Boekbespreking
De Waterschansnr. 2-2004
Door drs. GA Huijbregts
Jan A.F.M. Luijten: De verdediging
van Bergen op Zoom door het
Franse leger in mei 1940. Soester-
berg 2004. ISBN 90-5911-229-6.
Een bescheiden boekje, eigenlijk
meer een artikel van 20 bladzij
den. De paginering loopt door tot
48, maar de tweede helft biedt
hetzelfde verhaal in het Frans. De
auteur, dr. Jan A.F.M.Luyten, is
een geboren Bergenaar (1932). We
vestigden reeds eerder de aan
dacht op hem bij de bespreking
van zijn boek Canada en Noord-
Brabant. Een band voor altijd.
Soesterberg 2002.
(Zie De Waterschans 3-2002,
p.138-139). De historische belang
stelling van deze neuroloog-psy-
chiater en oud-hoofddocent van
de universiteit van Utrecht voor
zijn geboortestad was tot nog toe
vooral gericht op de bevrijding
van Bergen op Zoom door de Ca
nadezen. Dit boekje gaat over de
meidagen van 1940 en ook hier
vormen zijn jeugdherinneringen
het uitgangspunt. Dit onderwerp
is reeds uitvoeriger behandeld
door de ere-voorzitter van onze
Geschiedkundige Kring dr. E.G.H.
Hartel in zijn: Vijf dolle dagen
in mei 1940, Bergen op Zoom
1984, verschenen als nummer 5 in
de reeks: Studies uit Bergen op
Zoom. Ook dr. H. van der Tuin
schreef eerder over deze dagen
enkele bijdragen in De Water-
schans: zie de nummers 2-1969, p.
133-155; 3-1970, p. 247-253 en 4-
1973, p.50-65. Van der Tuin fun
geerde in de meidagen als tolk
tussen Fransen en Nederlanders.
Luyten schrijft de snelle Duitse
zege van 1940 vooral toe aan de
Blitzkrieg-tactiek en de strategie
van de Sichelschnitt. De laatste
term slaat op de route die de
Duitsers kozen voor hun offensief,
namelijk dwars door de Ardennen
naar Abbeville in Frankrijk. Op de
Het boekje van J.Luijten met op de voorzijde Kolonel Michon. Hij leidde in de
Meidagen van '40 de verdediging van Bergen op Zoom.
kaart heeft die weg de vorm van
een sikkel. De Belgische legerlei
ding was ervan uitgegaan dat de
Duitsers nooit voor deze route
zouden kiezen; de Ardennen zou
den voor een tankaanval te lastig
zijn. De opzet van Hitler was om
een groot deel van het Franse en
Engelse leger af te snijden en bui
ten gervecht te stellen. Dat lukte
voor een deel.
Bergen op Zoom is in de meida-
ÏOO
De Waterschans nr. 2-2004
gen van 10-14 mei 1940 verdedigd
door de Fransen. De Nederlandse
soldaten speelden daarbij een
povere rol. De auteur vat zijn oor
deel als volgt samen: 'Afgezien van
het initiatief van de twee boven
vermelde soldaten (zij sneuvelden
allebei, GH) speelde het Neder
landse leger geen rol van beteke
nis in de verdediging van de stad;
het creëerde alleen enige chaos
door terugtrekkende legereenhe
den uit de Peel-Raamstelling. De
Fransen daarentegen hebben zich
zeer moedig gedragen in Bergen
op Zoom'. Hij voegt daaraan toe:
'In latere studies zijn wel gegevens
naar voren gebracht waardoor de
Nederlanders zijn gerehabiliteerd
en de Fransen laf gedrag is verwe
ten; maar voor dit laatste zijn geen
aanwijzingen te vinden in de stad
Bergen op Zoom' (p. 19)
H ALSTKItEïï Wej a&nr Herswn op Zoom.
Halsteren-Weg naar Bergen op Zoom. Het hoogste huis rechts was het postkantoor van Schoutens. Uit W. Jansen: Halsteren mijn
doip,blz. 45.
Wim Jansen: Halsteren mijn dorp.
Verteld door Wim Jansen. Halste
ren 2004. ISBN 90-806829-5-0.
Dit boek is een uitgave van de Ver
eniging Heemkundige Studiekring
Halsteren-Lepelstraat.
Hoe vaak gebeurt het niet dat we
na het aanhoren van een anekdote
of een merkwaardig voorval uit
vroeger tijd constateren: 'Dat zou
men moeten opschrijven: dat mag
niet verloren gaan'. Een dergelijke
tip deed Wim Jansen in 1983 be
sluiten, om zijn verzameling verha
len uit de oude doos in druk uit te
geven. Daarna is hij doorgegaan
met het uitbreiden van zijn collec
tie. Zijn echtgenote Siena Jansen-
Plompen heeft de gehele verzame
ling ter beschikking gesteld van de
Heemkundekring Halchterth en
die brengt de gehele verzameling
nu uit als haar Jaarboek 2003. De
inhoud is rijk aan variatie. Als een
eerste kennismaking wandelen we
aan de hand van een vertelling, ge
naamd De herinnering, door het
dorp van weleer en ontmoeten be
kende figuren uit die tijd. Daarop
volgen de verhalen die de ronde
deden, doorspekt met het Alters
dialect. Wie kent niet het monu
ment van Alterke Drddgbrddd. op
het Burg. Mastboomplein? Wim
Jansen heeft er een verklaring
voor. Zijn boek is uitgegroeid tot
een waardevolle bron aan histori
sche gegevens die kleur geven aan
het verleden van Halsteren en
vooral de gewone man en vrouw
uit de voorbije eeuw tot leven
brengen. De vele illustraties hel
pen de lezer om ook visueel het
beeld van het verleden gestalte te
geven. Het boek verdient een
ruime verspreiding, zeker onder de
geboren Halstenaren, maar ook
voor de vele inwoners die van el
ders naar deze plaats zijn geko
men.
Saskia van Grinsven, Marie-José
Vervest, Ina Wilbrink: Aan de slag
met het onderwijs!' Handleiding
voor historische verenigingen om
samen te werken met het onder
wijs. Utrecht 2003. ISBN 90-
71840-60-3. Dit boek is ons aange
boden door het Nederlands Cen
trum voor Volkscultuur. Dit insti
tuut houdt zich bezig met o.a. cul
tuureducatie en erfgoedzorg. Het
boek wijst erop hoe dicht bij huis
nog veel van ons nationale erf
goed is te vinden en het biedt tal
rijke tips en voorbeelden hoe de
historische verenigingen kunnen
bijdragen tot het ontwikkelen van
kennis en respect voor deze waar
devolle relicten uit het verleden.
ÏOI
