IgBpP
De Waterschans nr. 3-2005
CT
keerde hij enkele jaren later terag
naar Bergen op Zoom en overleed
daar in 1925. Zijn zoon Christ
volgde hem op. Christ was een le
vensgenieter, een liefhebber van
kunst en cultuur, een man die
meerdere talen sprak en graag rei
zen maakte, vooral naar Zwitser
land en Italië.. Op de fabriek zag
men hem niet zo vaak, maar des
ondanks bleven de zaken goed
gaan. Christ werd rijk en kon zich
in de 'roaring twenties' en daarna
een vrolijke levensstijl permitteren.
Hij had een bekwame bedrijfslei
der en een dito boekhouder die
de zaak goed op de rails hielden,
al was de baas nog zo vaak afwe
zig.
In 1905 begon Alex Nerincx, een
zoon van Edmond, aan de Zuid
westsingel met een machinefa
briek en constructiewerkplaats.
Vier jaar later kwam er een ijzer
gieterij bij. De oorlog van T4-T8
bezorgde het bedrijf veel klanten
en bestellingen. Reeds in 1915
moest worden uitgezien naar meer
ruimte. Omdat die aan de Zuid
westsingel niet te vinden was, werd
het hele bedrijf overgeplaatst naar
de Havendijk. Daar volgde de ene
uitbreiding na de andere en dat al-
De ijzergieterij, metaalgieterij en machinefebariek van de firma Rogier, Nerincx en
Richter, gestart in 1882. Wat ontbreekt is het opvallende kantoor van 1900. Deze
foto dateert dus van vóór die tijd. Nu staat er alleen het kantoor nog.
(Uit: Van HamIVanwesenbeeck: a.w. p. 38).
een tweede meer moderne gieterij
aan de Lindebaan. Die leverde
naast complete kachels en haar
den veel halffabrikaten aan me-
taalfabrieken in Bergen op Zoom
en elders. In 1913 was het aantal
krachten op de fabriek gegroeid
tot 170, voor die tijd een aanzien
lijk aantal.
De Eerste Wereldoorlog maakte
het exporteren nagenoeg onmoge
lijk. De regering voerde in die ja
ren een politiek van straf geleide
economie. Het was een Assel-
bergs, in dit geval Johannes RJ.
die in de oorlogsjaren de nood
zaak van samenwerking inzag en
de oprichting van de COVNIJ
(Coöperatieve Vereniging van Ne
derlandse Ijzergieterijen) krachtig
stimuleerde.
Ook de firma Rogier, Nerincx,
Richter deed al rond 1900 goede
zaken. Onder de vennoten ont
stonden er evenwel spanningen.
Na het overlijden van Edmond
Nerincx (1890) en Christiaan Ro
gier (1892) maakten na enkele ja
ren de broers Ernest en Charles
Rogier samen met Friedrich Rich
ter, de directeur, de dienst uit. Na
een jarenlange, onverkwikkelijke
ruzie en vele processen kwam
Charles Rogier als overwinnaar uit
dit driemanschap te voorschijn.
Vanaf 1915 leidde hij alleen het
bedrijf. Het ging hem voor de
wind, ook financieel. Toen de be
lasting na de oorlog hoge bedra
gen wegens gemaakte oorlogswin
sten van hem eiste, verhuisde hij
naar Antwerpen. Ernstig ziek
De Waterschans nr. 3-2005
les onder de naam 'N.V. Machine
fabriek, Ijzergieterij en Construc
tiewerkplaats Holland vh Alex Ne
rincx', kortweg 'De Holland'. In
1928 nam de machinefabriek van
de Gebroeders Stork uit Hengelo
De Holland over. Dit bedrijf was
eveneens voortgekomen uit een
smederij. Het groeide later uit tot
een concern.
De eerste wereldcrisis (1929-1939)
trof ook Bergen op Zoom. Minder
bestellingen en opdrachten druk
ten de prijzen met als gevolg dat
de winstcijfers en investeringen
daalden en veel bedrijven ofwel
geheel stopten of minstens toch
personeel moesten ontslaan. Het
aantal werklozen groeide met de
dag. Men zag het aan de lange rij
In de eerste helft van de twintigste
eeuw was het in dit gedeelte van de
haven nog een drukke bedoening.
Thans is het een plein waar de
wekelijkse markt wordt gehouden. Op
de achtergrond het Spuihuis. In de
haven schepen voor de beurtvaart,
vrachtschepen, bietenschepen en
vissersschuiten.
(Uit: Regionaal Historisch Centrum
Bergen op Zoom; afgekort RHCB).
Een blik op de ingang van de oude haven bij eb omstreeks 1900. In het midden de
rokende schoorsteen van de suikerfabriek van Van der Linden Co. In 1914 werd
de Potasrajfmaderij van de spiritusfabriek losgemaakt en ondergebracht in dit
complex. (RHCB).
steuntrekkers die elke dag moes
ten gaan stempelen om in aan
merking te komen voor een uitke
ring, telkens weer op een ander
tijdstip. Zo hoopte men fraude te
voorkomen. Deze tijd van deflatie
(tijd waarin het geld meer waard
wordt) duurde tot het uitbreken
van de Tweede Wereldoorlog in
1939, al trad er een lichte verbete
ring in na het devalueren van de
gulden in 1936. Omdat de regering
zo worstelde met het spook van de
werkloosheid, begonnen heel wat
lieden te twijfelen aan de demo
cratie. Ze wezen dan naar Duits
land, waar de dictatuur van Hitier
in korte tijd iedereen werk be
zorgde. Ook in Nederland ont
stonden er politieke partijen die
voor de dictatuur waren. De groot
ste daarvan werd de NSB, de Na
tionaal Socialistische Beweging,
met Anton Mussert als leider. In
Noord-Brabant deed Arnold
Meyer met zijn Zwart Front meer
van zich spreken. Voor hem was
de Italiaanse dictator Mussolini
met zijn Fascisten het ideaal.
8. De ondergang van de Bergse
suikerindustrie
Rond 1900 stonden de suikerfa
brieken er niet zo best voor. Er
werd te veel suiker gefabriceerd en
doordat de naburige landen hun
eigen productie met hoge invoer
rechten beschennden en hun ex
port met premies bevorderden,
terwijl Nederland vasthield aan
het liberale ideaal van vrijhandel,
werd de Nederlandse suiker te
duur. Daar kwam nog bij dat de
boeren zo ontevreden waren over
de prijs die ze voor hun suikerbie
ten kregen, dat ze zelf fabrieken
op coöperatieve basis gingen op
richten met als gevolg dat er te
weinig bieten voor de oudere, par
ticuliere fabrieken overbleven. Die
zagen zich genoodzaakt om hun
bieten voor een deel van verre te
halen, met name uit Duitsland.
Gelukkig bezorgde de in 1899 op
gerichte spiritusfabriek van Bergen
op Zoom, de ZNMSF (thans Ne-
dalco) hun extra inkomsten, om
dat ze daar hun melasse tegen een
goede prijs aan kwijt konden. Toch
redden de Bergse suikerfabrieken
het op den duur niet. De eerste
die haar poorten sloot was De
Twaalf Apostelen (1902). Dat de
fabriek niet aan de haven lag,
bleek een groot nadeel. Trein en
tram konden dat niet voldoende
goedmaken. Reeds in 1902 stopte
de fabriek.
De 'Firma Van der Linden en Co',
opgericht in 1870, hield het langer
vol. Die fabriek stond aan de
Smidsvest, dicht bij het Groot Ar
senaal en aan de haven. Na 1900
Ingang haven
