De Waterschans nr. 1-2004
De Waterschans nr. 1-2004
In de eerste plaats is daar de kaart
van landmeter Wouter van Dijck
uit november 1570, gemaakt di
rect na de Allerheiligenvloed. Op
deze gekleurde kaart (90 x 124
centimeter), die zich in Brussel
bevindt, is te zien dat Bergen op
Zoom er nog geheel en al als een
Middeleeuwse vesting uitzag, om
geven met een stadsmuur waarin
zich poorten bevonden. (5) De
eerste daar op volgende kaart van
Bergen op Zoom is vermoedelijk
gemaakt tussen 1570 en 1577 en
berust thans in Dresden. Deze ge
kleurde kaart (43 x 58 centimeter)
maakt deel uit van een verzame
ling vestingbouwkundige platte
gronden die gebundeld zijn in
twee atlassen die berusten in Aus
tin (Texas) en Dresden en inmid
dels naar de vermoedelijke op
drachtgever Caspar de Robles
(1527-1585) genoemd zijn. Vanaf
1568 bevond hij zich als bevel
hebber in het gevolg van Alva in
de Nederlanden. Het is waar
schijnlijk één van de Italiaanse in
genieurs in zijn gevolg geweest
die de kaart van Bergen op Zoom
heeft getekend, voorzien van
voorstellen ter nadere fortificatie.
Ook hier zien we geprojecteerde
bastions voor de belangrijkste
poorten, alsmede een hoornwerk
bij de Bospoort, terwijl er een be
dekte weg om de hele vesting
heen ligt. De hier voorgestelde
vestingwerken komen deels over
een met wat later door de Staatse
ingenieurs werd gerealiseerd, met
uitzondering van het hoornwerk.
Een laatste referentie geeft de on
gesigneerde gekleurde kaart uit
het staatsarchief van Turijn (48 x
74 centimeter), die het beleg van
Parma uit 1588 op schetsmatige
wijze weergeeft. Hoewel minder
nauwkeurig dan de kaart van
Wolff, blijkt hieruit wel dat teke
naars van beide partijen overeen
stemmen in de weergave van de
fortificaties van Bergen op Zoom
in het jaar 1588. (6).
38
3 9
/tW '!r.<rfl(i.*r.(-
AJb.l. Fortificatiekaart (voor 1577) van Bergen op Zoom door een onbekende
Italiaanse ingenieur (Origineel Sachsisches Hauptstaatsarchiv Dresden).
5 A.H. Huussen jr., Jurisprudentie en kar-
tografie in de XVe en XVIe eeuw. Brus
sel, 1974, pg. 15 en afb. 21.
6 M. Schroor en Ch. Van den Heuvel, De
Robles atlassen. Vestingbouwkundige
plattegronden uit de Nederlanden en
een verslag van een veldtocht in Fries
land in 1572, Leeuwarden, 1998. pg. 216-
217.
Afb.2. Vestingplan van Bergen op Zoom door Thomas Morgan Woollphe van 15
november 1588 (Origineel British Library Londen).
Mb
fi
lil»i£ ttr
,'fi ftlUlfJi'
