De geschiedenis van
Bergen op Zoom XXVIII
Een tijd vol veranderingen
1 9 5 0-2 000
De Waterschans nr. 4-2006
Berichten en Mededeelingen.
EUROPA. 1011
158
DRS. G.A. Huijbregts
159
BINNEKLAND.
Arnhem. De muziekhandel en uitgeverszaak van den heer
Joh. C. M. van Mastrigt alhier is verplaatst naar Roodcnburgstraat
No. 28.
Bergen op Zoom. Onder leiding van den lieer N. A. Bouwman
heeft, met medewerking van den heer Orelio, den 27 dezer.een
uitstekend geslaagd vocaal en instrumentaal concert plaats ge
had. De groote zanger werd natuurlijk, als altijd, buitengewoon
gevierd.
gen eerder, op 27 mei, een
"uitstekend geslaagd" con
cert heeft plaatsgevonden
onder leiding van de heer
Bouwman, dirigent van het
Bergen op Zooms Mannen
koor (afbeelding 7).
De heer Bouwman bereikte
vaker het nieuws in 1896. Op
13 september van dat jaar
nam hij met zijn koor deel
aan de Zangersfeesten te
Brussel. In totaal deden zeven
"hollandsche zangvereni
gingen" mee, waaronder dus
het Bergen op Zooms Man
nenkoor. Vijf van de zeven
Nederlandse koren vielen in
de prijzen, het Bergse koor
helaas niet. Wel kreeg het
koor een eervolle vermelding
en werd het bij thuiskomst on
der andere door dameskoor
Excelsior hartelijk ontvangen,
zo valt te lezen in een bericht
uit editie 38 van 19 septem
ber. Overigens waren niet
alle Nederlandse koren het
eens met de jury-uitslag. Het
Amsterdamse koor Orphéon
behaalde een vierde prijs en
was daar duidelijk niet blij
mee: "Toen de directeur van
Orphéon kwam om den prijs
in ontvangst te nemen, sprak
hij enkele woorden en wierp
het diploma voor de voeten
van den President Capron,
terwijl plakkaten met een
protest in de hoogte gesto
ken werden. Een schandelijke
handeling."
Het Bergen op Zooms Man
nenkoor gaf op 19 november
1896 een concert in samen
werking met dameskoor Ex
celsior, zoais wordt aange
kondigd in editie 47 van het
Weekblad voor Muziek. In de
volgende editie daarvan,
van 28 november, wordt een
lovende kritiek gegeven op
het concert "dat zeer goed
geslaagd mag heeten". Een
kanttekening wordt ook ge
maakt: "O.a. werkte Mej.
Joh.Groneman uit Groningen
mede, wier orgaan wel wat
te krachtig klonk in verhou
ding tot de grootte van het
lokaal." De heer Bouwman
wordt alom geprezen in de
recensie. Zijn vertrek naar
Den Haag, om daar als ka
pelmeester van de grena
diers te gaan werken, wordt
dan ook diep betreurd:
"Reeds nu vraagt men: hoe
zal hij te vervangen zijn, en
reeds nu beseft men wat wij
door zijn vertrek zullen moe
ten missen."
Terwijl de heer Bouwman als
nieuwe kapelmeester naar
Den Haag vertrekt, is het
Derde Regiment Infanterie in
Bergen op Zoom op zoek
naar een nieuwe kapelmees
ter voor het Muziekkorps en
plaatst daarom advertenties
in het Weekblad voor Muziek.
In de laatste drie edities van
1896 staat op de achterpa
gina telkens een kleine ad
vertentie voor deze functie.
Naast de Bergse advertentie
in editie 51 van 19 december
staat overigens een zeker zo
interessante advertentie van
het Concertgebouw in Am
sterdam voor een concert op
Tweede Kerstdag (afbeel
ding 8).
GENUA - In het stadhuis al
hier gebeurde onlangs een cu
rieuze plechtigheid. In tegen
woordigheid eener commissie
uit den gemeenteraad werd de
urn geopendwaarin de viool
van Paganini bewaard wordt,
en nadat er twee nieuwe sna
ren op gezet waren, speelde de
violist Leandro Campaneri
onder grooten bijval der aan
wezigen op het kostbare ins
trument eenige kleinere viool
composities.
3c Regiment Infanterie.
HET CONCERTGEBOUW
CONGER T
HOTR1N en ROVth^US
1. Onder Militair Gezag
Na de bevrijding was de oor
logsellende niet meteen
voorbij. De angst voor de VI en
de V2 kwelde nog maandenlang
de bevolking in het bevrijde zui
den. De schaarse berichten uit
het nog bezette deel van Neder
land waren in de hongerwinter
'44-'45 zorgwekkend, zeker voor
de velen die daar familieleden
en/of vrienden hadden. De ver
woestingen zorgden voor werk,
dat wel, maar de vereiste midde
len waren schaars. Bergen op
Zoom was betrekkelijk goed
weggekomen, maar toch was bij
voorbeeld de woningnood groot.
En dan was er het gezagspro
bleem. Van een democratie was
tijdens de bezetting geen sprake.
Zo hadden de Duitsers per 1 sep
tember 1941 alle gemeenteraden
opgeheven. De colleges van Bur
gemeester en Wethouders moes
ten eerst worden gezuiverd van
NSB-ers en andere collabora
teurs. Dat gold trouwens voor de
gehele bevolking. De Ordedienst
(OD) en de Binnenlandse Strijd
krachten (BS) hadden zich op
die taak voorbereid. Zij begon
nen aanstonds na de bevrijding
van de stad met het arresteren
van verdachten. De inspecteur
van politie Th.J.M. Andriessen en
de commandant van de OD kapi
tein S. Warringa hadden een lijst
van NSB-ers, verraders en colla
borateurs opgesteld. De Oranje-
Nassaukazerne op de Koren
markt diende als voorlopig
verblijf van de arrestanten. Daar
hoorde ook de Bergse commissa-
ris van politie L.H. Hoeve bij.
Wat hem ten laste werd gelegd,
was zijn vriendelijke omgang
met de Duitsers en verder zou hij
zich onvoldoende hebben inge
zet om de slachtoffers van de
mislukte aanval op het distribu
tiekantoor te helpen. De com
missaris kwam terecht in het
kamp Vught, maar niet voor lang.
Het vonnis viel mee: een beris
ping en wachtgeld. Van verraad
of ernstige collaboratie bleek
geen sprake. Het wachtgeld is na
enige tijd omgezet in eervol ont
slag met vervroegd pensioen. De
OD en de BS maakten niet al
leen de dienst uit na de bevrij
ding. De Nederlandse regering in
ballingschap had in Londen het
Militair Gezag (MG) opgericht
en dat kreeg de leiding in de be
vrijde gebieden. Ruim 700 amb
tenaren kwamen mee uit Enge
land. In 1945 groeide dat aantal
tot meer dan 16.000. De reeds in
Engeland geworven leden van
het MG hadden geen of weinig
bestuurservaring en waren niet
op de hoogte van de ontwikke
lingen in het vaderland. Dat
leidde tot spanningen met de
MflnPl hhl
Afbeelding 7: Een fragment uit de binnenlandse berichten en mededelingen uit
editie 22 van het 'Weekblad voor Muziek'.
IWEEKBLAD VOOR MUZIEK.
Verzameling van letterkundige bijdragen.
ONDER REDACTIE VAN W. GOSLER.
59*t,! Jaargang (1896). Prijs f 11.75
Uitgave van J. P. REVERS, te Dordrecht.
Sollicitanten voor de betrekking van KAPEL-
MEESTER bij liet Muziekkorps van opgemeld
1 Regiment te Bergen op Zoomkunnen hunne
t aanvragen om daarvoor in aanmerking te komen
vóór of uiterlijk op 28 December e. k. inzenden
aan bet adres van den Kapitein Adjudant
OTTENHOFF, waar tevens inlichtingen zijn te
bekomen. 1906
BUITEtS ABONNEMJ3ST.)
Zaterdag 26 December 1896
Kerstdag H uur.
igisRf Vóór hel vertrek naar het Buitenland
te geven door het
Amsterdamsch Vocaal Kwartet.
JÜIOR DEWI EK—HEDPn
Uitgave van J. A. H. WAGENAAR te Utrecht:
Afbeelding 8: Het Derde Regiment Infanterie in Bergen op Zoom is op zoek naar
een nieuwe kapelmeester. Knipsel uit editie 51 van het 'Weekblad voor Muziek'.
1. Huize Lievenshove in 1945. Het huis had een grote zolder. Daar sliepen de
kinderen. Iets later kwam ook huize Lievensberg beschikbaar en dat was een
uitkomst.
Foto uit het boekje Uit Nood Geboren p. 8.
