.9 Nu worden de werkzaamheden uitge voerd door de firma Jobse te Mid delburg, terwijl het schildersbedrijf Ad de Waal te Bergen op Zoom het schilderwerk uitvoert. De herplaat sing geschiedt door de dienst Stads ontwikkeling en -Beheer van Bergen op Zoom. Op 15 april 1992 wordt de fontein in werking gesteld door wethouder W.C.M. Stuart van Ruimtelijke Orde ning. Naar aanleiding van deze derde inwerkingstelling wordt door drs. Johanna Jacobs De fontein In het plantsoen van de Burgemees ter Stulemeijerlaan te Bergen op Zoom staat een opvallend stuk smeedwerk. Het is een fontein ver vaardigd door de in Bergen op Zoom geboren kunstsmid Janus Dingemans.1 De fontein wordt in 1914 door Dingemans in zijn werk plaats te Amsterdam gesmeed. Ter- razzowerker Gaetano Santuz, werk zaam bij de in Bergen op Zoom ge vestigde Italiaanse firma G. Santuz R DAgnole, vervaardigt het hard stenen bekken.2 Ant Jochems heeft voor de wateraansluitingen ge zorgd.3 De opdrachtgevers zijn Ber- genaren die graag een fontein ge plaatst zien op het plein voor de pas gebouwde Sint-Josephkerk, het hui dige Pastoor Joorenplein. De officiële ingebruikneming ge schiedt op 12 september 1915 om 12.00 uur door burgemeester BJ. Hulshof. De plechtigheid wordt op geluisterd door de fanfare 'Arbeid Adelt'. In De Zoom. Dagblad van het Zuiden wordt op dinsdag 14 septem ber 1915 verslag gedaan van deze ge beurtenis: "Gistermiddag om 12 uur had de plechtige openstelling plaats der fontein, geplaatst voor de nieuwe kerk van den H. Jozef aan de Breda- schestraat alhier, in tegenwoordig heid van Burg. en Wethouders, de le den van den Gemeenteraad, de ZEerw. heer pastoor Jooren, de di recteur van de waterleiding, de be woners der Stationstraat aan wier welwillende offervaardigheid de tot standkoming van dit monument te danken is, dhr Adr. Dingemans, kunstsmid te Amsterdam, ontwerpei- en vervaardiger van hetzelve, terwijl ook dhr Adr. Disco, directeur der gent. teeken- en burgeravondschool door zijn tegenwoordigheid mede blijk gaf van belangstelling in het werk van zijn vroegeren leerling". Na een toespraak van de burge meester wordt de fontein als volgt geopend: "Een drietal slagen aan een hefboom stelden de fontein in werking onder de tonen van het Wil helmus. Toen dit geëindigd was riep de burgemeester "Leve de gulle ge vers, leve onze dierbare stad Bergen op Zoom! piep-piep-hoerah!" waar bij alleen door een drietal raadsle den met de hoed gezwaaid werd".4 Naar aanleiding van de openstelling verschijnen in De Avondster. Dagblad voor Nederland van 14 september 1915 twee ingezonden stukken. Eén van de hand van 'Veritas', waarin kri tiek wordt uitgeoefend op burge meester Hulshof. Hij zou bij de inwerkingstelling van de fontein te veel eer voor zichzelf hebben op geëist. Afb. la. Ontwerp van Janus Dingemans voor de fontein te Bergen op Zoom (Foto: Regionaal Historisch Centrum, Bergen op Zoom). i

Periodieken

De Waterschans | 2002 | | pagina 8