Boisot in de richting van Reimers-
waal zeilde. De Zeeuwen namen
post lussen Iersekendam (tegen
over Sint Maartensdijk) en het
Nieuwe Diep dat naar Goes liep
(het Goesche Diep). Boisot be
sloot tot een snelle actie om na de
Spanjaarden te hebben verslagen,
schepen naar Vlissingen (terug) te
kunnen zenden. De Zeeuwse vloot
trof de op de vloed wachtende
Spanjaarden aan tussen Goris
hoek op het eiland Tholen (ten
zuiden van Sint Maartensdijk) en
het Lodijkse Gat, een stroomgeul
in de gebroken dijk van Zuid-Be
veland daar tegenover. De Glyrnes
sneuvelde in het eerste gevecht;
ook de Spaanse commandant Fi-
lips van Lannoy. Romero moest
het bevel overnemen. Boisot
raakte gewond. Met het schip van
Romero kregen de Zeeuwen de
aanvalsplannen in handen.
Landvoogd Requesens was enige
dagen tevoren met zijn hofhou
ding te Bergen op Zoom aangeko
men. Hij zou het gevecht vanaf de
dijk van Schakerlo (op het eiland
Tholen) hebben gevolgd.6 De edel
man werd door de Zeeuwen onder
vuur genomen en moest zich te
rugtrekken. De prins van Oranje
begaf zich naar het havenhoofd
van Vlissingen, waar hij de Spaanse
hoofdmacht die over de Honte
(Westerschelde) vanaf Baarland
westwaarts was getrokken, tegen de
Vlaamse oever nabij Breskens
machteloos voor anker zag liggen.
Toen d'Avila de nederlaag voor Ber
gen op Zoom vernam, zeilde hij
echter naar Antwerpen terug.7
Spaanse schrijvers uit die tijd wij
ten de nederlaag aan het feit dat
de schepen van de opstandelingen
talrijker, veel zwaarder gebouwd
en hoger van reling waren dan de
Spaanse. Zij konden hen van bo
ven af onder vuur nemen. De
Zeeuwen hadden ook meer en
grotere schepen en meer ervaren
zeelieden.8
De Engelsman Walter Morgan,
De Waterschans nr. 3-2004
De Waterschans nr. 3-2004
in dienst van de Staten, schreef
een aan William Cecil, Lord
Burghley, opgedragen kroniek over
de eerste jaren van de Opstand
(1572-1574). Hij vermeldt hierin
dat de Spaanse matrozen geen
haast hadden om aan het gevecht
deel te nemen. De reden zou zijn
dat zij uit ervaring heel goed wis
ten met Vlissingers te maken te
krijgen. En die kregen liever een
lepel Spaans bloed te drinken dan
een zak vol daalders op te strijken.
Het gevolg was dat de Spanjaar
den vijf schepen lieten vastlopen
op de zandbanken uit vrees voor
de strijd of uit gebrek aan kennis.9
De Zeeuwen veroverden een aan
tal grote, onbeschadigde schepen,
(VA (w iV/'. y,m r,'N a; man VGivrrxM-Vt,
Oc:!iir\M-u'{LH vy torjs'M'icjn ri'i
1 WirrA «ïf t iMUfANJR'al 11< ccr,jw
THOLEN
.Schakerlo
Lodijke^
Yersekendam
RE! ME RS WAAL -
Borgvliet
VERDRONKEN LAND VAN ZUID-BEVEL AND-
Hildernisse"*"
VERDRONKEN EILAND AGGER
.Vaikenisse
'Weele (Saeftinge)
rn inntn warden 0a in drS^amrvrfvdgcjarvjot ^diufimitt demjcHwrrde mt errrvtdc
et injdladdrdtn Qcrnjcit(final(afarjdaiyen -Sundnjeitgejondtvujtvjcndardr.
3C3CVJI. iaaoux:
0rr (jidcrnator itn mdsrCuvT üJtQ^eufcu rnflen ei/ten
fWdrJeineti namen maden (cjjartt Undinntn dcndQnacSt
rjhvjtn 0emj ciMm
M.. X>. X3Ctó
5. Situaliekaart van het gebied tussen Schelde en Honte in 1574. De zeeslag vond
plaats tussen Gorishoek (linksboven) en Bergen op Zoom (rechts).
Reconstructie door Han Bos, 2004.
Bewerkt naar de kaart van Jacob van Deventer (1546), uitgegeven door G. Sylvius te
Antwerpen (1560). Verklaring van de tekens: 1 Dorp. 2. Oriëntatiepunt. 3. Stad.
4. Water. 5. Overstroomd poldergebied. 6 Onbedijkte gorzen.
4. De zeeslag bij Bergen op Zoom naai
de gravure van Frans Hogenberg, ca.
1576.
Regionaal Historisch Centrum Bergen
op Zoom, topografische atlas AG 24.
5. Wandtapijt 'De slag bij Bergen op
Zoom' door Franyois Spierincx, naar
een onbekende ontwerper.
Zeeuws Museum, Middelburg. Br 72-
007. Foto Rein A. van der Zwart, Den
Haag.
Van Haecht schrijft: Dom Lowis trock
naer Mertensdyck om de soepen te sien
varen G. van Haecht (ed. R. van Roos-
broeck, Antwerpen 1929) 283. Volgens
Strada zou Requesens aan de oever bij
Bergen op Zoom hebben gestaan: E
Strada, De bello Belgico decas prima. Ab
excessu Caroli V. Imp. (Antwerpen 1641
456-457.
E. van Meteren, Nederlantsche Historiën
ofte Geschiedenissen editie 1611,
vierde en vijfde boek. fol. 138-141.
J. Brouwer, Kronieken van Spaansche
soldaten uit het begin van den tachtigja-
rigen oorlog (Zutphen 1933) 235-237.
Caldecott-Baird. Huurling.
BERGEN OP ZOOM
