Bij een portret van
De Waterschans nr. 1-2005
De Waterschans nr. 1-2005
Jan Peeters
41
De rijkskeuken in Bergen op
Zoom en de Volksabdij Onze
Lieve Vrouwe ter Duinen bleken
daarbij onmisbaar; het tehuis had
in de eerste maanden geen eigen
keuken en de aardappelvoorraad
van de abdij werd meerdere malen
aangesproken. Na een tijdje werd
het stro waarop de kinderen slie
pen, vervangen door echte bed
den. Het bleef schipperen: twee
douches voor alle kinderen, toch
tige slaapzalen, verzorgers vol
goede bedoelingen in plaats van
de eigen ouders.
Het kwam vooral aan op het im
provisatievermogen van het perso
neel wat betreft het onderhoud
van het enorme pand, de adminis
tratie en het opvolgen van de or
ders in brandbrieven van Jeugd
zorg waarin bezorgdheid werd ge
uit over de kwaliteit van de opvang
voor de kinderen. Dat maakte het
werk voor het verzorgend perso
neel zwaar en het verloop onder
de stafleden was dan ook hoog.
De verzorgers maakten lange da
gen die door de aard van het werk
veel energie kostten en dat alles
tegen een zeer bescheiden loon.
Het continue komen en gaan van
kinderen maakte het werk ook
zwaarder.
De nadruk in de benadering van
de kinderen lag op heropvoeding.
De overheid zag in deze kinderen
een potentieel gevaar voor de sa
menleving. Als zij - en dat gold ook
voor hun ouders in de interne
ringskampen - niet zouden leren
van de fouten van het nationaal-
socialisme, zouden zij altijd een
mogelijke prooi voor extreme ide
ologieën blijven. Onderwijs, gods
dienstige vorming en een nuttige
besteding van de vrije tijd stonden
de leiders en leidsters hiervoor ter
beschikking. De kinderen kregen
intern onderwijs en gingen later in
de stad naar school. Ze moesten
gevormd worden tot verantwoorde
lijke, vaderlandslievende mensen.
Contact met de geïnterneerde ou
ders werd zo goed en zo kwaad als
het ging, door de staf onderhou
den. Af en toe mochten de kinde
ren op bezoek, al was dit vooral
voor de ouders een emotionele er
varing omdat die korte tijd van
contact het gemis van hun kroost
zo pijnlijk duidelijk maakte. Voor
kinderen was het vaak een avon
tuurlijke tocht, zeker als vader in
Vught zat en moeder in Amers
foort, want dergelijke reizen waren
toen een enorme onderneming.
Onder het toeziend oog van bewa
kers moesten ouder en kind in
amper 15 minuten elkaar begroe
ten, ervaringen uitwisselen, teke
ningen en rapporten laten zien.
Naarmate de internering langer
duurde was het vooral voor kleine
kinderen een hernieuwde kennis
making. Kinderen en ouders raak
ten van elkaar vervreemd en vaak
werd er dan beslist dat kleintjes
niet meer meekwamen. Foto's
moesten dan het gemis aan con
tact opvullen.
In 1946 liep het aantal kinderen
dat was toevertrouwd aan de zorg
van de leiding van Lievenshove
rap terug. De "lichte gevallen" wa
ren in groten getale vrijgekomen
en als de vaders vast bleven zitten,
waren het in ieder geval de moe
ders die de zorg weer op zich kon
den nemen. Andere tehuizen in de
omgeving werden opgeheven en
de kinderen die daar nog vertoef
den, werden overgeplaatst naar
Lievenshove. De noodzaak om het
tehuis open te houden, werd
steeds minder groot. Vanaf 1 fe
bruari 1947 was het niet langer in
gebruik als tehuis van het Ministe
rie van Justitie en kreeg het een
andere bestemming.
In Lievenshove werd - evenals in
alle andere tehuizen voor kinde
ren van foute ouders - geroeid met
de riemen die men had. Met veel
gevoel voor improvisatie, geplaagd
door schaarste, probeerde de lei
ding de kinderen die het door hun
afkomst en ervaringen toch al
moeilijk hadden, zo liefdevol mo
gelijk op te vangen. Maar daarna
moesten de kinderen de boze bui
tenwereld weer in. Terug naar het
dorp of de stad waar iedereen wist
van hun NSB-verleden. niet we
tend dat die confrontatie nog die
pere wonden zou slaan.
Literatuur:
40
Zeer recent is Historisch Centrum
Het Markiezenhof in het bezit ge
komen van een fraai portret van
de verzetsman Dees Imandt. (Ber
gen op Zoom 1919 - Neuengamme
1945) Het betreft een tekening in
houtskool en zwart krijt die post-
huum is vervaardigd door broer
Charles Imandt. De zoon van
Charles, de heer Jos Imandt te As
ten, heeft de tekening aan het mu
seum geschonken. (Zie illustratie)
Dees (Désiré Antoine Leonard)
Désiré Antoine Leonard Imandt
Imandt werd geboren als op één
na oudste zoon in een gezin van
elf kinderen. Vader Leonard was
naar onze stad gekomen als be
roepsmilitair. De familie Imandt
was gezegend met veel talent op
het gebied van beeldende kunst;
behalve achteroom Willem teken
den en schilderden ook vader Le
onard en zoon Charles. Dees
groeide op als een degelijke en
sportieve jongen; hij was zowel lid
van MOC als van de turnvereni
ging Rapid. In september 1939, hij
was toen bijna twintig jaar, werd
hij opgeroepen voor militaire
dienst. Dees heeft de inval van de
Duitsers in de lente van 1940 en
de overgave van het Nederlandse
leger als militair ondergaan.
Enkele jaren later treffen we hem
aan als ambtenaar op het distribu
tiekantoor. Vanwege de oorlog en
de bezetting was er niet genoeg
voedsel meer; het werd gerantsoe
neerd en het was alleen nog mo
gelijk om eten te kopen met bon
nen van het distributiekantoor. De
bonnen waren persoonsgebonden
AJb.2. Leidsters en kinderen één in het spel; in het wit de kokkin, die, als ze even tijd
had, ook graag meespeelde.
Bas Kromhout, Fout geboren. Het verhaal
van kinderen van foute ouders, Amsterdam
2004
J. van der Meulen, Uit nood geboren. Lie
venshove 1945 - 1948. Daeter, Bergen op
Zoom 1992
M. Wilbrink en K. Huygen, Dagboeken en
correspondentie van C.J. Huygen. Particu
lier bezit.
Dees Imandt
INFORMATIEBUREAU VAN HET
NEDERLANDSCHE ROODE KRUIS
Afd.4' dooa.1911
Onderwerp: Kennisgeving vermoedelijk overlijden.
3-GRAVENHAGE, 22 IToV,
GEBOUW PETROLEA
BENOORDENHOUTSCHEWEG 7
TEL. 183450*
Ten behoeve van Uw administratie deel ik U mede, dat volgens bij mijn bureau binnengekomen gegevens
(land
Duitsland
zou zijn overleden:
Ddeird Antolna Beonord
IITAHEÜ» K°t>oron 5 Hpvoiabor 1919 to Barden jjjs Zoop
Bijzonderheden: ovorloclen, hetzij tijdens hot ovaciiatia-tranopor t uit
Koppon/Vexaes naax IJouonsanoohetzij to Itauancamjaa., hetzij tijdena de
evaouQtlo naar de Lttbeokorboclithetzij op do schepen ln do Lttbookorbocht
en wel op zijn vroöGQt op 25 Hoort 1945 en op zijn laatst op 5 ITol 1945.
Voor absolute betrouwbaarheid dezer gegevens kan niet ten volle worden ingestaan. Ze werden verkregen
door. feiton on onotondighedon tijdens hot onderzoek vorkragon.
Directeur,
J. VAN DE VOSSE
Aan: Het Gemeentebestuur van. ,9P. ü00[fl
Afd. Bevolking. I3/JQR
Na 5 jaren van bange onzekerheid, ontvingen wy heden vla het Rode
Kruis het droeve bericht, dat onze zeer beminde zoon, broeder, kleinzoon,
schoonbroeder, oom en neef
in de leeftijd van 25 jaar, in het begin 1945 in een Duits concentratiekamp
(vermoedelijk Neuengamme) zijn jonge leven gaf voor God, Koningin en
Vaderland
Wij bevelen de ziel van de dierbare overledene ln Uwe godvruchtige ge
beden aan.
De bedroefde Ouders,
L. G. Imandt-van Herck,
Norbertus, echtgenote en kinderen.
Charles en verloofde.
Louisa en verloofde.
Frans en verloofde.
Louis.
Clement en verloofde
Zus.
Leo.
Gustaaf
Willy.
Mierlohout-Helmond: Mevr. Wed. Imandt-Besouw.
Ooms, tantes, neven en nichten.
Bergen op Zoom, 29 November 1949.
Koning Willem II-straat 19.
Zaterdag 3 December om 9 uur gezongen Requiemmis in de kerk van
O. L. Vr. v. Lourdes.
Rozenkransgebed Donderdag en Vrijdag om 19.30 uur in de kerk van
O. L. Vr. v. Lourdes.
