MEDEDELINGEN
VAN HET BESTUUR
Q
- PERSBERICHT -
X.
Lezingenreeks: Cultuurhistorie rond Bergen op Zoom
De Waterschans nr. 3-2005
Op vrijdag 25 november 2005 wordt in De Hofzaal van Het Markiezen
hof het eerste exemplaar uitgereikt van de publicatie "'Krabbegat, 'Ave-
stad, da's m'n gróöte dróóm!" Het ontstaan, de geschiedenis en de toekomst
van de Bergse haven'. In deze bundel wordt in negen bijdragen het wel en
wee van de haven vanaf het prilste begin tot en met het toekomstige plan
Bergse Haven geschetst.
Vijftien jaar lang was Ben Dae-
ter niet alleen hoofdredacteur
van De Waterschans, hij was de
Waterschans!
Onlangs heeft hij aangegeven met
deze klus te willen stoppen om
meer tijd te krijgen voor andere
zaken die hem en zijn vrouw
boeien. Dat is begrijpelijk na zo n
lange periode van intense betrok
kenheid, loyale inzet en onbe
grensde werkdrift om vier keer per
jaar een mooi en boeiend num
mer van De Waterschans uit te
brengen. Het kostte veel tijd en
energie maar Ben deed zijn werk
vol overgave. Hij heeft talloze au
teurs gemotiveerd een bijdrage te
schrijven en hij regeerde als een
kapitein het redactieschip. Het
moet voor hem een grote voldoe
ning en een erkenning van zijn
werk zijn geweest, dat uit de en
quête die vorig jaar onder de le
den is gehouden, bleek dat De
Waterschans hét bindmiddel tus
sen de leden en Geschiedkundige
Kring is. Een andere mijlpaal werd
bereikt met het in vervulling gaan
van zijn hartenwens: de uitgave
an De Waterschans in duotoon
waardoor het blad een meer ei
gentijdse uitstraling heeft gekre
gen.
De Geschiedkundige Kring is
hem veel dank verschuldigd. Na
mens het bestuur, de redactie, en
de leden zeg ik jou hartelijk dank
voor al het goede wat je voor de
Kring hebt gedaan. Het ga je goed!
Johanna Jacobs, voorzitter.
Marco Vermunt bijt als stadsarcheoloog de spits af. Hij schetst aan de hand
van de laatste archeologische opgravingen het ontstaan van de haven in Ber
gen op Zoom. Yolande Kortlever en Rochus van den Bergh laten in hun bij
dragen zien dat de haven respectievelijk in de Middeleeuwen en in de ze
ventiende eeuw, hét zenuwcentrum van Bergen op Zoom was. Het was er
een komen en gaan van kooplieden, vissers en schippers uit binnen- en bui
tenland. Gerrit Groeneweg en Willem Heijbroek verhalen over het belang
van de haven met betrekking tot de pottenbakkersnijverheid en de suikerin
dustrie. Jan Weyts gaat in op de bouwwerken die gerelateerd waren aan de
haven en het water: de Grote Watermolen, het Spuihuis en de sluiscom-
plexen. Arthur Suijkerbuijk heeft een bijdrage geschreven over het dempen
van de haven vanwege de stank- en wateroverlast en Ton Hartman steunt van
harte het weer opengooien van diezelfde haven. Hartman is bij het terug
brengen van het water in de stad Breda betrokken geweest en weet op over
tuigende wijze aan te tonen dat het water en Bergen op Zoom onlosmake
lijk met elkaar verbonden zijn. Diezelfde mening is Erwin Stander namens
de gemeente Bergen op Zoom toegedaan, getuige het plan Bergse Haven.
De Waterschans krijgt in dit plan haar historische contouren terug, de ha
ven wordt opengegooid en doorgetrokken, en voorts wordt een 'lagune' ge
creëerd.
Het boek wordt rijk geïllustreerd met foto's en afbeeldingen en wordt ge
drukt door Daikkerij Vis Offset te Alphen aan de Rijn.
Naar aanleiding van het verschijnen en de presentatie van dit havenboek.
heeft het Gezellentoneel besloten het door Sjef Huismans en Kees Klaas-
sen geschreven volkstoneelstuk 'Amor op de Kaai' opnieuw op te voeren.
Deze uitvoeringen vinden plaats op vrijdag 25 en zaterdag 26 november in
Stadsschouwburg De Maagd. Daar zullen havenschilderijen van de Bergse
kunstenaar Mart Franken en uit de collectie van Het Markiezenhof te zien
zijn. Een indruk van het nieuwe plan Bergse Haven geven de in de schouw
burg opgestelde maquette en de geschetste impressies.
Dat weekeinde van 25 en 26 november is al 'het havenweekeinde' gedoopt.
De Stichting Bezichtiging Monumenten zal wandelingen door het Haven
kwartier en langs de Grebbe verzorgen, terwijl medewerkers in Het Markie
zenhof toelichting geven in de expositie 'Breekbaar Bergen' (over de pot
tenbakkersnijverheid aan de haven) en bij de maquette van Bergen op Zoom
waarop de haven en de vesting zijn te zien.
De activiteiten van 'het havenweekeinde' nemen nog steeds in aantal toe.
Het Spuihuis, de Bourgondiër en de Raayberg serveren op genoemde dagen
'havendiners' die inclusief een kaartje voor 'Amor op de Kaai' respectieve
lijk 50 en 40 euro kosten. Kaartjes voor genoemd toneelstuk kunnen voor
14,50 euro besteld worden bij Rookshop De Schelde en per e-mail:
amor@vitak.nl. Wij raden onze leden aan de berichtgeving in BN/De
Stem en de Bergen op Zoomse Bode te volgen voor verdere details.
Het havenboek zal voor de leden van de Geschiedkundige Kring tegen een
gereduceerde prijs van 7,50 euro te koop zijn tijdens de voorstellingen van
'Amor op de Kaai' en daarna in Het Markiezenhof. Het boek is te koop in
de boekhandels voor 12,50 euro.
De Waterschans nr. 3-2005
Op verschillende plaatsen in de
provincie hebben honderden
mensen lokale lezingenreeksen bij
gewoond waarin aspecten van de
plaatselijke geschiedenis door des
kundigen werden toegelicht.
Op 24 januari 2006 start weer een
reeks van vier lezingen over de
boeiende geschiedenis van Bergen
op Zoom en omstreken. De lezin
gen worden gehouden op dinsdag
24 en 31 januari, en 7 en 14 fe
bruari 2006 van 20.00-22.00 uur
in Historisch Centrum Het Mar
kiezenhof te Bergen op Zoom. Be
langstellenden kunnen zich nu al
aanmelden bij de Stichting Bra
bantse Regionale Geschiedbeoefe
ning (BRG), tel. (073) 615 62 62.
Het programma is als volgt:
24 januari 2006: Bergse Haven.
Het plan Bergse Haven is erop ge
richt om de historische band van
de stad Bergen op Zoom met het
water te herstellen. Stad, water, na
tuur, historie en recreatie zijn sleu
telbegrippen voor het plan waar
over Caroline Jacobs in deze le
zing zal vertellen. Om het plan
Bergse Haven te realiseren zal het
verrommelde bedrijventerrein
Geertruidapolder getransformeerd
worden in een woongebied met
circa 2600 koop- en huurwonin
gen aan het water, een jachthaven
voor passanten, een boulevard,
winkels en horeca. Bergse Haven
wordt een unieke plek in Bergen
op Zoom: direct aan het water en
op loopafstand van de historische
binnenstad.
31 januari 2006: Het belang van
de Antwerpse haven bij de oorlog
voering eind 1944.
Veel is er al verteld over het be
lang van de Antwerpse haven bij
de oorlogvoering eind 1944. Een
vroege ingebruikname van de
overslagcapaciteit van de haven
was voor de bevoorrading van de
geallieerden van strategisch be
lang; ook voor de Duitsers trou
wens. In deze lezing gaat Piet
Hoedelmans in op de visies die
men toentertijd had.
7 februari 2006: De Lievevrou
westraat te Bergen op Zoom.
De lezing van Jan en Ria Weyts
over de Lievevrouwestraat te Ber
gen op Zoom bestaat uit twee de
len. In het eerste deel wordt een
bouwkundige/bouwhistorische
analyse gegeven. Ook de structuur
van de straat en de verkaveling
krijgen aandacht. Als basis zijn
oud kaartmateriaal, huisonder
zoeken en archivalia (met name
de transportregisters) gebruikt. De
bouwkundige geschiedenis wordt
gevolgd van 1397 tot heden. In
het tweede deel worden de eige
naren en bewoners gevolgd. Ver
kopen, verervingen, inkwartierin
gen en oorlogsverhalen passeren
de revue, evenals het gebruik van
de huizen met de inventarisregis-
ters. Vooral de perikelen rond het
beleg van 1747 krijgen de nodige
aandacht.
14 februari 2006: Carnaval of
Vastenavend, 'gewóón oew eige
zijn'.
Dit is de belangrijkste boodschap
die verborgen zit in dit eeuwen
oude feest dat overal ter wereld
wordt gevierd. Het gaat namelijk
over de lente, de teiugkeer van het
licht. Sjef de Wit vertelt in zijn le
zing over het feest dat mensen
boeit, trekt, bezig houdt en in be
weging brengt, zelfs in de 21e
eeuw.
In de geschiedenis zagen we 't zo
wel bij de Indo-Germanen, de
Egyptenaren, de Babyloniërs, de
Grieken en de Romeinen, alle
maal vierden zij dit feest al. In de
tempel van Apollo komen we twee
spreuken tegen die hier zeker bij
horen "Ken u zelf' en "In alles
maat".
Deze lezingenreeks is georgani
seerd door BRG/BMS in samen
werking met Historisch Centrum
Het Markiezenhof, de Archeologi
sche Dienst van de gemeente Ber
gen op Zoom, Bibliotheek Het
Markiezaat, Heemkundige studie
kring Halchterth en de Geschied
kundige Kring van Stad en Land
van Bergen op Zoom.
De deelnamekosten bedragen
22,50 voor 4 lezingen (incl. kof
fie/thee).
Aanmelding en informatie vóór 10
januari 2006 bij BRG/BMS, Ant
woordnummer 10032, 5200 VB
's-Hertogenbosch of per tel. (073)
615 62 62; fax: (073) 615 62 63;
e-mail: info@erfgoedbrabant.nl
De Geschiedkundige Kring op Internet
Bezoek eens de fraaie website van de Kring: WWW.geSChiedkundigekrillgbOZ.nl
Als webmaster functioneert de heer F. Evers. Zie colofon hoe u hem kunt bereiken.
ACTUALITEITEN VAN DE WEBSITE
www.geschiedkundigekringboz.nl e-mail: webteam@geschiedkundigekringboz.nl
Uit het groeiend aantal bezoeken blijkt dat we met onze site in een behoefte voorzien.
Webmaster
9 7
w
C