Marco Vermunt
Mededeling
van de Werkgroep Genealogie
DE GODEN TE BOVEN
De Waterschans nr. 1-2007
Voordracht door Carool Popelier
DE ONTDEKKING VAN EEN VROEG 1 ÓDE-EEUWSE
De Waterschans nr. 1-2007
GASFABRIEK:
leiding in en op Vliegveld Lely
stad, dat in de nabijheid in het
ruime polderland is gelegen. In
het binnenmuseum zien we de
geschiedenis van de luchtvaart.
In het buitenmuseum staan on
der andere beroemde oude vlieg
tuigen opgesteld, zoals de beken
de Uiver.
Deelname is mogelijk voor maxi
maal 100 personen.
Details, zoals kosten van deelna
me, aanmelding, enzovoort, zijn
nog niet bekend.
In Waterschans II kunnen we u
meer vertellen.
Noteer nu in uw agenda: Te land,
ter zee en in de lucht, 15 septem
ber 2007, Lelystad.
Op uitnodiging van De Geschied
kundige Kring van Stad en Land
van Bergen op Zoom komt voor
drachtskunstenaar Carool Pope
lier naar Bergen op Zoom. Wij no
digen u van harte uit om op 10
mei a.s. te komen kijken naar deze
wel zeer bijzondere voorstelling.
De val van Icarus
Popelier brengt de beroemde
Griekse mythe van Icarus. Uit
gaande van een beroemd schilderij
van Breughel wordt stilaan het
verhaal duidelijk van Icarus en zijn
vader, die in hun gevangenschap
verlangen naar de vrijheid. Samen
bouwen zij vleugels, die hen naar
de vrijheid zullen leiden: de eerste
vliegende mens, nog nooit gezien
in de natuur! Inmiddels staan wij
er als buitenstaanders bij te kijken
zonder in te grijpen, uit angst er al
te zeer betrokken bij te raken...
Vragen dringen zich aan ons op,
zoals: wat verheft een mens en
waar ontketent hij zijn eigen val?
En mogen of moeten we juist ex
perimenteren tot het uiterste óf
omwille van respect voor de na
tuur, medemens of veiligheid de
gulden middenweg aanhouden?
De doos van Pandora
Vóór de pauze brengt Popelier
een andere Griekse mythe met
een vergelijkbare thematiek: go
denzoon Prometheus steelt - te
gen de zin van de goden in - het
vuur uit de smidse der goden om
In april bestaat de werkgroep ge
nealogie van de Koninklijke
Heemkunde Kring Essen 20 jaar.
De werkgroep wil dit vieren met
een tentoonstelling die geheel ge
wijd is aan de familie
Franken/Francken in West-Bra
bant. In de tentoonstelling zullen
de stambomen van een aantal
stammen Fran(c)ken getoond
worden alsmede foto's, bidprent
jes en voorwerpen. Een wezenlijk
deel van de tentoonstelling gaat
over de Bergse hoveniersfamilie
met deze naam. De nakomelin
gen verspreiden zich, oorspronke-
er de mensen mee te kunnen be
zielen. Wat hij echter niet wist,
was dat de mens niet in staat was
met vuur om te gaan. Om de
mensen te straffen lieten de go
den de verleidelijke Pandora
haar beruchte doos openen:
krankzinnigheid, hongersnood,
ouderdom werden ons deel...
Theatrale voordracht
met dia's en muziek
Twee verhalen over de mens, die
alles wil bereiken, soms verlangt
naar het onmogelijke, alles wil we
ten en soms God zelve denkt te
zijn. Een theatrale voordracht, met
tal van fraaie citaten uit de litera
tuur en de beeldende kunst, en tal
rijke klassieke muziekfragmenten
op band; gepresenteerd door een
voordrachtskunstenaar die de
kunst van het vertalen van oude
lijk afkomstig uit Oirschot, vanuit
Zundert over de regio. Zwaarte
punt ligt in Bergen op Zoom,
Achterbroek (gemeente Kalmt-
hout), Zundert en Ossendrecht.
Daarnaast komt nog een kleinere
tak aan de orde, die oorspronke
lijk afkomstig was uit Tilburg en
nu voornamelijk in en rond Essen
leeft.
Openingstijden: Zaterdag 14 april
2007 13.00 tot 17.00 uur en Zondag
15 april 2007 11.00 tot 16.00 uur.
Plaats: Rietendakschuur, Kieken
hoeve, Moerkantsebaan 52, Essen.
verhalen naar het heden voortref
felijk kan uitbeelden met zijn eigen
interpretaties en speelse invallen!
Popelier gebruikt geen moeilijke
taal, men hoeft de Griekse mythen
niet te kennen. Hij verhaalt van de
goden en godinnen zo beeldend,
alsof ze elk moment de zaal kun
nen binnenkomen...
Carool Popelier
Carool Popelier is geboren in
Rotterdam en heeft klassieke ta
len gestudeerd aan de Universi
teit van Leiden. Na jarenlang als
classicus in Noord-Brabant werk
zaam te zijn geweest, richt hij
zich ook al weer jaren geheel op
het vertellen van mythen en be
roemde liefdesverhalen op tal
van plaatsen. Daarnaast geeft hij
rondleidingen met een mytholo
gisch thema in een aantal musea.
Eén keer per jaar leidt hij be
langstellenden rond in Grieken
land met zijn project 'Mythologie
op locatie'. Thans woont Carool
Popelier in 's-Hertogenbosch.
Kaartverkoop
Kaarten zijn vanaf 17 april te
koop bij de balie van Het Markie
zenhof, dinsdag t/m zaterdag van
11.00 tot 17.00 uur. Leden van de
Geschiedkundige Kring betalen
slechts 5 euro (op vertoon van
hun lidmaatschapskaart), niet-le-
den betalen 7,50 euro. Een kopje
koffie of thee wordt u bij aanvang
aangeboden door de Kring. U
bent op 10 mei vanaf 19.30 uur
welkom in de Hofzaal van Het
Markiezenhof. De voorstelling
begint om 20.00 uur.
4
In het najaar van 2005 voerde
de gemeente een archeolo
gisch onderzoek uit op het
terrein van de voormalige gasfa
briek aan de Van Konijnenburg-
weg. Aanleiding was de sanering
van het terrein en de toekomstige
nieuwbouw die het gebied een
nieuwe uitstraling moet geven.
De opgraving strekte zich niet uit
over het hele terrein maar bleef
beperkt tot de achtererven van
de panden aan de Zuidzijde Ha
ven. Hoewel de opgraving tame
lijk kleinschalig was, waren de re
sultaten opzienbarend: de resten
van drie ovens, de funderingen
van gebouwen en enkele afval-
kuilen, die deel uitmaakten van
een of meer bedrijven waar gedu
rende de eerste helft van de zes
tiende eeuw majolica werd ver
vaardigd. Uit archiefbronnen was
al bekend dat hier voor het eerst
in ons land majolica werd ge
maakt, maar nu kon het ook
daadwerkelijk aan de hand van
ovens en productieafval aange
toond worden. Dat is niet alleen
voor Bergen op Zoom een pri
meur, maar ook belangrijk voor
het onderzoek naar majolica in
de rest van Europa.
De Zuidzijde Haven
De opgraving strekte zich uit van
de voormalige achtererven van de
huizen Zuidzijde Haven 27 tot en
met 35, waar ooit de kantoren van
de PNEM gevestigd waren (afb.
1). De geschiedenis van deze om
geving is bijzonder boeiend. In de
middeleeuwen maakte het huidi
ge terrein deel uit van het haven
gebied, waar een bonte menge
ling van woningen en bedrijven
te vinden was. In de vijftiende
eeuw stonden hier de panden 'De
Drie Coningen' (35), 'De Zwarte
Arend' (33), 'De Drie Haringen'
(31), 'De Swaen' (29) en 'De Tuin
van Holland' (27). Naast nummer
35 liep het Drie Koningenstraatje,
thans de Kabelstraat. Tussen De
Zwarte Arend en De Drie Harin
gen was ook een steegje, waaraan
schuren en loodsen stonden.
In de economische bloeitijd van
de late vijftiende en de zestiende
eeuw werden "Kameren" ge
bouwd aan dergelijke stegen:
kleine eenkamerwoningen voor
arbeiders. Achter De Drie Conin
gen, De Zwarte Arend en De
Drie Haringen stonden ruim tien
van dergelijke kameren.
De percelen aan de haven strek
ten zich een veertigtal meters
zuidwaarts uit tot aan de voet van
de stadswal. Deze 'vest' werd al
genoemd in 1424.
Hoewel er veel gegevens zijn
over de eigenaren van de panden
- velen waren schipper - is min
der bekend over de bewoners en
de bedrijvigheid die er zich in de
late middeleeuwen afspeelde.
Dat veranderde in de zeventien
de eeuw. Omstreeks 1600 startte
de familie Drabbe een brouwerij
achter De Tuin van Holland. Ach
ter De Zwarte Arend was in 1585
een smouterij in productie geno
men, waarbij een conflict ont
stond omdat de olieslager Jacob
Jacobs het steegje afsloot, waar
door de kameren niet meer be
reikbaar waren vanuit de haven.
In de zeventiende eeuw kwam
De Zwarte Arend in bezit van
burgemeester Francois Vroet-
schap. Het steegje, dat met een
poort afgesloten kon worden,
werd al snel 'Poort van Vroet-
schap' genoemd. Vroetschap ver
kocht het achterhuis mét een pot-
terij in 1639 aan Egbert Egberts,
Afb. 1. De achterkant van de huizen aan de Zuidzijde Haven; rechts het PNEM
kantoor van 1976.
