De Waterschans nr. 3-2005
overleed op 6 maart 1900 te
Hoogstraten.
Beide waren dochters van Joan
nes van Eeckelen en Wilhelmina
Melsen. Zij werden tegelijkertijd
als gezusters op het begijnhof in
Hoogstraten geprofest op 25
september 1866. Hun vader Jo
annes van Eeckelen was akker
bouwer en overleed op 6 augus
tus 1870 te Wouw.11
10.Cornelia Fierlincx, geboren in
1593 te Bergen op Zoom, werd
in het jaar 1614 geprofest op het
begijnhof van Hoogstraten.
Zij was vermoedelijk een doch
ter van Hendrik Fierling die te
Bergen op Zoom een nageslacht
had. Hij was lakenkoper van be
roep.12
11.Cornelia Fierlincks, geboren
rond 1630 te Bergen op Zoom,
was een dochter van Engelber-
tus Fierlincks en Maria
Ross/Roosen.
Zij werd in 1654 geprofest op
het begijnhof van Hoogstraten
en overleed in 1675.
Zij verkreeg er een hofstede om
er met haar zuster Maria een
huis te timmeren om dit levens
lang te bewonen.13
Haar zuster Maria verbleef dus
ook op het begijnhof. Zij werd
echter niet als begijn geprofest.
Haar vader Engelbertus Fier
lincks was in 1649 eigenaar van
de hoeve 'Heijskensplas' onder
Moerstraten.14 Hij wordt ver
meld als broodmaker/bakker
toen hij op 28 juni 1641 een
huis en erf in de Sint-Antonius-
straat verkocht.15
Haar broer Antonius Fierlincks
werd op 24 november 1661 te
Leuven aan de universiteit geïm-
matriculeerd aan de pedagogie
'het Varken' en werd in 1664 lid
van de Natio Belgica te Döle.16
12. Catharina Mahieu, geboren
rond 1623 te Bergen op Zoom,
en
13. Maria Mahieu, geboren rond
1625 te Bergen op Zoom.
Zij waren beiden begijn op het
begijnhof van Lier en dochters
van Johan Mahieu en Cornelia
NN. Hun vader Johan Mahieu
was schepen, wethouder en
leenman van het leenhof van
Bergen op Zoom.
14. Anna Maria Morgen, gedoopt
op 17 september 1766 te Bergen
op Zoom, overleed op 23 augus
tus 1840 te Hoogstraten. Zij was
een dochter van Petrus Morgen
en Anna Maria Smits. Op 2 ok
tober 1785 werd zij als begijn ge
profest op het begijnhof van
Hoogstraten. Zij kocht op 20
juni 1792 een huis op het be
gijnhof aldaar voor 320 gul
den.17 Zij trok een rente uit een
kapitaal van 3000 gulden.18 Pe
trus Morgen werd op 14 februari
1795 tot lid van de nrunicipali-
teit van Bergen op Zoom geko
zen. Van 1806 tot 1808 was hij
schepen, lid van het stadsbe
stuur en de vroedschap van Ber
gen op Zoom.
15. Catharina Noijdens, gedoopt
op 20 februari 1685 te Bergen
op Zoom, was een dochter van
Johannes Noijdens en Maria
Boender. Zij was begijn te He
rentals. Zij wordt vermeld als be
gijntje en als weldoenster van
het begijnhof van Herentals in
het jaar 1716 in een vensterraam
van de begijnhofkerk.20 De daar
afgebeeld wapens zijn waar
schijnlijk de wapens Noijdens
en Boenders. Johannes Noij
dens was brouwer te Bergen op
Zoom en eigenaar van de brou
werij de Raem. Hij stelde ruimte
ter beschikking voor de roomse
eredienst in de stad.21
16. Maria Margaretha de Ram, ge
doopt op 9 oktober 1754 te Ber
gen op Zoom, overleden op 18
oktober 1816 te Lier. Zij was een
dochter van Christophorus
Lambertus de Ram en Maria
Sanders. Op 20 augustus 1781
werd zij in het begijnhof van
Lier geprofest.22 Christophorus
de Ram woonde eerst te
Roosendaal doch werd poorter
en burger van Bergen op Zoom
waar hij een brouwerij had. Haar
broer Adrianus de Ram werd
priester en later pastoor van
Steenbergen. Het familiewapen
de Ram is in goud een groene
grasgrond waarop een zwart
gaand ram, boven vergezeld van
twee groene klaverbladen in de
schildhoeken.
17.Joanna Cornelia de Sain, ge
doopt op 26 oktober 1771 te
Bergen op Zoom, overleden op
9 augustus 1833 te Hoogstraten.
Zij was een dochter van Francis-
cus de Sain en Clara van Scha-
gen. Op 18 juli 1790 werd zij als
begijn te Hoogstraten geprofest.
Frans de Sain was meesterkoe-
kenbakker te Bergen op Zoom.23
Haar broers Godefridus en Cor
nells de Sain verkochten ook na
mens Petras en Joanna Cornelia
de Sain, huizen en erven te Ber
gen op Zoom waaronder "De
Panneschuur" gelegen bij de wa-
termolen.24
lS.Henrica Sandeling, gedoopt op
26 januari 1790 te Bergen op
Zoom, overleden op 20 juni
1841 te Hoogstraten en
19.Susanna Sandeling, gedoopt met
de achternaam Oggelbi op 17
december 1775 te Bergen op
Zoom, overleed op 27 april 1840
te Hoogstraten. Zij waren beiden
dochters van Joannes Alexander
Oggelbi/Sandeling, bouwman
van zijn stiel, en Elisabeth Fran
ken.25 Susanna werd op 20 juli
1795 als begijn te Hoogstraten
geprofest, Henrica deed op 20
126
De Waterschans nr. 3-2005
juni 1832 haar professie als be
gijn te Hoogstraten.
20. Anna Maria van der Schrieck,
gedoopt op 22 oktober 1743 te
Bergen op Zoom als dochter van
Joannes van der Schrieck en
Gommarina van den Dries. Zij
werd op 16 oktober 1764 in het
begijnhof van Antwerpen gepro
fest.26 Zij werd er overste der In
firmerie en had dus de zorg voor
de zieke begijnen en hun goede-
renbeheer. Rond 1795 was zij tot
1805 grootmeesteres van het
Antwerps begijnhof.27 Haar va
der was koopman en assuradeur
te Bergen op Zoom. In 1746 was
hij ook pachter van 's-Lands im
post op de branderijen. Bij een
vechtpartij in een herberg te
Hoogerheide op 21 februari
1759 brak Johannes van der
Schrieck zijn been, aan de gevol
gen waarvan hij kwam te overlij
den.28
21.Elisabeth de Staas, gedoopt in
november 1655 te Bergen op
Zoom.
22. Jacoba/Jacobina de Staas, ge
doopt op 27 september 1658 te
Bergen op Zoom. Zij waren bei
den dochters van de chirurgijn
Olivier de Staas en Tanneke Fris-
cus en worden als begijnen te
Turnhout vermeld in 1688 en
1700.29 Zij zullen daar rond
1680 en 1683 hun professie heb
ben gedaan. Chirurgijn Olivier
de Stas/Staas verleende zijn
diensten aan de markiezin en
haar hof.30
23. Maria Timmermans, gedoopt
op 22 juni 1758 te Bergen op
Zoom, begraven aldaar op 9 juli
1798, was een dochter van Willi-
brordus Timmenuans en Joanna
van Tiggelen. Zij werd op 15 ok
tober 1780 als begijn te Hoog
straten geprofest. Maria Tim
menuans overleed tijdens de pe
rikelen van de Franse revolutie
buiten het begijnhof, namelijk te
Bergen op Zoom.31 Willibrord
Timmermans was winkelier in
de Engelsestraat.
24. Geertruijdt Visch, geboren rond
1600 te Bergen op Zoom, was
een dochter van Jacob Janssen
Visch. Zij is in het jaar 1637
reeds een der geprofeste begij
nen op het begijnhof van
Breda.32 Jacob Janssen Visch
was schoenmaker te Bergen op
Zoom en was daar rond 1629
overleden.
25. Jacoba van Weert geboren rond
1640 te Bergen op Zoom, was
een dochter van Franciscus
Janssen van Weert en Maria Ja
cobs Friscus. Zij werd als begijn
geprofest op het begijnhof van
Turnhout. Zij wordt niet ge
noemd in het overzicht van
Tumhoutse begijnen van J. van
Gils.33
Franciscus Janssen van Weert
was aanvankelijk slotenmaker en
smid van zijn stiel.
Vanaf 1670 is hij bekend als
brouwer in de Magdaleen.
26. Wilhelmina van Weert geboren
rond 1630 te Bergen op Zoom,
was een dochter van Antonius
Janssen van Weert en Godelieve
Willems. Zij werd voor 1676 als
begijn te Hoogstraten geprofest.
Antonius Janssen van Weert was
timmerman van zijn stiel te Ber
gen op Zoom. Zijn zoon Jan was
eveneens timmerman en zijn an
dere zoon Matheus was brood
bakker.
De Bergse begijnen zaten dus met
name op de begijnhoven te Hoog
straten en Turnhout, maar ook el
ders waren zij begijn volgens het
hiernavolgend algemeen overzicht.
Hoogstraten
11
Turnhout
4
Mechelen
3
Lier
3
Breda
2
Herentals
1
Antwerpen
2
De meeste begijnen (14) stammen
uit de zeventiende eeuw, zeven van
hen uit de achttiende eeuw en vijf
uit de negentiende eeuw.
Een aantal begijnen was afkomstig
uit families in de directe omgeving
van de stad. Hun vader was dan
meestal bouwman of landbouwer
van beroep. Het merendeel van de
begijnen kwam echter voort uit een
zekere groep katholieke families
waarvan er van oudsher een aantal
in de stad was gebleven. Hun vader
was dan lakenhandelaar, brouwer,
koopman of chirurgijn van beroep.
Ook de middenstandsklasse van
bakker en timmerman kwam voor.
In een aantal gevallen behoorde
hun vader tot de magistraat van de
stad.
De herkomst van de begijnen lag
dus veelal bij de gegoede midden
klasse.
Noten:
12 7
In tent vensterverbeeldende de B. Begga
staende voor een kruisbeeld, dat op eene tafel rust. Op het
tafelkleed de volgende wapens
Dans une fenétre, représentant S* Begge
debout devant un crucifix placé sur une table, dont le
tapis est orné des armoiries suivantes
1
CATHA1UNA NOYDENS
Beggyntien
weldoenster van dit Hnys
anno 1746.
In de begijnhofkerk van herentals.
Familiewapen de Ram.
1. Ch. de Mooij, Geloof kan Beigen verzetten,
Hilversum 1998, 535.
2. G.CA Juten, Cartularium van het begijnhof
te Breda, 's-Hertogenbosch, 1910, 279. De
Mooij, 535.
3. De Mooij, 575 en 577.
4. Regionaal Historisch Centrum Bergen op
Zoom (RHCB), Archief der Stadssecretarie,
inv.nr. 5 072, fol. 79.
5. RHCB. Notariële Archieven, Notaris v.d.
Mast inv.nr. 232, akte 2.
6. De Mooij, 440.
7. De Mooij, 630.
8. WA Olyslager, 750jaar begijnen te Antwer
pen, Kapellen, 1990, 191.
9. Graf en Gedenkschriften van de Provincie
Antwerpen.
10. RHCB, Notariële Archieven, Notarissen v.
Booren inv.nr. 336, akte lil en Schippers,
inv.nr. 247, akte 178.
11. Fr. Buijsen, Familie van EeckelenEssen
1991.91.
12. De Mooij, 586.
13. Jaarboek HOK (Hoogstratens Oudheid
kundige Kring) 1975, 37.
14. Dese heerlickheijt Moerstraeten, Wouw 1977,
89.
15. RHCB, Archief Stadssecretarie inv.nr. 5061.
fol. 159.
16. H. Bots, J. Malthey en M. Meijer, Noord
Brabantse studenten 1550-1750.
17. HOK 1975, 55.
18. De Mooij, 535.
19. ARM. Mommers, Brabant van Generali
teitsland tot Gewest, Utrecht 1953, 87, 117,
304, 305, 474.
20. Graf en gedenkschriften der provincie Ant
werpen, Herentals.
21. De Mooij, 443 en 535.
22. Graf en Gedenkschriften der Provincie Ant
werpen VII, Lier, 298-300. (hier wordt zij
abusievelijk vernield als haar zuster Ad-
riana de Ram). WJ.F Juten, "De familie de
Ram". In: Taxandria III (1896), 218.
23. RHCB, Archief der Stadssecretarie inv.nr.
5295.
24. RHCB, Archief van het gemeentebestuur
na 1814, inv.nr. 1729, 27 januari 1803.
25. F Standaert, "Oggelbie Sandeling", Bergen
op Zoom en omstreken 1750-1900, 1994.
26. Grafschriften Antwerpen, Kloosters, 494.
27. WA Olyslager, 750 jaar begijnen. Kapellen
1990, 192.
28. FN.F van der Schrieck, Genealogisch over
zichtvan de familie van der Schrieck 's-Gra-
venhage 1942; Nederlands Patriciaat XXX-
VII (1930,323-331.
29. RHCB, Not. A Schippers inv.nr. 47, Not.
Dc Pottere, inv.nr. 56.
30. De Mooij. 429.
31. Jaarboek HOK 1974. 138.
32. G.CA Juten Cartularium van het begijnhof
te Breda, 's-Hertogenbosch. 1910, XVI.
33. J. van Gils, "Noord Brabantse begijnen in
het begijnhof van Turnhout". In: De Bra
bantse Leeuw, 1985-1987.
