De Waterschans nr. 1-2005
Armeense Vrijwilligers' naar
West-Europa
In het licht van de boven geschet
ste situatie lijkt de dikwijls in de li
teratuur gestelde vraag, of de rekru
tering van de Armeense legionairs
feitelijk op vrijwillige basis ge
schiedde of niet, uitermate acade
misch. De auteur Enno Meyer is de
mening toegedaan, dat het toetre
den tot de Wehrmacht doorgaans
op vrijwillige basis geschiedde. Vol
gens een geciteerd Duits document
was iedere dwang hierbij verboden.
De legionair diende als doel strijd
tegen het bolsjewisme en bevrij
ding van het vaderland voorgehou
den te worden. Nog volgens Meyer
konden de niet-Russische krijgsge
vangenen dus 'kiezen' om in ge-
vechts- of verzorgende eenheden te
gaan dienen of krijgsgevangen te
blijven. Uiteenlopende motieven
konden in het spel zijn bij de per
soon die zich liet rekruteren: het
herkrijgen van de vrijheid, of Ar
meens patriottisme, of juist een
communistische overtuiging, of om
de kans te benutten sabotage te
gaan plegen. Ternon beperkt zich
tot de mededeling dat de jonge
mannen, die in de kampen cre
peerden en wisten tot de dood ver
oordeeld te zijn, als ze er zouden
blijven, van de Duitsers het voor
stel kregen als "vrijwilliger" dienst
te nemen. Versteeg benadrukt het
wezenlijk verschil tussen de Duitse
oorlogsvoering in het westen en de
totale vernietigings- en uitroeiings
oorlog tegen de Sovjet-Unie. Dat
kwam duidelijk tot uiting in de be
handeling van de krijgsgevangenen.
Van de Westerse krijgsgevangenen
heeft 1 tot 3% het niet overleefd,
van de Sovjet-krijgsgevangenen
maar liefst 50%. Deze Armeniërs
trokken dus een Duits uniform aan
om te overleven. Ook hadden zij de
Stalinistische terreur van 1936-38
overleefd, waarbij alleen al in Ar
menië 30.000 slachtoffers waren
gevallen. Zij namen dus zeer uit
eenlopende houdingen aan tegen
over het Bolsjewisme. Ook wisten
alle betrokkenen, dat het Rode Le
ger een zware sanctie hanteerde
voor wie niet de laatste kogel voor
zichzelf had bewaard en zich zo
ooit had overgegeven. Valery Poes
kin benadrukt vooral de onbe
schrijfelijk onmenselijke toestan
den in de Sowjet-Unie tegen 1939:
bijna tien miljoen inwoners, ofwel
11% van de totale volwassen bevol
king zat toen in concentratiekam
pen en gevangenissen. Ook gaf Sta
lin door zijn doodvonnis over over
lopers uit te spreken, in zijn ogen
ook overbodige getuigen van
schandelijke militaire nederlagen,
de Duitsers de vrije hand. Van de
in 1941-1945 gevangen genomen
5.700.000 Sovjetsoldaten kwamen
er 3.750.000 om door ziekten, hon
ger, uitputting en mishandeling.
Poeskin is ervan overtuigd, dat des
ondanks niet de verschrikkelijke
toestand van de Sovjet krijgsgevan
genen, maar de diepgewortelde ne
gatieve ervaring van elke soldaat
van het Rode Leger met de Sovjet-
socialistische maatschappij, het
meest inhumane systeem, dat ooit
in de geschiedenis bestond, de be
langrijkste drijfveer vormde actief
deel te nemen aan de strijd aan
Duitse zijde. Trouwens bij het ke
ren van de krijgskansen begin 1943
was de humanitaire situatie van de
krijgsgevangenen minder slecht ge
worden, maar steeg het aantal vrij
willigers. Solzjenitsin was er in
Oost-Pruisen getuige van hoe een
door het Rode Leger gevangen ge
nomen 'overloper' zich voor een
rijdende tank wierp en daarmee
deze soldatendood verkoos boven
ophanging.
Deze hallucinante dwangpositie
van deze groep Armeniërs valt per
tinent niet in te passen in het ge
bruikelijke zwart-wit denken in ter
men van goed of kwaad, verzet of
collaboratie, bezetting of bevrij
ding. Voor de meeste Nederlanders
in oorlogstijd gold bovendien, dat
men meestal een zekere keuzemo
gelijkheid had tussen collaboratie,
accommodatie of georganiseerd
verzet. Slechts weinigen namen
deel aan de georganiseerde illegali
teit en dan werd je ervoor gevraagd;
zo lijkt het bijvoorbeeld in Twente
te zijn gegaan. Navrant onjuist is
ook de term 'jakhals' of 'collabo',
die de auteur Martin Ross zonder
onderscheid toekent aan alle niet-
Duitse groeperingen, die aan
Duitse zijde hebben meegevoch
ten: een bont gezelschap van onder
meer Franse fascisten en SS-ers,
Hongaarse Pijlkaiisers en Arabi
sche strijders, die onder leiding van
de groot-moefti van Jeruzalem in
Tunesië en Bosnië gevochten heb
ben. Zij hebben deze collaboratie
gezocht. Voor de krijgsgevangen
Brits-Indiërs lag het al wat anders,
en over de dwangpositie van de Ar
meniërs en alle andere Sovjet
krijgsgevangenen is in het boven
staande genoeg gezegd.
In oostelijk Polen werden in de late
herfst van 1942 in allerijl vijftien
veldbataljons van Turkmenen, Oez-
beken, Wolga-Tataren en Kauka-
siërs geformeerd, waaronder ook
de Armeense 808e en 809e infante-
riebataljons. Onvoldoende geoe
fend en toegerust werden die naar
het oostfront gestuurd. In het voor
jaar van 1943 werden de Armeense
infanteriebataljons 810, 812, 813 ge
formeerd, en in het najaar 814, 815
en 816 geformeerd. Bovendien wa
ren er ook in andere Duitse eenhe
den van de Wehrmacht en de Waf
fen-SS Armeniërs opgenomen; in
totaal waren er 30.000 Armeniërs
in Duitse dienst. Het 809e bataljon
heeft zich in de noordelijke Kauka-
sus herfst 1942 ondanks slechte be
wapening onderscheiden, evenals
kleinere Armeense eenheden bij de
verbitterde strijd om de Krim in
april 1944. Maar Sovjet overlopers
berichtten ook, dat enkele in han
den van de Sovjets gevallen Ar
meniërs "als verraders van het Sov
jet vaderland" geliquideerd waren.
In 1943 is een groot deel der Ar
meense eenheden naar Zuid-
Frankrijk overgebracht; een kleiner
deel ook naar Polen, Griekenland
en Nederland. Bataljons en regi
menten werden niet zelden samen
gevoegd tot nieuwe eenheden en
onder een andere naam. Het 812e
bataljon werd in 1944 Regiment nr.
743 van de 719e infanterie divisie,
maar droeg in 1945 weer de naam
van - gedegradeerd - Baupionier
Bataillon 812.
Armeniërs in Nederland
Vanaf de lente/zomer 1943 werden
er door de Wehrmacht in Neder
land vijf met Duitsers geënca
dreerde Ostbataillone gelegerd.
Aanvankelijk kwamen de Ar
meniërs op Goeree-Overflakkee te
recht, de Turkmenen bij Callants-
oog, de Noordkaukasiërs op Texel,
de Georgiërs bij Zandvoort en de
Wolga-Tataren op Voorne-Putten.
De plaatselijke bevolking be
schouwde hen waarschijnlijk in de
eerste plaats als slachtoffers van het
Derde Rijk. Op Overflakkee geno
ten de Armeniërs kennelijk veel
sympathie. In een brief aan de Orts-
kommandantur verzocht 'de jeugd
van Overflakkee' om inkwartiering
van Armeniërs!
1 6
De Waterschans nr. 1-2005
Heel opmerkelijk maakten in
mei 1943 ook twee Brits-Indische
bataljons hun opwachting op Texel
en in Zandvoort. Volgens de chef
van de Zandvoortse politie oefen
den zij een onweerstaanbare aan
trekkingskracht uit op vrouwen en
meisjes en de jeugd in het alge
meen, 'die in bijna elke Indiër ie
mand van prinselijken bloede
waande'. Dit tot grote ergernis van
Himmler. In september 1943 wer
den de Brits-Indiërs, onder andere
omwille van het voor hen onge
zonde klimaat, naar Zuid-Frankrijk
verplaatst. Het relaas van dezeAzad
Hind (Freies Mdien)-bataljons is in
een televisiedocumentaire vervat.
Met name hun betrekkelijk snelle
repatriëring door de Britten na de
capitulatie steekt schril af bij wat
de Armeniërs en andere Ostbatail
lone te wachten stond.
Armeniërs in onze contreien
1 februari 1943, vlak voor "Stalin
grad", was het 812e Armeense Ba
taljon opgericht. Dat kwam in april
1943 in twee goederentreinen in
Bergen op Zoom aan en werd ver
volgens over de omgeving ver
spreid. Ir. A.J.L. Juten en Jan L.
Dercks (Pietzoon) kwamen spoedig
met hen in contact. De geringe
animo om als vecht-soldaten te
fungeren was van hun gezicht af te
lezen. En deze betrekkelijk slecht
gevoede soldaten waren een wel
kome bron van belangstelling voor
de jeugd. Er werden door het geor
ganiseerde verzet plannen geop
perd deze bewapende Armeniërs
ertoe te bewegen zich op het be
slissende uur tegen de Duitsers te
keren. Een voor hen bestemd
pamflet c.q. circulaire werd opge
steld met behulp van een Ar
meense onderofficier, naar later
bleek een overtuigd communist. Er
werd ook gewerkt aan een vertaling
in vlot Armeens met behulp van de
protestants-christelijke Morgen
landzending, maar dat mocht niet
meer baten. Vermenigvuldiging en
verspreiding van het pamflet heeft
niet plaatsgehad. Op 21 juli 1943
werden veel leden van het Bergse
verzet door het verraad van Anton
van der Waals Englandspielopge
pakt. De tekst is in 1946 terugge
vonden in een bundel, die de S.D.
niet in het museum gevonden had.
S»P fUl» 8 U.IMJ.&
U 0- b 1. k u
Vertaler Alex Hagopian van de ta-
pijthandel Perez in Utrecht, tevens
betrokken bij de Nederlandse tak
van de Morgenlandstichting, heeft
na die arrestatie toch contact ge
had met de Armeense soldaten.
Ook bleef er contact bestaan tus
sen deze Armeniërs en het georga
niseerde Bergse verzet. Dat moet
zich onder meer hebben afge
speeld in en rond de cafés in de
Steenbergsestraat - niet ver van het
Groot-Arsenaal, Blokstallen, Wil-
helmina-kazeme en uiteraard het
Markiezenhof, waar de Armeniërs
gelegerd waren - meer bepaald het
café van Van Loenhout boven aan
de Steenbergsestraat (later Café d
Angleterre en nu 't Slik) en het
Maastrichts Koffiehuis van Cees Van
Nijnatten.
Het 812e als ook delen van het
809e Bataljon werd door de Duit
sers in 1943 en zeker in de loop
van 1944 meennalen geheel of ge
deeltelijk op verschillende plaatsen
in West-Brabant, Zeeland en Goe
ree-Overflakkee verplaatst. In deze
periode ontwaakten de Armeniërs
als het ware uit een verdoving. Ze
werden wat beter gevoed. Ze ont
wikkelden een schuldbesef. Het
idee vatte post, dat het Sovjet-va
derland hen alsnog zou straffen,
omdat men zich in vergelijking met
de soldaten van het Rode Leger
niet voldoende opofferingen ge
troost had. De Armeniërs waren de
vleesgeworden zondaars van het
Stalinisme en voelden beslist de
sterke aandrang nog een daad te
stellen om zich te rehabiliteren.
Onderofficier Soeren Sarkissian
heeft zich in deze zin uitgelaten.
Moest men in opstand komen?
Was op 5 september 1944 (Dolle
Dinsdag) het moment daartoe ge
komen? In de buurt van Fijnaart
hielden bijvoorbeeld twee groepen
gedeserteerde Armeniërs enkele
Amerikaanse parachutisten in de
geïnundeerde polders verborgen,
wier Dakota-vliegtuig op 17 sep
tember op weg naar Overasselt
daar was neergestort. Verschillende
passages in het jubileumboek van
"Halchterth" tonen duidelijk aan.
dat Armeniërs individueel of in
groepjes vóór en tijdens de bevrij
ding van Halsteren en Lepelstraat
diverse gelegenheden aangrepen te
deserteren en/of het georgani
seerde verzet of burgers te helpen,
zoals bij het Weerstandsnest Glymes
in de Glymespolder. Op 24 sep-
1 7
O 10 (82) 5 UTir8f< 1911 I».
fbpjmbfmjf imjmnmjnpqbbpf imj-
Inmpmpn.Pjnubbbpfg jmpbj, (- 4qpmjm-
bbL, np bpmbf m ju mpqbb npnjLj
bb bupnu/mjf jpm qpnitru JmJjbmp Lu
qpmbnj bu/mmmj n.bbb jnmpb j fLpJm-
bfu.jf Im/unpq pnjnp
jmbfiwq.it.mjnujbbpe Lqmb Jfmjb u>)._
tfjb pmppmtmbfbbp mjqu/bu Lqmb' 194a
PW -'«-7P-^'i
jnnjp 1942 lu my,m 1948 Pjbpf hbbqjmb
mnbbpfb qpmjbtnL Jmufb bqmb mju/m-
qnpqnn imjmmpu.p.,.pjn.bbbpp UjJJ
lfn.,jb,u,b nu Hl/pthc i-yjyypyp-J 49.
Pbbf Lupnu/.ujmb ulu,,.,hpa,v//,j qnupu
jqmbf npu,bu imqPmbmjnqbbp jpp-
jfb b.u/X.mjn.J I.b imqj/mbmjf Jnmmjm
JmJjb.n hpb irnjmufmbf mjpnqj pm-
■hl ■y/P—»"1 imjmnmjnpqf fmpnq/n,-
Pju/bC, m.qm b.pnu,u.b qpnibjuu pnjnp
bm/ymu,mmpmuu.nuPjnubbbpb mpqbb m-
(«H"' "-/t bu/fuu/u/u/ufpu/uu/ni-
Pjn.bbbpf pjfb Lb ujmmjmbuuj U.bq,fm
uJmbqmj qnppbp u.Lqu.j.nf.L/p qmbmqmb
qjumjnp ipu.Ju.bu.ufu.pbbp b.mbmjb-
lü. mb,jmpmmpjm bnjbJpLp mJufb jm-
u.mpjmi j-npibm jmb m.(imhnuJCnpb
ttl,q,fmjf imJmp jtptmgmj jmm mbpm-
pbbu/mum ibmb.mbfbbpnj Lu qqm,f yn-
ibpf u/mmSmn qmpAmj: fpmb f jbpm-
pbpnuJ Lu,Lu mj,i,ubjmb bmjbpf uu bm-
Ï-V-W -imu.pu.u,nnujc. ptu,bm p.u.
jnupb pf ,L,. ulu,„,pufuu..[L,nu Lb m n
utftt45*000 Lm jbp i
IffmbqmJmjb imujmbmj. f, np pmbm-
t/t Jmmmjmpmpjmb imJmp bmjumujmuf-
p.jmb 41, JLb fu.bmljn.pju.jp qmbm-
7*~~ bjnupLp- Ll.pu.njm/ bmlu Lpjmp,..-
qmjfb ju.qnbbbp nu i'.qbjmpJLpt tijq
pn/npb mbqqn-mJLpfju.gfLbp,, u/mmp.uu-
mn.J bb fplbg il
i.jf jm.
.u.fj.ubn. Pj... Lp "t/u'P
p Pb
bu.lmj.bjy. fmqmfbbpf u,.
mj.upmjmb (,„u„,J bb bmbu 7 -
uu/mbbpf immnuj fuJpf. ynpbnu^Jmb Jm-
u/.b, npnbf /.pp pb jmj pmygpu.L bu
fnymplijmb y/.ufl.ju.l/Lmbp/.g mbyjn
Jbp/.i,jmb mnm./.bjm ipmbnflbbpnj ypby
Ip-hJrb unbymju., yLpJmLu.lj.uL /unpn
PH-^ft- lr~ <r-^"P-
bb pp ynpb Ljnu bb Jfihjbu 30 Ifpjnjbufp
(...pnuPju.Jp,
h iu.pl,b mju nyl u.yJjmpmpnuPjnubp
l/myJnLJ t bhpjmj(.b u,m
mbpmyj/, pmymyp/fj Jm.p, Umj.yjb
l/mpb,/. 1/u.u^mbb,. np >hbpJu.b/.mj(. im.
l,u.nu.tlnp,lLhpp u,,u.npu,uu.jnuJ bb bupn-
u/mj/.L i.up£mbb,nu, bbpJmbmjmb fm-
qu.fmju.bmybu.btpb nu nmqJmjmb </■»•-
Ju,Lmu,U,pn,Pjnubp Jynjp.j/.J -tb
pmqgbnuJ u^muj,,,, u/rnjfdtp/. bmbpnu-
Pjuu be, irnjmnrnjnpyp pu.jmlju.bmjm./,
ij.Jf nub(. (.p pnjnp nuJbpp ,mpbLnu um-
Jmp/u„pipqu.j(.L pu.bu.jf. b.ubp jn-
pnuumbtpp. mb<ml„,t„uPjnuLbtpb l-.nu.-
l/.U-jnuJ, pmbmjnuJ bu p/.jnubfnj mb-
pbqiu.m rnünq qjqnin.fljnu bp, j-hpju,-
b(mjj.b .nupljmrf bbpu,pjb,nu. fmpnq-
jn.pjmb bu oqmjfb .uimpbjjmb ,p(j mu-
tu.(nqnuPjnuLC, npnbf nj Jfi u.qqbgnu-
Pjnub jqnpbbg/.b L pju.b.uj.ub n.uqju,-
jmb tqnpnupjmb jpm Lu <bu.,Vuu,bpu.qJ
ju, b impgbp/. mpu.mjn.pq ,mpjmb
£mjb nu ungfnu, mbmbumju.' pmymfm-
jmbn.pj.ub (ubqPptbpp. mi.u u/mmnmn-
bbp, npnbf um/nqnuJ tb in.jmnmjnpq(.b
mbbq l.pbb ,u.pb/lp pn,..p nuJI.pp-. Uju
p-l-rfib ujbmf t „.jbjmgbb, bmbu ünub-
,/.b( ijnubjmbnupjnubp, np.../
nmqJmjmb jn.pb. npmqn. jb qnpb.bbL-
r/0 WC. h<t *n.Ju.bu.jp tb u-yy.nuJ
Umjmjb b pp bu n'pmbq jmpb,/, f
uuj.nub, in.jmua.jnpq/. impjrnbp
abq,(mjnuJ nmqJmjmb ...Jbp jl.bu.pn-
bmfbbjb nu Lmfumu,mu,pmO,nmjmh m./um-
mmbfbbpp fpmbu/tmjml upupm/.qmbbL pf
tbmpmjnpn.pjnub jmm Umunugju., n.(-
j/mbnu/ rnjkpfib qmbjnq pn,np jmpb.np
„mqJmju.b ubbrnjbrntpf. 44 u. J/.mu/. 1,
ju.pl., qbpjmbmjmb ujn.u/umj/b pb.p
hu Wn.pJmbuj/, bnjm./.nuJ J/.mbm, /unp-
icpqrnj(b pm hrnjfib, I'm//, mjq u.jbmp—
jnuJ bb bmbu in.pu.ju.jlVb j,pmb./.mj/,
jpm pmbmjgnupjnubbbp Lb jmpnuJ
r,.upf/.mj/, <bm. nuJtq ibjnujbbp bb
qnpbmqpjnuj /..u,m\.fmj/. Lu Vnpu.nuqm-
l/.njl' Ir-, "P"lbt i.ubqmjmbfbb pp
ibmpmjnpnupjnub bb u.m,(u bbpmq-
pb,nu mj,imbJmb mbyp, lijL,u.j f n.
J.uqpnupjntb iqmpjbb, /.upbpfb bu mj
bmpjb/.p/.b,uj, im.jf mnbh, J/.u.jb pp-
bmjmb nmqJmqf,u,mjmb ibrnprnjnpnu-
Pjuubbbpp, Ujuhjnj ijnun/uj.f Jbbf
Ufb.bnuJ bbf, np l'u,mbq/.mb bpm pn\m-
qppmjJmb jmjpjjmb/ig imbq/iumgrnj b-
'.mjbu. bnpjbqmjmb mj.bp/. iujnqnu-
PjmX
mj/.
PjnuLLbp/,L,u,Lu op/.Lmj Jbp gmJmf/.
•Lr" Ip-nLuLLp j.n/um.fpLjnu bu mj, bu,m-
rnrnjLLp/. tmJmp, fyjmbq/mj/., jmj
ijn.n/.umj/,b U.bq,/.mj(9 mj.imbjmb qnp-
bnqnupjnubbbp ujubjnu m..p/.j m.n.J
Lb, np bpmbj <b.umjnpnuPj„ubb nu 1940
p./l j.npAp bpp qlpJmbmjmb qnpfb-
pp l.mJunu/g, Ubqmlnbbu/.g bu Impjb-
j/., qnupu Jqbg/L mbqjjmjmb umjm-
■l'-PH qnpmJmubp/.b, bu mjq jmn.n.pjb,
qbn Jjb.bu qbpjmbmjmb q,/umj..p nu-
Jbp/. ml.., im.bbjp bu Jjbj bnpjbqmjmb
pmbmjf. imLALjhjb nu jl.mj.nl> bpmbnp
Jbp upuja.ujmbn.pjnubp qLn jmqjmjbpn,-
jmb (je 1npjbq/.mjauJ /nnjnp nmqJm
jmb qupbnqn.pjn.bbbp/. imjmp u,/..nmbf.
tb Jjmjb mnmbJjb Lm ju. J...mnujgbbpp
npnbf t.uj .q.UJ.n.qmbjmb Lb Lpjp/,
[bubrnjfb qfpfp^Jbb mnm./bP jnub
qjmj/. u.j.Lpfig J/.bjbu lnpjbq/.n, Jnrnm-
jnpmnjbu irnqmp j/,n JL.np*, Bnm,mb-
qmjmb jqq(bbp/ij J/tbjbu fibpqbb 300
j(.rJlmp t, Ujmu/m 3,,n./.} jmJ Bnm-
jmbq/mj/. Lmjm jmj.uLbbp/., Jf.bjbu IImm-
n'Pj-u
njmj(b
jmjmb/.b JU
nu Jbb'fmbmja.pju.jp nmqjmjpbpf
qbbf j,n/umqpL,nu im,Imp, pmq( mjq
qupfbpf mbqmj.npnuPjn.bp Ju, bu,f f
bjmmj/. fmbf np bpmqpjn.J mbmjpb-
jm, impjmb imnjbb,.
1,npjbq/.mjf bu Imb/mjf, J/i/bu Aqjn.J
bb 1/mu.tqmu. bu Ujmqbpmj, f-bpJmb/.m-
jf, imJmp jmpb.np bjmbmjn.pjnub nubL-
gnq, pmj/.b Smbm .qmp i l.bpp npnbf J f-
(njnj \,npjbq(mj( bu mmjmbu.-
jmb nmqJmimjmm/. J^bu imqnpqmjfnu-
Pjnub t n,mi.qn,bjnuJ.
Xr..jnmt qqm,f qbpmqmbfn.Pjn.b n.bb-
,nq u/bmn.pjmb imJmp mjq Smbm.qmps_
bbr jmpb,p tmu. qmjPmjqbfuuf/l jPjm,
umjmjb qm jm.qjmb f Jbbmqa.jb jn-
pnuumbbpf ib.n, imjj/. mnb/,,nj mjm-
Lmj/b mpqbffbbp/.f, nmqJmbmjtp/. b.
mn.u,/.bjm u,m..n..,mbnuPjmb mJpn.pjn.b-
bbpf jpmj(.f /u..uumj.b,n. mbimjn.bm
jmb l/.LL,p Umjmjb bpj.up JmJmbmjnj
u./.pm.qL.nb, mjq bnjmj/.b ...q/.Lhp/b qm
b.mbmjn.J mnmt/.jmjn.J bun iujmjm-
jmb jnpn.UU.bbp mm, W/.mjb 'ba.L/.mjf,
m f. pmu/l.u.n. Jp jmpnq t mu/minjbu.jq-
qnpbnqn.pjm 1, m hum jmb im^nq,..-
Pjnubp Fm,, qm j,/.blp Jbb Jmj/ J/.
bnp ,u'j,<mbJmb q n ph nn.p jnub npb mb-
ipmJb.u. f jm.nu.pb, 530 j/.,njbmr <L-
nmjnpn.pjmb /pm jby/, Lbpmpjh
j.n/.mq p.ujmb bm jbp/. npnbf mjq um-
impjmbb im.njm.qbu mjqu.bq/.f, pb
nup/., jmJ Jf fmbj, u.Lq/.g uujmub,,
jmjb Uf.,/.l/.mja,J1m,LpbmjuuJ
hlmqmq njj/mbnujmb jqq/bbpnuJ
mmpjmb bjmb q npbnqn.pjnubVbp( mp-
qbb umju. bfi pb/Jmfff. f b. mjq m..p(j
mbq,f,mjmb J.uJu.p.uJ ipmn/mpmjjm'
ibmbun.pjn.bbbp^f jmpb,/, imbql
„„Pjn.bbbp/,: 'h/tlutf, Jn.
.mpjml
mjb,.
...pbbp I
■jbpnj jmpb,/. j-n/u.
bp bu /.bfbmpbpm, ip.
A, imumpmj bu imbq/m
L, l> ,pn.Jb u,/.u.(. m.b
np injbuibq qmbjnuj bb nj fit Jmp,,
Fmqn/fnjf qnpu.Jmubpp, mj, qtpjmb.
',mb qfbjnpbbpp
U-pqbb ma, .mpmpbbp/. bu mJfubbpf
pbpn+fnuJ pjbmjfb jmpinuj f yqmjfb
n.Jbpf Jffi.f.j ajbjmybb, Jbp ibbmjb-
mbpb nu mj, nmqJmjmb jmnn.fn.Jbbpp
Ubq,Jtpfjmgfbbpp inuju nubbfb
np fpbbf jim/nqjf oqn.J qqmj. qlpm.
qmbg,..pjnub xlt.if ptpt, Lu mjqu/funq
mntminji, qn pb nqn.p jnubbb pb njubjn,
mbipmJbjm ujmjJmbbbpff Jbjpumjmjb
p.bmJfb mjqujfuf Lpm./uff Jnubf bpj-
pnpq. ifjbmjmb qnpbnbp, pun, p.bmJ
imjmmpmpn.pjmb Lu pu.n U/.ff,fn,jf
bnp •hj/.b/.mjf ./.nptLpf, imbqfumbn,.
mbjmpqbjmjmjnpbbpf (u,mpmjnu.nfu
btp/i) Jbb Jfmjnpn.Jbtpf 1. jmjpb'fm-
uubpf a
a.pjnu
mJjm pbp.
ImJuib./.
pp 36 jfinuump jmjunup/jn... n
brnpmbrnj bm./mimbqfuu.bbpf
CS
jtpp 10—12
'-ujp-'lmjl
b nubf, fp
J..,pq qp.nli np nmm-
pfb Jmubmj,b,p
qmbmjmjmjmbbbpf qpmjn.Jp jmpt.J.
i.uJnqj mb mub,np S/.j.n mjbnjln, fb.-
„,Lu tl Umjbpbnjn.J IIn„Jnbju.b Lu
X/lptpPjm L jqqfbbpn.JLnujbufbu Lu
jn.PjmJp nmqJmbmjbp, npnbf ff ipL-
mmbmjfb jpmj jmpbjnu imJmp mpqbb
bjmbmjjmb Lb qfmnqbbpf immn.j (.pj.
pip, Dp mbq,n - mJbpfjm,fbbpp njma—
pjnuJ Lb mj-imbb, nj Jfmjb ,mbp
m./.bpfb mj, b. FpLinmbffi j.npJmbqfm-
jf bu mjbjf impmj qmbi/nq n.qqmifq
J m jan ui mj.bpfb, mjuu/fuf qfmmjnpnt-
Pj.ub U.ulm,.,. jsh mjb t, np bpmbf <m-
bmjfb impJmpmbfbbpf Jmufb lijf mjq
jmb un.qmbmjmjfb j.ujmbbbpp tSmmbpp
,/unun.J bb mjb Jmufb. up nup j, np jm-
mmpjf mj.<u,L„.Jp, mjq qapbaqa,-
Pjn.bbbpf pbpmffn.J q/f.mjnp qbpp
jmu.iu pbjnt bb O qm - j mjphfpmjfb Jfm-
.InpnuJLbpp, npnbf qbpJmbmju.b
tmjnp u/u.ju.u/mbnqu.jmb qfpfbpf pf-
jn.bfnuJ ,qbu.f t qfJmqpbb qbpJmbm—
mpjmbnq fiJptpfb p fjn.bffg
jjbb mnmj.bjm qfpfbpf jpm jm-
pL,f f irnjmmmgmb ,flL, np jjfpm.t-
b 9,i,4. mJbb mb.mjf nmqJmjmb f.n-
Jmb jn. Pjn.bbbp, npufLuqf mjqujfunj
qmpjl. 1, mj.iu.bJmb imjmp b.mbmjjmb
'jb'nL.pp X
fbpJmbfmb qLpmqmbgnpLb qfbjmb bu
I.mf.m.q.uu.pmuu.jmb f mJLL ibmpmjnp
buffbpfb mJpnq! tupuUfrnjm b hnjm,f„.J
fJmqpbjnu pjbmJnub fb pJmbmjn.b
qfbjnpbbpb nu qbbf bpp jmqnif mpqbb
fpbb, fbbn.p jnubp .nj/., bb mJbbmqpJ-.
jmpfb Jmpu.bp.uJ p-.LmJnu njmpbbbju-
nn.pjmbp qbp:Jmbi.jmb iprnjmbrnfru.
■nuPjnubp u/mmmu/umbnuJ f ,a...p,mjp
Jfmjb mjbmpju.J J, np fb,}. mbipm-
'b, ibrnprnjnpnuPjuubbtp-b-nubf p.bm
bu p impjb l qfJmqpl,,.,. im.'.up
N, .m nnjr ,n.j, jmm pt qbpjmbmjmb
pm'J.ub...nn.r„.pjnubp U[r jjfpmnf fp
pmJmqpn.pjmb .nmj nubl.fmb ibmpm-
Inpn.pjn.bbbpp, Jfbjlu Pjbmjnu mj.-
.mbu.Jp, bpmbf, ibmn, pb mj.imbjmb
ifb ênnJmbrnjfb jnjmpqjf bmbu mjb
f,npipqmjf\ p.ubmjp f jJ.Su.jf jjfbf
„.n'pJbmlqmJ b. JLbm,LL,nu fp
Af, JmprnjngLtpn./,
ITinbnirni.hhOAnn
(Up4.uk
UqbUm'
PjnvO)
•efa 4" tLt'
fj inqJmimp upmnuJ qmjjm.nq pn-
gLpnj ujuhf mjpjlj jnuumjmb nu ml.pm-
ufp fn uLpp, njmpnupjmb mhfjmjf mbbm-
,n, inujbpf jmn/nuju. jqmpjnj,
UqbUm', mjuup jpjfb nu jpjfb mpP-
bmgmb fj Jb(_ ipbqbb qq.ujn.JLLpp jm—
qmbpfjbu qnu Jfbrnq imjbpJmimpüf
a/bu mjgf Ljmp fbt mbptmjfb bmqmb-
fnj Jmmp fj bpmqbbpf ujmpmbqp qpJ-
pn.pu.jm In. jpjfb mjff hjmp (LA
pmjg mjm'q, fn imjmgfnuj jmpqmgf
J.mf nu mprnJnuPjmb qfpfp mpgn.bf.m
fn inquu qnubmm bpjbfn.J Jbnbjmjfb
Jnjfmnj jnqa.J tp jmpumf b. inuumim.
J. nup jmb Jmifjp JbqJmumi b. fn upp-
mnuJ J/unuJ fp mpjn.bnm Jf jbpf mb-
pnu*'.\( n. /unp,
M-u \rifbmq fJ Uqbljm jjmufpq.
qmpauup'jjn. jn.ubqbb bmqfjbbp Jmbumb
Jppjjlg bt ~}ml.pmimp Jmpb, (.bbp-nu
mbqnup (..pjmjbbpf jbjnj,
hbjn"u, .qu/jhCtR fj Hqb/f.u', fn upmfi
ufmpmbqf pnqpnln. b bmqfjbbpf jpm
mjqpmb jnum ujubgfb mbqml mjbmbmjfb
jmn jnumb nu iJbnmjfb Jmimpbp tjn.bp I
ff/Ptl {bbf imLq(u,L,a. Jbbf fpmp.
Jfpr fJ ipmpnppnf nu jmpnmmjbq
.pmf uujbqbb. Jmjnujjp f, tf ^qmjpu
fn ufp. (.fpnuqjm nu f(L£ hnjmjn.J,
ITfPt" fJ imjpbbf bpjpf Lnu..bjm qf-
.bpbLpf fn.pipq mjnp jnn.Pjmb Jbf,
jfmufb, qp jmb fpmp, tl .bbf Cp(b,nu
UfLpnuj i
rnqjm,
!-V -fpn jmf.mp.mjm b qfbnj
ir/.pb-, Jfpb" mJ..Pmimp n. jfjbmb lt
jbbf ubtm/n, Jbbf Jbp ufpn Jmufb, uf.
pmimp l'uubf n. pngjfu.n, b mu.nqbpf
jjmjn.pjmJp
ITfpt' l, Jbp pmq,pmin.b. Smbqn.b
hpf rf uppmqmb qJp/.jlf mmj Jf ibfbg-
-
Jf,. fj bpjpf bfmi
pu/Jum riql..
mjf bmpn
bpjibpmbq
fj mbn'upl
.ymmmjm
.-T f'nlLpf
jmbjhbpe ^pn,n
pnmf'-p'ujmjnp L.lu j!',"j j/l. pmq. .nbmj
imjpbbfp. j/bpmqmnbmJ fbq ~Jnm
mbbtAmjnu fn qpjn. J bu uppbjnu fn Jmp
fJJu,n.jbln lLqbF,jm. jjbpm-
qmnbmJ imlrI.Lfr, j./bpmqmnbmj..-
pni/ALit./.i mj/Li (LA .bb jm/ubgbnuJ
\Jb"mbtt^7bjb, n.r Pfbjk, 4 J bp'm plgÏ-
