VERKLARENDE WOORDENLIJST
De Waterschans nr. 2-2004
bewaarde geheel eiken kapcon
structie (afb.6). Die bestaat uit
twee op elkaar geplaatste schaar-
gebinten, flieringen en met haan
houten verbonden gemerkte spo-
renparen. De sporen zijn hier van
gezaagd eiken gemaakt, in tegen
stelling tot de helaas in de 70-er
jaren verwijderde gekantrechte
ronde eiken sporen in het voor
huis.8 De verdiepings- en zolder
balklagen in het achterhuis zijn
rond 1600 geheel vernieuwd. Uit
zonderlijk is, dat de moerbalken
geprofileerd zijn. Van de oor
spronkelijke geprofileerde sleutel
stukken is er één behouden geble
ven (afb.7). Wellicht is in dezelfde
bouwcampagne ook de nu nog
bestaande overwelving van de kel
ders aangebracht, ter vervanging
van een mogelijk houten kelder-
dek (steenformaat 22 x 10 x 5 cen
timeter). Aannemelijk is, dat de
fraaie barokke manneren schouw,
die bij de verbouwing in 2000 on
der de vloer van het achter het
middeleeuwse huis staand bijge
bouw tevoorschijn kwam, oor
spronkelijk tegen de noordmuur
op de begane grond gestaan heeft.
Bij de restauratie is die in elk ge
val daar geplaatst (afb.8). Bekend
is wel, dat die schouw, wellicht
sinds het aanbrengen van een mo
numentale 18de-eeuwse schouw
op de huidige plaats (afb.9) min
stens enige tijd in een achterzaal
achter het hoofdgebouw heeft ge
staan (afb.10). Een aardige bijkom
stigheid bij het huidige gebruik
van deze ruimte als restaurant is,
dat een vrijwel identiek exemplaar
in het Rubenshuis te Antwerpen
staat in het vertrek dat tot eetzaal
bestemd was. Ongetwijfeld zijn er
in de latere perioden, behalve de
wellicht ook rond 1600 uitge
voerde onderkeldering van het
voorhuis, andere, thans niet meer
traceerbare verbouwingen uitge
voerd. Wel herkenbaar is de bouw
of herbouw van een achterhuis
achter het huurpand De Sterre, in
de eerste helft van de 18de-eeuw.
De verdiepingsbalklaag en delen
van het gevelwerk dateren nog uit
die tijd; kap en zolderbalklaag zijn
eind 19de-eeuw vernieuwd. Goed
herkenbaar is ook een verbouwing
uit 1893, waarbij de voorgevel ver
nieuwd werd en een al aanwezige
gang met nieuwe, nu in het ach
terhuis nog aanwezige stucpla-
fonds gedecoreerd werd (afb.ll).
Deze gang liep tot de restauratie
nog door tot aan de voorgevel. In
dit ganggedeelte waren de pla
fonds echter zwaar beschadigd.
Op de eerste verdieping was in
een voorkamer een iets eenvoudi
ger doch wel gelijkaardig plafond
nog deels aanwezig. De vloerdelen
in het achterhuis op de eerste ver
dieping zijn toen ook van een
fraaie geschilderde decoratie
voorzien (afb.12) In een kantoor-
vertrek, bezuiden de gang, aan de
straatzijde werd toen een stucpla
fond met geschilderde decoratie
aangebracht. Bij de verbouwing is
wellicht ook het westelijke deel
van de zuidgevel weggebroken, die
immers tegen een venster van de
nieuwe gevel uitkwam.
Bij de voorgevelverbouwing in
1964 werd de eigen stoep verwij
derd en verdwenen de terrasdeu
ren. Het stoephek is later herge
bruikt op de achterplaats van het
Markiezenhof. De puipilasters
werden van hun decoratie ont
daan, terwijl ook de voordeurpar
tij gemoderniseerd werd. Bij de in
terne verbouwingen in 1965-1967
werd het historische karakter met
uitzondering van de kelders en
vlieringen compleet onzichtbaar
gemaakt.
Bij de restauratie in 2000-2001
7 8
De Waeerschans nr. 2-2004
Sleutelstuk: langwerpig plat stuk hout ter ondersteuning van een
balkeinde.
Schaargebint: spantgedeelte, bestaande uit twee schuin geplaatste stij
len, een dekbalk en schoorbalken bij de verbinding.
Haanhout: horizontaal verbindingsbalkje tussen twee daksporen.
Sporenpaar: twee daksporen, die met een houtverbinding onderling
gekoppeld zijn.
Travee: afstand tussen twee opeenvolgende steunpunt-assen in
de lengterichting van het gebouw.
Strijkbalk: een vloerbalk, langs een muur lopend.
Spantjuk: gebint, waarvan het schaargebint één van de vormen is.
Waterslaglijst: uit het (gevel-)vlak stekende lijst, dienende om het re
genwater van de gevel af te laten druipen.
zijn de historische constructies
zoveel mogelijk hersteld en weer
zichtbaar gemaakt. De reconstruc
tie van het houtskelet bewees
daarbij goede diensten waar ten
behoeve van akoestische eisen
zware vloeren moesten worden
toegepast. Uit functioneel oog
punt zijn de overbouwingen van
de zijgang en de verruimende dak
kapellen op de zolder gehand
haafd; de binnenplaatsbebouwing
is tot uitsluitend de begane grond
teruggebracht en ook daar met
een daklicht weer herkenbaar ge
maakt. De ingewikkeldste opgave
was de verbinding, zonder trap
pen, vanaf de receptie van het ho
tel in Grote Markt 37, naar de toe
gevoegde kamers in Henegouwen
en, in omgekeerde richting, tussen
de nieuwe keukens en de be
staande restaurantruimte in Grote
Markt 36 en 38. Al bij al is het his
torisch toch al interessante hotel
De Draak met deze uitbreiding
een bijzondere component rijker
geworden.
7 9
11. Stucplafond in de gang, voor de
restauratie.
12. Beschildering op de verdiepingsvloer in het achterhuis.
13. Voorgevel na restauratie.
14. Interieur van het restaurant in het
voorhuis.
8. Bij de diverse bekappingen in Bergen op
Zoom zijn die bekend, zoals Grote
markt 36, Lievevrouwestraat 9 en 33 en
Blauwehandstraat 8, doch ook in Catha-
rinastraat 20 en 91 te Breda.