Mededelingen van het bestuur
De Waterschans nr. 1-2004
Lezing (nadere informatie)
CURSUSSEN
Nieuw
redactielid
Er is mij gevraagd deel te gaan uit
maken van de redactie van De Wa
terschans. Met het verschijnen van
deze aflevering is dat ingegaan. De
eerste vergadering was een echte
vuurdoop, want die duurde tot
middernacht. De reden daarvan
was (gelukkig) de grote hoeveelheid
kopij.
Mijn naam is Jaap Dekker en ik
ben 67 jaar, een laatbloeier' dus als
redactielid. Ik ben afkomstig uit
Medemblik in West-Friesland. Na
de middelbare school heb ik klas
sieke talen gestudeerd in Nijmegen.
Daarna ben ik docent geworden
aan het Mollerlyceum in Bergen op
Zoom. Deze school ben ik trouw
gebleven tot ik met de VUT ging.
Ondertussen woon ik al zo'n 40
jaar in Bergen op Zoom. Meer dan
25 jaar daarvan ben ik actief
groepslid van de Mensenrechtenor
ganisatie Amnesty International.
Enkele jaren ben ik ook één van de
Vrienden van de Stichting Cort
Eleyligers, omdat ik het belangrijk
vind dat Bergen op Zoom zijn gar
nizoensverleden niet verloochent,
maar het belang hiervan in de vorm
van een museum laat blijken. En
tenslotte: ik hoop nog geruime tijd
als redactielid mijn bijdrage te kun
nen leveren aan De Waterschans.
Enquete onder de leden
van de Kring
Graag willen wij uw aandacht nog
specifiek vestigen op de enquete
die u onlangs ontvangen heeft. Wij
vragen u dringend om deze en
quete in te vullen en te retourne
ren in de bijgevoegde antwoorden-
velop. Mede op basis van de resul
taten kunnen wij u steeds beter en
toegespitst een voor u interessant
programma bieden en ook De Wa
terschans nog aantrekkelijker ma
ken dan u reeds gewend bent.
De Geschiedkundige Kring
op Internet Bezoek eens de
fraaie website van de Kring: www.ge-
schiedkundigekringboz.nl Als web
master functioneert de heer E Evers.
Zie colofon hoe u hem kunt bereiken.
Jaarprogramma Activiteitencommissie
Na de interessante en boeiende lezing 'De Scheldeverhaal van een rivier',
die op zondag 25 januari jl. werd gehouden, kunnen we u hierbij het
jaarprogramma vanuit de activiteitencommissie aanbieden. Nog niet alle
data zijn definitief vastgelegd, maar daarover wordt u in volgende
Waterschansen bericht.
22 april Jaarvergadering Geschiedkundige Kring in de grote zaal van
de Ontmoetingskerk Bolwerk-Zuid 134 te Bergen op Zoom. De
separate uitnodiging krijgt u hiervoor toegestuurd.
13 mei Lezing door drs. J. van Hoof over '300 jaar Menno van
Coehoorn'. Deze lezing zal tevens een voorbereiding zijn op de
jaarexcursie, die na de zomer plaatsvindt.
September Jaarexcursie naar de vestingstad Naarden met hieraan
gekoppeld een bezoek aan de Tentoonstelling over '300 jaar
Menno van Coehoorn'. Specifieke informatie volgt.
7 oktober Lezing door prof. Amoud-Jan Bijsterveld over 'Brabant is ons
Brabant niet meer', Het zelfbeeld van Noord-Brabant in de
eenentwintigste eeuw.
Najaar Mini-excursie naar de Watermolen te Bergen op Zoom, onder
leiding van Ir. Jan Weijts.
Op donderdag 13 mei 2004 om 20.00 uur in Café-restaurant 'De
Raayberg', Antwerpsestraatweg 267, Bergen op Zoom met als onderwerp:
Menno van Coehoorn,
Nederlands vestingbouwkundige bij uitstek
Menno van Coehoorn, wiens
driehonderdste sterfdag dit jaar
wordt herdacht, staat te boek als
onze belangrijkste vestingbouw
kundige. Dit predikaat dankt hij
hoofdzakelijk aan zijn vesting
bouwconcept, waarmee hij tot ver
buiten onze landsgrenzen naam
maakte.
Behalve als theoreticus was Van
Coehoorn ook in de praktijk ac
tief. Dat manifesteerde zich voor
al in de jaren 1698-1702, toen hij
leiding gaf aan de vernieuwing
van de vestingen langs de grenzen
en daarbij onder meer het ont
werp maakte voor een ingrijpend
vernieuwde vesting Bergen op
Zoom, daarna ook wel 'Menno's
meesterwerk' genoemd.
Van Coehoorn ontwierp tevens een
nieuw verdedigingsstelsel, dat de Re
publiek (na het Rampjaar 1672) be
ter moest beschermen tegen aanval
len van buitenaf. Daarvóór maakte
hij reeds naam als troepenaanvoer
der en belegeraar.
In de lezing zullen zijn leven en
werk worden belicht tegen de ach
tergrond van zijn tijd en de orga
nisatie waarin hij werkzaam was.
De spreker van die avond is drs.
J.P.C.M. (Joep) van Hoof, weten
schappelijk medewerker, verbon
den aan het Instituut voor Mili
taire Geschiedenis van de Konink
lijke Landmacht te Den Haag. Hij
houdt zich voornamelijk bezig met
de Nederlandse militaire geschie
denis tot 1814 en de geschiedenis
van de Nederlandse vestingbouw.
In het kader van bovenvermelde
herdenking verschijnt dit voorjaar
van zijn hand een boek over leven
en werk van Menno van Coehoorn.
Ook is hij lid van de Studiecom
missie van de Stichting Menno
van Coehoorn en als zodanig be
trokken bij de eindredactie van de
serie Atlassen van Historische Ves
tingwerken van de diverse provin
cies van Nederland.
Tenslotte zij nog vermeld dat tij
dens de Jaarlijkse Dagexcursie
van de Kring, die ditmaal na de
zomer wordt georganiseerd, on
der meer ook de expositie over
zijn leven en werk zal worden be
zocht, die op 1 juli 2004 te Naar
den zal worden geopend. Meer bij
zonderheden daarover verneemt U
nog van ons.
De Activiteitencommissie.
De Waeerschans nr. 1-2004
In goed overleg met het bestuur
van de Geschiedkundige Kring
staan de cursussen van de Stich
ting In den Scherminckel ook
voor u open. In 2004 worden de
volgende georganiseerd:
Cursus Vondstdeterminatie
Het leren herkennen van vondsten
(voornamelijk aardewerk, maar
ook glas, metaal) naar datering en
soort. Tevens het krijgen van een
goed beeld van gebruiksvoorwer
pen door de eeuwen heen. Cur
susleider is drs. Marco Vermunt,
gemeentelijk archeoloog. Plaats:
het Gemeentelijk Archeologisch
Depot, Wassenaarstraat 59, 4611
BT Bergen op Zoom.
De cursus start in september/ok
tober en beslaat drie avonden
vanaf 20.00 tot ca. 22.30 uur.
De prijs bedraagt 15,inclusief
koffie/thee en een reader (maxi
male deelname 12 personen). Er is
geen specifieke voorkennis vereist.
Deze cursus is zo succesvol dat er
altijd met een wachtlijst gewerkt
wordt. U kunt zich nu reeds opge
ven bij Ank van der Kallen, Nieuw-
straat 4, 4611 RS Bergen op Zoom,
tel. 0164-265158, fax 0164-230288,
email: vanderkallen@home.nl.
Zodra de definitieve data bekend
zijn, ontvangt u een uitnodiging
en een acceptgiro.
Cursus Archeologisch veldwerk
In deze cursus worden de basis
technieken van het opgraven ge
leerd, waaronder de organisatie en
voorbereidingen van het veldwerk,
het eigenlijke opgraven en de
daarbij behorende meet- en graaf-
technieken en de uitwerking van
de gegevens in tekeningen en rap
porten. De nadruk ligt op de ba
sistechnieken, dus geen al te inge
wikkelde handelingen, maar voor
al het leren zien en interpreteren
van sporen en het inmeten ervan.
De cursus bestaat uit een theorie-
(2 avonden van 20.00 tot ca. 22.30
uur) en een praktijkgedeelte (2 za
terdagen van 10.00 tot ca. 16.00
uur). Voor het praktijkgedeelte is
het nodig dat u oude kleding en
schoenen draagt. Bij regenachtig
weer zijn regenkleding en laarzen
geen overbodige luxe.
De prijs voor deze cursus be
draagt 30,inclusief koffie of
thee en een reader (maximale
deelname 8 personen). Voor de
cursus is geen specifieke voorken
nis vereist. Ook hierbij deze wordt
met een wachtlijst gewerkt. Data
zijn nog niet bekend, omdat deze
afhankelijk zijn van opgravingsac
tiviteiten. Wel kunt u zich nu
reeds opgeven (zie adres bij cur
sus vondstdeterminatie).
Reisboek Koning Lodewijk
Napoleon in de maak
Van 14 april tot en met 4 mei
1809 bracht koning Lodewijk Na
poleon een werkbezoek aan Bra
bant. Doel van de reis was om in
zicht te krijgen in de problemen
van Brabantse bestuurders, orga
nisaties en de burgerij. De stich
ting voor cultuureducatie Lyra
gaat deze reis reconstrueren. De
stichting is gevestigd in het ves
tingstadje Heusden. Het richt zich
op het bevorderen van cultuure
ducatie in Nederland. De resulta
ten van het onderzoek zullen wor
den neergelegd in een handzaam
reisboek De reis van de koning
werd gemaakt van Oost- naar
West-Brabant. Als een lint werden
verschillende plaatsen, dorpen en
steden aangedaan. Overal waren
erebogen opgesteld en liep de
burgerij uit. De route liep via tal
van gehuchten en dorpen globaal
van Cuyck via Helmond naar
Eindhoven. In Tilburg verleende
de koning de stad stadsrechten.
Verder werden er onder meer de
volgende plaatsen aangedaan:
Den Bosch, Boxtel, Veghel, Heus
den, Waalwijk, Breda, Willemstad,
Roosendaal en Bergen op Zoom.
Binnen de context van de Bataafs-
Franse tijd, waarin het bezoek
plaatsvond, spreekt deze reis tot
de verbeelding. De reis werd in
een gele reiskoets gemaakt die
door zes rijpaarden werd getrok
ken. In het gezelschap van de ko
ning bevonden zich tal van auto
riteiten. De koning werd tijdens
zijn reis vergezeld door een lijf
wacht die uit zestig huzaren be
stond. De broer van keizer Napo
leon Bonaparte toonde zich
maatschappelijk betrokken bij
zijn bezoek aan Brabant. "De
grote lijnen van de reis zijn in de
breedte bekend. We willen ons
met het bronnenonderzoek met
name richten op de lokale situ
atie. Daarom zijn we op zoek naar
eerder verschenen artikelen, on
derzoek, verslagen en afbeeldin
gen", aldus de stichting. Ook is de
stichting op zoek naar bronnen
materiaal over andere Brabantse
reizen van zowel de koning als
zijn broer keizer Napoleon Bona
parte. Het reisboek zal worden
samengesteld door de freelance
journalist Hans van den Eeden. Eer
der schreef hij voor het Brabants
Dagblad een serie over enkele dagen
uit de reis van de koning. Lezers die
suggesties voor bronnen hebben,
worden verzocht om contact met de
stichting Lyra op te nemen. Stichting
Lyra, Postbus 35, 5256 ZG Heusden.
Fax. 0416-660665. E-mail: hvdee-
den@home.nl
Excursie Tongeren
Na de succesvolle excursie van
vorig jaar, organiseert de Stichting
In den Scherminckel op 8 mei
2004 een excursie naar Tongeren,
de oudste stad van België.
Na de ontvangst met koffie is er
een bezoek aan de O.L. Vrouwen
basiliek, de Romaanse Klooster
gang, het Begijnhof, de Moeren-
poort en de Middeleeuwse om
walling. Na deze wandeling zal
een lunch ongetwijfeld goed sma
ken. Na de lunch brengen we een
bezoek aan de tentoonstelling
'Neanderthalers in Europa'. Span
nend, avontuurlijk, meeslepend,
verrassend, realistisch zijn wat su
perlatieven die op deze tentoon
stelling van toepassing zijn.
Neanderthalers in Europa is de
eerste grote overzichtstentoonstel
ling over de vroegste Europese
prehistorische cultuur. Het onder
zoek naar de Neanderthalers is de
twee voorbije decennia wereld
wijd in een enorme stroomver
snelling geraakt. Een groep van
drieëntwintig levensechte Nean
derthalers zijn neergestreken in
het museum. Ze zetten daar hun
dagelijks leven van 35.000 jaar ge
leden gewoon verder.
De kostprijs van deze excursie is
40,per persoon (all-in). U
kunt zich tot uiterlijk 3 april op
geven bij: Ank van der Kallen, tel.
0164 - 265158; fax 0164 - 230288;
e-mail: vanderkallen@home.nl of
door overmaking van het bedrag
(vóór 3 april) op postrekening nr.
23 95 141 t.n.v. Stichting In den
Scherminckel te Bergen op Zoom
o.v.v. 'excursie Tongeren'. Half
april krijgt u het volledig pro
gramma toegezonden.
5