Landelijke Archievendag en Week van de Geschiedenis Gemerct datter vander COUDEMERCT GHEEN MERCT EN IS GEWEEST De Waterschans nr. 3-2005 98 Drs. Yolande Kortlever 99 De Waterschans nr. 3-2005 - PERSBERICHT - Op 29 oktober 2005 wordt de Landelijke Archievendag ge organiseerd. Op dezelfde dag gaat ook de Week van de Geschiedenis van start. Deze duurt tot en met 6 november. Beide evenementen hebben hetzelfde landelijke the ma, te weten 'Buren'. Historisch Centrum Het Markiezenhof (fusie van RHC en museum) heeft er een eigen draai aan gegeven door het thema nader te specificeren: 'Eten bij de buren". Tijdens de Lande lijke Archievendag op 29 oktober wordt er in het Regionaal Histo risch Centrum (Blokstallen 2) een expositie getoond over eten, menukaarten en dergelijke door de eeuwen heen. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan de eerste migrantenrestaurants te Bergen op Zoom. Denk bijvoorbeeld aan de eerste Italiaanse ijssalon of het eerste Chinese restaurant. Diverse migrantenorganisaties in Bergen op Zoom hebben hun medewer king toegezegd aan dit project en zullen informatie aanleveren over hun traditionele gerechten en kookgerei voor de tentoonstelling. Stichting In den Scherminckel ver leent ook haar medewerking aan deze expositie met opgegraven kookgerei. Tijdens de rest van de Week van de Geschiedenis, van 30 oktober tot en met 6 november, kan men de expositie bezoeken in Het Mar kiezenhof en tevens kennis maken met gerechten uit ons verleden. In Brasserie De Eetkamer. De exposi tie zal te bezichtigen zijn in het Museumcafé alwaar er middel eeuwse hapjes te proeven zijn. Tij dens de weekenden en op woens dagmiddag worden er kinderactivi teiten georganiseerd, zoals een 'kookspeurtocht' en het inkleuren of ontwerpen van menukaarten. Het Markiezenhof werkt tijdens de Week van de Geschiedenis nauw samen met Brasserie De Eetka mer, gevestigd in de voormalige bakkerij van de markies pal naast Het Markiezenhof. In samenwer king met de kok van de Brasserie zal er een menu worden samenge steld van middeleeuwse gerechten. Overdag en tijdens enkele avon den is het mogelijk een arrange ment te boeken van menu en rondleiding door Het Markiezen hof. Gedurende de week zal er op don derdagmiddag een kookworkshop worden gehouden over middel eeuws koken. Hiervoor zal men zich van te voren moeten aanmel den 29,50, excl. drankjes. Het aantal plaatsen is beperkt). De workshop wordt verzorgd door mevr. Carolina Verhoeven en wordt gehouden in de keuken van Brasserie De Eetkamer. Zij neemt zelf de ingrediënten mee voor een tweegangen menu (hoofd- en na gerecht). Op donderdagavond zal zij een lezing verzorgen over mid deleeuws eten in de Hofzaal van Het Markiezenhof (aanvang 20.00 uur, 2,50). Ook het Bergsch Bier- brouwersgilde heeft inmiddels zijn medewerking toegezegd. U kunt de programmakrant van de Week van de Geschiedenis vanaf 18 oktober gratis ophalen bij het Regionaal Historisch Centrum, Het Markiezenhof, de Bibliotheek en Toerisme Bergen op Zoom. Hierin staat ook bij wie u zich voor de activiteiten kunt opgeven. Verder kunt u informatie vinden op www.weekvandegeschiedenis.nl In mijn artikel over de marktplaat sen tijdens de jaarmarkten in de vorige Waterschans vertelde ik in het kort iets over het beheer van de marktkramen. Deze werden op 31 december 1474 door de heer en stadsbestuur overgedragen aan het bestuur van het Ónze Lieve Vrou wegilde.1 Zij gebruikten de inkom sten om beschenning en provian dering van marktkooplieden te be kostigen. Zo werden de marktkra men 's nachts bewaakt. De rest van de opbrengst werd gebruikt ten behoeve van het onderhoud van de kapel van Onze Lieve Vrouw in de Gertrudiskerk en voor de diensten die hierin werden ge houden. Vóór 1474 werden de in komsten van de marktkramen in de stadsrekeningen geboekt als één totaalbedrag. Vanaf 1481 ge ven de rekeningen een opsom ming van de namen van de koop lieden, hun handelswaar en/of be roep, hun herkomst en het bedrag dat ze moesten betalen voor hun kraam. De "Craamrekeningen" werden aanvankelijk bijgehouden in een aparte serie, maar vanaf 1518 werden de inkomsten opge nomen in de rekeningen van het Onze Lieve Vrouwegilde.2 De kooplieden uit 's-Hertogenbosch waren in de meerderheid qua be zetting van marktkramen, of schoon de kooplieden uit Antwer pen meer voorhuizen huurden van particulieren. Beide steden lever den het grootste aantal kooplie den voor de Bergse jaarmarkten. Volgens Slootmans kwam 20% van standhouders na 1488 uit Antwer pen.2 Niet alle kramen werden door het Onze Lieve Vrouwegilde geëxploiteerd. De stad behield de toewijzing en inning van de stand plaatsen van wisselaars ('taflet- liers'), de huurders van de drie kramen voor het stadhuis, de huis jes naast de Lakenhal en bij het Spuihuis bij de haven.4 De achteruitgang van de Bergse jaarmarkten Tot 1530 duurde de bloei van de Bergse jaarmarkten met gemid deld zo'n 1400 standhouders.5 Het bezoek aan de Bergse jaarmarkten begon vanaf de jaren 1530 af te nemen. Een combinatie van facto ren veroorzaakte deze vermin derde belangstelling. In 1530 en 1532 werden Zeeland en West-Bra bant getroffen door ernstige over stromingen. De haven van Bergen op Zoom, die gedurende de vijf tiende eeuw diverse malen was verbeterd, vormde niet het pro bleem en bleef goed bereikbaar voor grote schepen (tot wel 1350 ton6) tot de sluiting van 1968. De expansie van Antwerpen en de in troductie van moderne handels methoden maakten een perma nente markt noodzakelijk in te genstelling tot een jaarmarkt met een beperkte looptijd. De pogin gen van Antwerpen en Bergen op Zoom om hun jaarmarkten te ver lengen waren al tekenen van deze ontwikkeling. Dit leverde veel pro test op van Vlaamse steden onder leiding van Brugge. Na 1525 verslechterde de relatie tussen koning Hendrik VIII van Engeland en keizer Karei V. Heer Jan III van Bergen ondernam toen persoonlijk stappen om de han delsbelangen van zijn stad te ver dedigen aan het Engelse hof. Jan III (1452-1532) was een groot pro motor van de Bergse jaarmarkten, net als zijn vader Jan II die hij in 1494 was opgevolgd. Hij corre spondeerde jarenlang met kanse- Vifftiende-eeuwse marktstallen in een overdekte markt: links schoenen, in het midden gekleurde stoffen en rechts handelaars in gouden tafelgerei en zilverwerk. Bihliothèque Municipale, Rouen.

Periodieken

De Waterschans | 2005 | | pagina 3