De Waterschans nr. 4-2006 is T ca 1600 l voor 1400 Afb. 3. Fortuinstraat 25. grens voor onderzoek bij het jaar 1600. De resultaten van het on derzoek zijn in bijgaande tabel weergegeven. In 1999 is bij de voorbereiding van de restauratie van Fortuin straat 14, nu restaurant La Pi- dola, in dat huis dendrochrono- logisch onderzoek verricht. Dat resulteerde in een datering van de kap van het voorhuis op 1400, plus of min 5 jaren. Aannemelijk is dus dat dit monumentale huis, waarvan het muurwerk nog uit de veertiende eeuw dateert, di rect na de brand hersteld is. De kap van het achterhuis kon he laas niet gedateerd worden omdat het hout een te grof groei patroon vertoonde. De construc- tiekarakteristieken maken ook hier een datering in de vroege vijftiende eeuw aannemelijk (afb. 2). In het recente onderzoek waren, als mogelijk kort na 1397 te date ren huizen, uitgekozen Grote Markt 36 (restaurant Hemming- way van hotel De Draak), For tuinstraat 9, 10, 22 en 24, Lieve vrouwestraat 33, 34 en 52 en Potterstraat 22. Verrassend was dat de balken in Fortuinstraat 10 en Lievevrouwestraat 34, van het voorhuis van Lievevrouwestraat import van grenen uit het Oost zeegebied, in de eerste helft van de zeventiende eeuw sterk terug gelopen is. Dat legt een redelijke Afb. 4. Fortuinstraat 8. 52 en van de verdiepingsbalklaag van Potterstraat 22 niet geda teerd konden worden vanwege de grove jaarringen en het ont breken van relaties met de refe rentiecurven. Het lijkt er op dat deze zeker vroege huizen na de brand herbouwd zijn met in de omgeving gegroeide eiken. Dat is ook niet onaannemelijk, omdat er toen natuurlijk een grote vraag naar bouwhout moet zijn geweest. Een ander opmerkelijk resultaat was, dat op enkele niet dateerbare balklagen, zoals van Potterstraat 22 en mogelijk ook van Grote Markt 36 er kappen staan die rond het midden van de vijftiende eeuw gedateerd zijn. Dat zou er op kunnen duiden, dat kort na de brand de huizen herbouwd zijn met vrij lichte kapconstructies, geschikt voor de toen gebruikelijke riet- en stro bedekkingen. Toen later, na een stadsbrand in 1444, van stads wege het aanbrengen van harde dakbedekkingen gestimuleerd werd. kan dat een aanleiding ge weest zijn voor het maken van nieuwe, sterkere bekappingen. Zeker de toen gebruikelijke dak bedekking van tichels is aanzien lijk zwaarder. Kappen uit die pe riode treffen we aan in Potterstraat 22, Grote Markt 36, Lievevrouwestraat 42 en For tuinstraat 9. Van Lievevrouwe straat 33 zijn alleen van de kap monsters genomen die een date ring omstreeks 1436 opleverden. Gelet op de consistente samen hang in dit huis mag aangeno men worden dat het rond dat jaar compleet gebouwd is. De meest spectaculaire vondst was de datering van een moer- balk en twee andere balkstukken in De Mane, Fortuinstraat 25 op omstreeks 1215! Niet eerder werd in onze stad houtwerk van die leeftijd aangetroffen. Nu ma ken deze balken deel uit van de zolderbalklaag, waarbij de moer- balken opgelegd zijn in muur werk van omstreeks 1600. Om streeks dat jaar is het huis met een verdieping verhoogd, waar bij de nog circa 5 m hoge veer- tiende-eeuwse zijmuren opge trokken werden (afb. 3). Het achterste gedeelte van die zol derbalklaag is dendrochronolo- gisch gedateerd rond 1600. Aan- 132 De Waterschans nr. 4-2006 Tabel, overzicht van de resultaten, BAAC BV Overzicht van de monsters met dateringen en herkomst. 133 Adres Lievevrouwestraal 7 Lievevrouwestraat 9 Lievevrouwestraat 33 Lievevrouwestraat 34 Lievevrouwestraat 42 Lievevrouwestraat 52 Fortuinstraat 3 Fortuinstraat 8 Fortuinstraat 9 Fortuinstraat 10 Fortuinstraat 14 Fortuinstraat 22 Fortuinstraat 23 Fortuinstraat 24 Luik/Maasvallei Fortuinstraat 25 Maasvallei Maas valle Maas vallei Grote Markt 36 Potterstraat 22 BAAC code BZ060 BZ061 BZ053 BZ054 BZ055 BZ056 BZ057 BZ026 BZ027 BZ028 BZ033 BZ059 BZ062 BZ064 BZ065 BZ066 BZ025 BZ071 BZ072 BZ073 BZ038 BZ039 BZ040 BZ04 BZ029 BZ030 BZ031 BZ032 BZ036 BZ036 BZOOO04B BZ042 BZ043 BZ044 BZ069 BZ070 BZ034 BZ035 BZ050 BZ051 BZ052 BZ067 BZ068 BZ045 BZ046 BZ047 BZ048 BZ049 BZ074 BZ075 BZ076 BZ077 BZ078 BZ079 Constructie-onderdeel kap. 2e spant vanaf voorgevel, blokkeel tpv zijgevel Potterstraat kap, 2e spant vanaf voorgevel, korbeel linkerzijde kap achterhuis, fliering kap achterhuis, spoor kap achterhuis, 2e spant vanaf de dwarsmuur bezien kap, bovenste reeks spanten, 4e spant vanaf voorgevel, dekbalk kap, bovenste reeks spanten, 4e spant vanaf voorgevel, rechter spantbeen kap, onderste reeks spanten, 4e spant vanaf voorgevel, korbeel linkerzijde eerste verdieping, houtskelet, 2e gebint, linker korbeel eerste verdieping, houtskelet, le gebint, moerbalk eerste verdieping, houtskelet, 2e gebint, moerbalk kap, 2e spant toognagel kap, le spant vanaf voorgevel, dekbalk kap voorhuis, le spant, korbeel rechterzijde kap voorhuis, le spant, korbeel linkerzijde kap voorhuis, fliering kap voorhuis, 2e spant, dekbalk verdiepingsbalklaag. le moerbalk vanaf de voorgevel achterhuis, moerbalk verdiepingsbalklaag achterhuis, verdiepingsbalklaag, strijkbalk tegen scheidingsmuur tussen voor- en achterhuis achterhuis, verdiepingsbalklaag, strijkbalk tegen achtergevel kap, spoor kap, spoor kap, 4e spant, dekbalk kap, le spant, linker spantbeen zolderbalklaag, 6e moerbalk vanaf voorgevel zolderbalklaag, 3e moerbalk vanaf voorgevel zolderbalklaag, 5e moerbalk vanaf voorgevel kap. 4e spant, korbeel rechterzijde zolderbalklaag, 2e moerbalk zolderbalklaag, 2e moerbalk kapconstructie kap, kozijn van doorgang tussen voor- en achterhuis tpv scheidingsmuur kap, le spant, korbeel rechterzijde kap, le spant, spantbeen linkerzijde kapconstructie, fliering rechterzijde kapconstructie, fliering linkerzijde, tpv le balk vak verdiepingsbalklaag voorhuis, 4e moerbalk verdiepingsbalklaag voorhuis, 5e moerbalk zolderbalklaag, 4e moerbalk vanaf voorgevel zolderbalklaag, 2e moerbalk vanaf voorgevel zolderbalklaag. 1 e moerbalk vanaf voorgevel verdiepingsbalklaag, los fragment verdiepingsbalklaag, los fragment kap, 2e spant, spantbeen rechterzijde kap, spoor kap, spoor winter 1452/53 kap, 2e spant, spantbeen linkerzijde kap. fliering verdiepingsbalklaag voorhuis, moerbalk linkerzijde kap voorhuis, bovenste fliering tussen spant 2/3, linkerzijde kap voorhuis, bovenste reeks spanten, dekbalk spant 2 kap voorhuis, bovenste reeks spanten, dekbalk spant 3 kap voorhuis, onderste reeks spanten, dekbalk spant 4 kap voorhuis, onderste reeks spanten, spant 4, spantbeen linkerzijde Geschatte veldatum ongedateerd ongedateerd niet ingemete niet ingemeten niet ingemeten ongedateerd ongedateerd herfst 1436, winter 1436/37 niet ingemeten niet ingemeten niet ingemeten ongedateerd niet ingemeten 1458 5 ongedateerd ongedateerd ongedateerd 1448 5 niet ingemeten 1465 5 ongedateerd ongedateerd zomer 1487 ongedateerd niet ingemeten niet ingemeten ongedateerd ongedateerd zomer 1459 niet ingemeten niet ingemeten 1400 ±5 niet ingemeten ongedateerd herfst 1455, winter 1455/56 1510 ±5 1501 5 herfst 1441, winter 1441/42 1461 5 na 1600 5 1211 ±5 niet ingemeten 1210 ±5 Gebied van herkomst ongedateerd ongedateerd herfst 1452, Noordwest herfst 1456, winter 1456/57 1456 5 niet ingemeten ongedateerd herfst 1445, winter 1445/46 herfst 1445, winter 1445/46 1479 5 niet ingemeten Oost-België West Duitsland Oost-België: Ardennen Oost-België Ardennen-Eiffel Oost-België: Ardennen Nederland, België, Duitsland onduidelijk, verm. lokaal Noord-west Europa Oost-België Oost-België: Ardennen Oost-België: Oost-België: Luik Nederrijn Oost-België: Oost-België: Oost-België: Westfalen/West Duitsland Europa West Duitsland West Duitsland Noordwest Europa Noordwest Europa Oost-België: Luik Deze meting is afkomstig van een onderzoek dat in 1999 is uitgevoerd. De metingen die toen niet gedateerd konden worden, zijn nogmaals geanalyseerd met één nieuwe datering als gevolg.

Periodieken

De Waterschans | 2006 | | pagina 5