De Waterschans nr. i 2004
Wï
Leesportefeuille
Van en over verwante tijdschriften
B
O
T/E-R GEN O P
ry u
A
Door drs. G.A. Huijbregts
Nieuw-Ginneken
Een boekje dat er deze keer uitspringt,
is Boerderijen in het heem van Paulus,
uitgegeven door de Heemkundekring
Paulus van Daesdonck als een speciaal
nummer van het orgaan van de kring
Brieven van Paulus. Het is een fraaie
collectie foto's van de bestaande, maar
ook van reeds verdwenen boerderijen
in Bavel, Galder, Grazen, Strijbeek en
Ulvenhout. Nog niet zo lang geleden
vormden deze plaatsen samen de ge
meente Nieuw-Ginneken. De Boerde
rijcommissie heeft eer van haar werk
Maar liefst 237 boerderijen sieren dit
boek van 128 pagina's. Het is een
mooie herinnering aan 2003, het jaar
van de boerderij. Bij elke foto staat een
summiere, maar desondanks vaak inte
ressante toelichting. Waar mogelijk
vindt de lezer vermeld, wanneer de
boerderij voor 't eerst in de bronnen
wordt genoemd, wanneer ze werd her
bouwd, of ze in de oorlog is verwoest,
het bouwjaar, of het pand een rijksmo
nument of gemeentelijk monument is
en wie de laatste agrariër was op dat
bedrijf. (ISBN-90.70810.37.9).
Bergen op Zoom
In de Nieuwsbrief van de Stichting In
Den Scherminckel van december 2003
werpt Marco Vermunt een terugblik op
de opgravingen aan De Parade. Een
apart artikel wijdt hij aan een merk
waardig geval van brandschade. In de
15de eeuw (1444?) brandde op de hoek
van de Parade-Koevoetstraat een huis
af, waarvan de verkoolde resten nog in
de grond aanwezig zijn. Dat leverde in
teressante vondsten op, nu eens niet
uit de beerput komend, maar soms
nog aanwezig op de plaats waar ze bij
het uitbreken van de brand stonden.
Onder de objecten bevindt zich een
pot die de vinders voor raadsels plaatst.
Nispen
Ook in het Jaarboek 2003 van de
heemkundekring De Heerlijckheid
Nispen is er aandacht voor de boerde
rij in een artikel van M.CJ. Broos: Ge
schiedenis van een boerderij aan de
Nispenseweg 1807-1931. (p. 47-87). Ver
leden jaar is eveneens de waters
noodramp van 1953 herdacht. Nispen
lag hoog en droog, maar heeft wel een
aantal getroffenen uit het rampgebied
opgevangen. H. Baselier staat daarbij
stil in zijn bijdrage: "De vreemdelingen
herbergen. Evacués watersnoodramp
1953 in Nispen", (p. 14-31); met een lijst
van gedupeerden die in Nispen onder
dak vonden. Zij kwamen in hoofdzaak
uit Oude-Tonge, Nieuw-Vossemeer,
Klundert, Willemstad, Zevenbergen,
Stavenisse en omgeving.Verder biedt
J. Kerstens ons de Kroniek van Nis
pen in 1902 en M. Verbraak-van Ee-
kelen die van 2002.
Klundert
In De Overdraght, de periodiek van de
heemkundekring Die Overdraghe uit
Klundert (nr. 4, dec. 2003) twee artike
len van Joost Knook. Het eerste gaat
over de restauratie van het fraaie, his
torische stadhuis, onder de originele ti
tel "Naantje moest boven zijn" (p.5-11).
Het tweede (p.14-21) behandelt Klun
dert in prent en plaat. Het blijft niet bij
deze ene bijdrage over dit thema. In de
volgende nummers hoopt Knook zijn
uiteenzetting te vervolgen.
Breda
In Engelbrecht van Nassau (2003-4)
van de heemkundekring Breda het
vierde artikel van G. Otten over "De
erfdienstbaarheden in het villapark
Zandberg te Breda", (p. 220-248) en
zijn achtste bijdrage over Nieuwe
straatnamen (p. 261-263). Jacques Jes-
pers schrijft over "Het Kerkhof van Sint
Joost" (p. 267-272).
Verder graag even Uw aandacht voor
de openingstijden van het stadsarchief
Breda. Dat archief beschikt sinds kort
over een ideale huisvesting, een genot
voor grasduiners in oude boeken en
documenten. Maar de belangstelling
voor het verleden groeit Breda kenne
lijk boven het hoofd. Oplossing: het ar
chief zoveel mogelijk sluiten. Sinds 1
september 2003 is het aantal uren dat
men welkom is, teruggebracht van 47
per week naar 20 en die tijden zijn zo
ongustig mogelijk over de week ge
spreid, namelijk op dinsdag, donder
dag en zaterdag. Ook Bergen op Zoom
heeft grootse plannen wat de huisves
ting van het regionale archief betreft.
En nu maar hopen, dat het zich niet
aan Breda spiegelt.
Geertruidenberg
De Dongebode (December 2003, nr,
4), uitgave van de Oudheidkundige
Kring 'Geertruydenberghe'. Bas Zijl
mans onderzoekt of Geertruidenberg
een bedevaartplaats van Maria is ge
weest. In dit nummer brengt hij verslag
uit van hetgeen zijn studie tot nog toe
heeft opgeleverd in: "Miraculeuze
Onze Lieve Vrouw van Geertruiden
berg". (p. 95-113). De aanwijzingen dat
Onze Lieve Vrouw in Geertruidenberg
een bijzondere verering genoot, blijken
talrijk te zijn. De kerk was een tijdlang
een Mariakerk. Verder stond er tegen
de kerk een aparte kapel, toegewijd aan
Onze Lieve Vrouw. De stad kende bo
vendien een Onze Lieve Vrouwebroe
derschap en een Onze Lieve Vrouwe-
gilde. Ook is er sprake van processies
of ommegangen ter ere van de Heilige
Moeder Gods. Om uit dat alles te con
cluderen, dat in de Middeleeuwen
Geertruidenberg een bedevaartplaats
ter ere van een Miraculeuze O.L.
Vrouw was, gaat de auteur op grond
van de verzamelde gegevens nu nog
net iets te ver.
Verder in dit nummer nog een artikel
van Bas Zijlmans: "Sprokkelingen over
goten en borriewegen". Een borrieweg
was een pad achter het huis waarlangs
het regenwater afvloeide naar de stads
gracht of naar een sloot.
Willemstad
In 'Ravelyn', het blad van de heemkun
dekring De Willemstad (Nr. 4, nov.
2003) een artikel van C. van Mastrigt:
Het vergaan van het fregat 'KONINGIN'
op 9 mei 1811. Van de 141 mannen aan
boord werden er 109 gered. Veerder be
sluit deze auteur zijn reeks over "Wil
lemstad en de Ruigenhil" in kaart ge
bracht (slot). Ook stopt hij met zijn
reeks "Uit het dagboek van mr. J. van
Wijngaarden". In dit nummer de pe
riode 13 oktober 1902 - 20 april 1903.
Dit waren de laatste notities van de
oud-notaris. Op 10 mei 1903 is hij over
leden 'in den ouderdom van ruim 80
jaar'. Joop Lodders beschrijft de lotge
vallen van de familie Lodder in: "1943 -
1945: een Willemstadse familie op drift".
Het gaat over de familie Lodders, uit
Willemstad, een gezin met negen kinde
ren dat in de laatste oorlogsjaren op
zoek was naar een veilig onderdak.
IgfSKïÉÉÊÉ "Si SUdt onder water gefêt
AA -k
ïceni/hch --
Landt ""'Tiff
L sfo 0rtr Set) a n -s
ZuvJt S chan.t
IN DEZE AFLEVERING:
ViAf'f ow'y
r i
If*"
ns**?
UITSLAG ENQUETE
I ONDERAARDSE GANG
BERGSE SCHILDER
GESCHIEDENIS BERGEN OP ZOOM
VERDWENEN MAAR NIET VERGETEN
RESTAURATIE HUIS HENEGOUWEN
WARDTAAL; JONGERENPAGINA
E WATERSCHANS
t:aiPcriP"b-
(JfV
sjJêp; br)
-- Kuck inlc
Pot