Oh Canada the Maple Leaf
Jongeren herdenken
Tijdens de vele herdenkingsdiensten de komende tijd, zal het Cana
dese volkslied 'Oh Canada!' waarschijnlijk wel te horen zijn:
Ook de Canadese vlag zul je bij de herdenkingen tegenkomen. Op
deze witte vlag staat tussen twee rode banen een rood blad: de
Maple Leaf. Dit suikeresdoorn- of ahornblad was al lange tijd een
Canadees symbool, ook tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar pas
in 1965 werd de Maple Leaf officieel het nationale symbool van Ca
nada. Sindsdien prijkt het esdoornblad op de Canadese vlag, na toe
stemming van de Britse ko
ningin Elizabeth, het staats
hoofd van Canada. De
Maple Leaf heeft elf puntige
uiteinden, die verwijzen naar
de negen provincies en de
twee territoria van Canada.
1 26
Christine, 17 jaar
Op 4 mei herdenkt Nederland ieder jaar de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Op 5 mei vieren we
de bevrijding. Door verschillende monumenten over de gehele wereld worden we ook door het jaar heen
herinnerd aan de verschrikkingen van de oorlog en de vreugde van de bevrijding. Natuurlijk zijn ook in Bergen
op Zoom dergelijke monumenten te vinden.
)»IIÖE]^pKWWEïR!,:@>L
M HTOFFER Vi'EÈEN IN" DL
ÉTEN !N TbfBc*sT
1 2 7
*rPïH!L
Grote Markt werden de Canadezen
toegejuicht door een grote menigte.
Men zong vaderlandse liederen en er
werden sigaretten vanaf de tanks naar
de burgers gegooid. Er werd uitbundig
feest gevierd!
Als dank werden de bevrijders door het
gemeentebestuur onthaald op erwten
soep met kluif, wat zeer werd gewaar
deerd, De bevrijders lieten de drank rij
kelijk vloeien; er schijnen die dagen
zelfs drie militairen overleden te zijn
door overmatig drankgebruik...
Met de bevrijding van Bergen op Zoom
op 27 oktober was de oorlog voor de
stad echter nog niet volledig afgelo
pen. Dezelfde dag openden de Duit
sers namelijk het vuur vanuit het noor
den van de stad. Deze aanval duurde
enkele dagen, totdat op 29 oktober de
laatste Duitse granaten in de stad te
rechtkwamen. Op 31 oktober en 1 no
vember verdreven de Canadezen de
bezetters uiteindelijk tot in Steenber
gen. De directe bedreiging voor Ber
gen op Zoom leek geweken, althans
voorlopig. Want in februari en maart
1945 zou de stad nogmaals slachtoffer
zijn van de Duitse bezetting door de in
slag van enkele bommen die de Duit
sers gericht hadden op de havens van
Antwerpen.
In maart 1945 bracht Koningin Wilhel-
mina een werkbezoek aan Bergen op
Zoom, kort nadat zij uit Engeland was
teruggekeerd, waar zij tijdens de oor
logsjaren verbleef. De koningin werd
enthousiast welkom geheten door de
bevolking: de driekleur met de oranje
wimpel werd zelfs bij zwaar vernielde
huizen buiten gehangen. Nadat de
vorstin rond vier uur gearriveerd was,
werd zij op de Grote Markt luid toege
zongen en op het stadhuis ontvangen.
Een anonieme Bergenaar schreef in
1945 over dit koninklijke bezoek het vol
gende:
"Hare Majesteit was ongetwijfeld ver
ouderd, geen wonder, gezien den last
dien zij te dragen kreeg, maar zag er
voor haar leeftijd (ruim 64 jaar) goed
uit, Zij was gekleed in een eenvoudig
bruinen mantel met dito bontkraag en
droeg een zeer eenvoudig bruinen
bonthoed."
Na het bezoek van Koningin Wilhel-
mina werd de bevrijding nog eenmaal
groots gevierd, en wel op 5 mei 1945,
de dag dat de Tweede Wereldoorlog
officieel beëindigd was. q
Oh Canada, our home and native tand
True patriot toVe in alt our sons command
U/ith gtou/ing hearts We see thee rise
The true north strong and free
And stand on guard oh Canada
We stand on guard for thee.
Oh Canada, glorious and free
Oh Canada, We stand on guard for thee
Oh Canada, We stand on guard for thee.
"ik Vind het erg goed dat We de Tweede
Wereldoorlog herdenken. Ik Vind dat je er
bij stil moet staan Wat er in deze tijd
gebeurd is. Er zijn in de oorlog zoveel on
schuldige mensen gestorven. De herden
kingsdienst op h mei Volg ik daarom elk
jaar op de televisie. Ik Vind namelijk dat
de mens Van nu moet nadenken oVer het
feit dat Vrede niet Vanzelfsprekend is, dat
er mensen zijn geweest die elke dag in
angst hebben geleefd. En dat er mensen
zijn die nog steeds niet in Vrede leven."
Gr eens kijken!
Afb. 1: De oorlogsmonumenten aan de achterzijde van de Sint Gertrudiskerk. Links
de plaquette voor de oorlogsslachtoffers uit Bergen op Zoom met daaronder het
kluisje waarin hun namen bewaard worden. Rechts het grote verzetsmonument.
op 27 oktober 2004 een nieuw monu
ment onthuld worden. Op dit monu
ment zullen de namen vermeld worden
van alle oorlogsslachtoffers die nu nog
op de lijst in de koperen koker staan.
Op het nieuwe monument zullen ook
de slachtoffers uit Halsteren en Lepel
straat vermeld worden, zodat er uitein
delijk een monument is met de namen
van alle ruim 200 slachtoffers uit de hui
dige gemeente Bergen op Zoom.
Vlakbij het stadspark, in het plantsoen
bij de Arnoldus Asselbergsstraat, is een
ander monument ter nagedachtenis
aan de Tweede Wereldoorlog te zien:
een hardstenen beeld van de hand
van Nicolaas van der Kreek (afbeel
ding 4). Het beeld uit 1955 is "gewijd
aan de gevallenen 1940-1945", zoals
KSyfSiifct; rfS - TT'
Z~ï.- 2 <m >- mm»
DIT ZIJN DB NAMEN VAN DB HELDEN
DIE ZIJN GEVALLEN IN DE STRIJD
DIE EIGEN GOED EN BLOED NIET TELDEN
ZIJ ZIJN EEN VOORBEELD VOOR ALTIJD
Afb. 2: Het verzetsmonument achter de
Sint Gertrudiskerk (detail).
In het hartje van de stad, tegen de
achtermuur van de Sint Gertrudiskerk,
staat het Verzetsmonument: een bron
zen plaquette ter nagedachtenis aan
de gesneuvelde verzetsmensen uit Ber
gen op Zoom (afbeelding 1 en 2). Het
monument werd gemaakt door Henk
van Drimmelen en op 27 oktober 1976,
32 jaar na de bevrijding van Bergen op
Zoom, onthuld door mevrouw Van Gils-
Proost, weduwe van een der gevalle
nen. Op de plaquette zijn de 18 namen
te lezen van de stadgenoten die om
kwamen in het verzet. Achter hun
naam staat de geboortedatum, de
datum van overlijden en de plaats
waar ieder van hen is omgekomen.
Links naast het grote verzetsmonument
hangt tegen de kerkmuur een kleinere
plaquette: "Ter herinnering aan onze
stadgenoten die als militair bij zee-,
land- of luchtstrijdkrachten, als lid van
het verzet, als zeevaarder of als weer
loos slachtoffer vielen in de oorlogsja
ren 1940-1945 en aan hen die hun le
ven lieten in Indonesië" (afbeelding 3).
Onder de plaquette bevindt zich een
kluisje met daarin een koperen koker. In
de koker zit een lijst met de namen van
de circa 150 oorlogsslachtoffers uit Ber
gen op Zoom. Joodse slachtoffers ko
men niet op de lijst voor: voor hen is er
een aparte plaquette in de synagoge
aan de Koevoetstraat.
Binnenkort zal er echter een en ander
veranderen bij de oorlogsmonumenten
achter de Sint Gertrudiskerk. Bij gele
genheid van de 60e herdenking van
de bevrijding van Bergen op Zoom zal
ÖÖIË.OGSJARE N lé-4
"V, AAb HEN DIE h>„ -
Afb. 3: De plaquette voor de
oorlogsslachtoffers uit Bergen op Zoom
met daaronder het kluisje waarin hun
namen (nu nog) bewaard worden.
op de sokkel te lezen is. Het beeld stelt
een vrouw voor die haar handen naar
de hemel richt. Een klein jongetje
klampt zich vast aan de knieën van de
vrouw. Als je goed kijkt, zie je dat er
aan de handen van de vrouw gebro
ken boeien hangen, zoals ook te zien is
op afbeelding 5. Juist door de gebro-