De geschiedenis \an
Bergen op Zoom XXV
De Waterschans nr. 4-2005
OORLOG EN CRISIS 1 9 OO1 9 5 O
DEEL 2
drsG.A. Huijbregts
069
meer de overhand. Dat kwam op
vele terreinen tot uiting: in de poli
tiek, het onderwijs, de zorgsector,
het verenigingsleven enzovoorts.
Op politiek terrein drukten ze in
een stad als Bergen op Zoom lange
tijd een stempel op het beleid van
het gemeentebestuur. Op onder
wijsgebied verdrongen de bijzon
dere lagere scholen na 1900 steeds
meer de openbare lagere scholen.
Dankzij de overheidssteun waren
de openbare scholen voor een groot
deel gratis, terwijl de bijzondere
scholen het zonder rijkssubsidie
moesten doen. Wel was het moge
lijk dat de gemeente bijzondere
scholen subsidie gaf en het Bergse
stadsbestuur maakte wel gebruik
van die mogelijkheid, zij het in heel
bescheiden mate. Katholieken en
protestanten zetten zich in voor ei
gen door de overheid betaalde
scholen. De regering ijverde na
1850 steeds meer voor betere
scholen. De kwaliteitseisen die ze
stelde, kostten geld en dat bete
kende voor de bijzondere school
besturen dat ze hogere bijdragen
aan de ouders moesten vragen.
Nu waren er in Bergen op Zoom
ook openbare scholen die van de
ouders een bijdrage vroegen,
maar dat hield meer verband met
het verschijnsel standenschool of
volksschool.
De Waterschans nr. 4-2005
10. Lager onderwijs in Bergen op
Zoom. De katholieke scholen
De eerste helft van de twintigste
eeuw typeert men wel als de tijd
van het 'Rijke Roomse Leven'. Na
de worsteling om erkenning en
gelijkberechtiging in de negen
tiende eeuw, de periode van de
katholieke emancipatie, volgden
de jaren waarin de roomsen zich
duidelijk wilden manifesteren,
ook op onderwijsgebied. Dit
thema kwant reeds enigszins aan
de orde in hoofdstuk XXIII (zie
De Waterschans, 2004-4, par. 8 en
9, p. 158-161). In Bergen op Zoom.
eens overwegend protestant, kre
gen de katholieken na 1747 steeds
PUBLIC. „,T- .ESUHRIFT
DRaNK.VET-VERLOF.
burgemeester en V/ethouders der gemeente Bergen op Zoom;
Gezien een op den In December 1923 ingekomen verzoek
schrift van Cornells Egidius Huygens, koffiehuishouder,
wonende alhier, om verlof voor den verkoop van alcohol
houdenden drank, anderen dan sterken drank in de aan de
straatzijde gelegen beneden-localiteit van het perceel
Zuivelstraat nr.2, aldaar;
Overwegende, dat geene wettelijke bezwaren tegen het ver-
leenen van het verlof bestaan;
dat bij raadsbesluit van 23 November 1923,no.7,;nachtiging
is varleend tot afwijking van de verlofslocaliteitseischen
voorwat betreft de vloeroppervlakte;
besluiten:
aan Cornells Egidius Huygens voornoemd,verlof voor den ver
koop van alcoholhoudenden drank anderen dan sterken drank
te verleenen voor de aan de straatzijde gelegen beneden-
localiteit van het perceel Zuivelstraat nr.2, welke eene
oppervlakte heeft van 41,315 m2.
Gedaan te Bergen op Zoom, den 24n December 1923.
De Secretaris, De Burgemeester,
w.g. Morra, l.s. w.g. B.Hulshof.
Voör afschrift,
A£)e Secretaris,
,eges f.1.-
Beschikkende op het daar to aangediend verzoek van den ver
lofhouder is, ter uitvoering van artikel 7^ der Drankwet 3tbl.
1931 no.4-76, sub 1, op dit afschrift der akte van nevenstaand
verlof en op de akte van dft verlof aangeteekend, dat het ver
lof op 1 April 1932 beetaahde geldig is geworden voor den klein
handel in zwak-alcohoiisoben drank, overeenkomstig de bepalingen
dier wet en dat het op dien dag is geworden^sen verlof A.
^^Bargen op Zoom, den 3n - - -
l Burgemeester e>WetJa
ester,
Ajb. 8. Afschrift van een drankwetverlof uit 1923. Uitgegeven aan C.E. Huijgens voor
zijn lunchroom Americain' aan de Zuivelstraat 2. Collectie HCM
vergunningsjaar van I mei 1882 tot en
met 30 april 1883 was. Voor elk ver
gunningsjaar moest iedere herbergier
opnieuw een aanvraag indienen en
daar werden dan lijsten van opgesteld.
Het hier genoemde aantal is uit deze
lijst opgeteld.
3. Deze bepaling werd door het rijk inge
steld per 27 april 1892.
4. Na elk verzoek voor een vergunning
aan de gemeente, geeft deze opdracht
aan de politie om een onderzoek in te
stellen naar de aanvrager van de ver
gunning en naar het pand waar de ver
gunning voor aangevraagd wordt. Dit
citaat komt uit het politierapport dat in
januari 1924 werd opgestuurd aan de
gemeente met betrekking tot het on
derzoek naar deze aanvraag van Jaco
bus de Kooning.
5. Uit het politierapport, met betrekking
tot deze aanvraag, van mei 1905.
6. Uit het politierapport, met betrekking
tot deze aanvraag, van augustus 1919.
7. Deze gegevens komen uit een briefwis
seling die door de politie in gang werd
gezet naar de gemeente. Dit naar aan
leiding van de controle en de boete op
16 oktober 1906.
8. Dit was een van de redenen waarom dit
maximum aantal vergunningen voor
deze wijken werd ingesteld. Dit citaat
komt uit die gemeentelijke bepaling
van 29 april 1919 die door Burgemees
ters en Wethouders in werking wordt
gesteld per 1 mei 1919.
9. Uit dezelfde bepaling als noot 8. In dit
deel wordt precies aangegeven voor
welk gebied het geldig is.
10. Dit citaat komt uit een verzoek dat ge
richt werd aan Hare Majesteit de Ko
ningin. Dit verzoek werd verstuurd in
januari 1931 met de motieven waarom
men zo'11 vergunning wilde instellen.
Door het rijk wordt er gunstig op be
schikt en het besluit treedt in werking
vanaf het vergunningsjaar 1931/'32.
11. Deze gegevens komen uit de eerste
aanvraaglijst voor vrouwelijk personeel
van april 1931. Hierin wordt aangege
ven welke kastelein er een vergunning
aanvraagt, voor welke personen deze
zou moeten gelden, of deze vergunning
afgegeven wordt en zo nee wat daar de
reden van is.
De Sint-Franciscusschool, bovenschool en benedenschool, van de broeders, in de
Hoogstraat. Gebouwd kort na 1901 en gesloopt in 1977. Thans staat daar het
appartementencomplex de Franciscusberg. (Uit: G. A. Huijbregts: Honderd jaar
Broeders van Huijbergen in Bergen op Zoom).
St. Antonius, de (tftuloschool voor
meisjes in de Van Dedemstraat
tegenover het Algemeen burgerlijk
Gasthuis. Eind vorige eeuw gesloopt
om plaats te maken voor
appartementen.
(Uit: Mieke de Moor e.a.: St. Antonius,
'n eeuw onderwijsgeschiedenis p. 57)
