Menukaarten met een verhaal:
Thalia
De Waterschans nr. 2-2006
De Waterschans nr. 2-2006
Monique Raats
(r
gen. Daar moesten de Canadezen
de strijd aanbinden met het 15de
leger van generaal Von Zangen.
Het duurde tot 3 november voor
dat geheel Zeeuws-Vlaand eren in
geallieerde handen was. Het
zwaarste karwei was evenwel de
verovering van Walcheren. Van
drie zijden werd de aanval inge
zet. Op het land bij de Sloedam
en vanaf het water bij Vlissingen
en aan de Noordzeekust. Met bo
ten en amfibievoertuigen voer een
invasiemacht vanuil Zeeuws-
Vlaanderen naar de zuidkust van
Walcheren, terwijl de Britse ma
rine een front opende aan de zee
kant. Zware bommen vernielden
de zeedijk bij Westkapelle, zodat
Walcheren voor een groot deel
onder water kwam te staan, ook
een aantal Duitse bunkers. Op 8
november gaven de Duitsers zich
over en konden de geallieerden
beginnen met het opruimen van
de vele zeenrijnen in de Schelde.
Daar hadden ze bijna drie weken
voor nodig. Op 28 november voer
het eerste konvooi naar Antwer
pen. Helemaal veilig was de route
nog niet vanwege de V-l's en V-2's,
die na de opening van de rivier
ook richting Westerschelde wer
den gelanceerd.
(Wordt vervolgd)
Geraadpleegde literatuur:
Er is al heel wat geschreven over
de bevrijding van Nederland in
1944-'45 in het algemeen en van
Bergen op Zoom in het bijzonder,
ook in De Waterschans. Een vrij
uitgebreide uiteenzetting over de
Canadezen in de Tweede Wereld
oorlog bieden Hen Bollen en
Paul Vroemen in: Canadezen in
actie. Nederland najaar '44 - voor
jaar '46. z.p., z.j. (ISBN 90-6255-
599-3). Verder: J.L. Moulton: De
slag om Antwerpen en de Schelde
1944-'45. De openstelling van de
Schelde in 1944 en de bevrijding
van Antwerpen. Baarn 1979. S. Whi-
taker, W. Denis Shelagh Whita-
ker: De strijd om de Schelde: het
verhaal van militairen en burgers
tijdens de bevrijding van zuidwest
Nederland en Vlaanderen 1944.
Baarn 1986. Veel details in het
boek van Piet Hoedelnrans: Jeeps
en klaprozen, een relaas van de pe
riode 1944-'45 in Bergen op Zoom
en omgeving. Bergen op Zoom
1990. Enkele aanvullingen van de
zelfde auteur in Nabranders bij de
bevrijding van ons gewest. Hard
nekkige misverstanden, in: De Wa
terschans 3-'95, p. 76-85. Piet Hoe-
delmans, Adriënne Wagenaar en
Ineke de Wolff: De bevrijding van
West-Brabant, een streek en haar
bewoners temidden van verwoesting
en oorlogsgeweld. Roosendaal
1994. Donald E. Graves: South Al-
bertas. A Canadian Regiment at
War. Toronto 1998. Zie ook de be
spreking van dit werk in De Water
schans 1-2000, p. 39-45. Willem
van Ham verzorgde de uitgave van
het Dagboek van M. van Dieren-
donk 1943-1946. Een Bergse in
oorlogstijd. Uitgegeven als num
mer 3, oktober 1984 van De Wa
terschans. Zie ook De Waterschans
nr. 3-'94 waarin N. Grosfeld en W.
van Riemsdijk onder de titel: In
het spoor van het Lincoln and Wel
land Regiment Normandië juli 1944
- Bergen op Zoom okt. 1944 een
gedetailleerd verslag geven van de
moeizame tocht van dit regiment
in de tweede helft van 1944. Num
mer 3-'89 van De Waterschans is
getiteld Themanummer Bevrijding,
geschreven door P. Winters. Over
de gevechten aan de Zoom in de
nacht van 27-28 oktober zie: Jan
AF.M. Luijten: Canada en Noord-
Brabant: een band voor altijd.
Soesterberg 2002. Zie ook De Wa
terschans 3 -9 8 "Wij hebben jullie
nooit gehaat" herinneringen aan
een spannende nacht, door G.A.
Huijbregts (p. 90-95). Aan de
Bergse afdeling van het Rode
Kruis is een heel nummer van De
Waterschans gewijd, namelijk nr. 4
van 1993, geschreven door G. A
Huijbregts en R.J. van den Bergh.
Verantwoording illustraties: de af
beeldingen 2 en 4 zijn van het His
torisch Centrum het Markiezenhof.
Onlangs verwierf Historisch Cen
trum het Markiezenhof enige
MnJnukaarten die betrekking heb
ben op personen of gebeurtenis
sen uit de Bergse geschiedenis
van de laatste 150 jaar. Een van de
menukaarten stamt uit 1903 en is
afkomstig van Sociëteit Thalia.
Hoewel het Thaliaplein op dit
moment een grondige facelift
ondergaat, denkt menig oudere
Bergenaar met enige weemoed te
rug aan het oude monumentale
pand dat ooit het plein sierde.
In 1881 richtten enkele prominente
Bergenaren de Naamlooze Ven
nootschap Thalia op met als doel
"de oprichting en exploitatie van
een uitspannings- of vereenigings-
locaal". Thalia is de naam van de
muze van de komedie en is af
komstig uit het Grieks (Thaleia).
Het feestgebouw Tlialia kort na de bouw in 1883.
- A. Sociëteit THflUfl
■e i
/c1 AS
WJA
S0,
(5 'V aAs
%2,
Menukaart van Tlialia uit 1903.
Thalia komt in de antieke wereld
ook voor als één van de gratiën,
de godinnen van schoonheid en
bevalligheid.
De NV gaf de Bergse architect Cor-
nelis Petrus van Genk opdracht
een gebouw te ontwerpen voor het
terrein van 1.000 m2 aan de Para
deplaats, dat men van de gemeente
in erfpacht verkregen had. Op 4
mei 1882 werd de bouw aanbe
steed en gegund aan C. Bastiaanse
voor de prijs van 35.993,-. Op 25
juli 1883 kon het gebouw feeste
lijk in gebruik genomen worden.
Om één uur 's middags vond een
"matinée musicale" plaats, ver
zorgd door Sociëteit De Nieuwe
Harmonie onder leiding van de
heer H.H.J. Hartman. Om vijf uur
verzorgde het stafmuziekkorps van
het 3e Regiment Infanterie onder
leiding van N.A. Bouwman een
feestconcert. 's Avonds om acht uur
werd het allegorisch kinderzang
spel "De stedemaagd van Bergen
op Zoom" opgevoerd door leerlin
gen van de Gemeente Muziek
school en de avond werd besloten
met een bal, opgeluisterd door
het groot orkest van het 3e Regi
ment Infanterie.
De toon was gezet. In de lange
historie van Thalia zouden nog
vele concerten en voorstellingen
volgen. Maar het gebouw en de
daarbij horende tuin waren vooral
bestemd voor de eigen leden. Uit
het huishoudelijk reglement van
1905 blijkt dat het gebouw voor
maximaal 30 dagen per jaar toe
gankelijk was voor de overige in
woners van Bergen op Zoom en
de aangrenzende gemeenten. Het
gebouw bevatte naast de grote
zaal voor uitvoeringen ook een
restauratiezaal en een lees- en
conversatiezaal. Diverse gezel
schappen hielden hun repetities
en uitvoeringen in Thalia en hun
leden hadden vrij toegang tot de
zalen en de tuin. De lees- en con
versatiezaal bleef echter gereser
veerd voor de eigen leden, leder
een die dat wenste kon zich aan-
AW
k
F. J. SIMONS, cuisinier Bergen-op-Zoom
ijjw'?Z) _-jZ
'7 I C,:. j'r/.fyt ///.V .'"A«- -
t >i a c
/■- A zvv/ n /t - ■&-' -t-zjr 7&>-.■/
V Se'*-<r> 7e. A.3-rz-tfVr/W vVïzc
C
£*-*-<' -7?-t r f-j\/7
.'StjPa. rt cZrz-y.
e-rr -A-As-*' J'- A-<
-./aZtltf dfe. c-e- '<e^t S.
v t -t- c' /t A'-
\JOrn Oi J.