c Gr EEns Ward Warmoeskerken Hé Marc, Bergen op Zoom, 2 juni 2007 Attes goed} Hoe is het met de examens afgelopenBen je er een beetje doorheen gekomenIk moet zeggen dat ik de laatste dagen Poor het Centraal Examen nog flink heb zitten stressen hoor! Nederlands en geschiedenis gingen u/et, Duits ook. Maar Grieks en biologie: dat u/as echt een ramp zeg... Vond jij dat ook zo moeilijkIk ben benieuu/d u/at ik daan/oor gescoord heb. Als mijn schietgebedjes hebben geholpen, is het misschien nog net Voldoende, maar ik Verwacht eigentijk niet meer dan een Vijf. Mijn moeder heeft Voor elk examen dat ik moest maken een kaars opgestoken in de Mariakapel; zou het geu/erkt hebbenNou ja, afu/achten maar. Bij ons komt de uitstag Van het examen pas op H juni. Nog twee Weken zenuwen dus. En bij jullie Als ik gestaagd ben, Wordt dat in ieder geVat (tink feesten! Een badkuip Vol met bier, Wat dacht je daarvan?! Je komt dan toch zeker ook Wet eVen langs, hè? Tot dan! Joris Afb. 1: Interieur van de Mariakapel in de Hofstraat. Foto: Ward War moeskerken, 2007. 7 2 EdtEEnBErGbEstrRHt 6 Afb. 2. Toen de Mariakapel geves tigd was in de Steenbergsestraat, was op het dak van het pand een klein klokkentorentje aangebracht. Boven de ingang was een gevelsteen met Ma ria en Jezus inge metseld (zie afbeel ding 3). Foto: Rijksdienst voor de Monumentenzorg, 1959. Afb. 3. De gevelsteen van Niel Steenbergen bevindt zich nu boven de ingang van de kapel aan de Hofstraat. Foto: Ward Warmoeskerken, 2007. Afb. 4. Kraagsteen in de Mariakapel met het wapen van het geslacht Van Glymes tegen een achtergrond van eikenbladeren. Foto: Ward Warmoeskerken, 2007. 73 M ID11: 40 jrrr Mrrir in ee HoifsbtrRRt Wie in de Hofstraat door het kleine poortje in de tuinmuur van Hef Markie zenhof gaat, betreedt een oase van rust in het drukke, oude centrum van de stad. Het trapje achter het poortje leidt namelijk naar een klein kapelle tje, gewijd aan de Maagd Maria. Op 15 augustus 2007 is het precies veertig jaar geleden dat deze kapel werd in gezegend. De Mariakapel in de Hofstraat is eigen dom van de gemeente Bergen op Zoom, maar wordt beheerd door de Stichting Lievevrouwegilde. Deze stich ting zorgt ervoor dat jaarlijks op de laatste zondag van juni de Maria Om megang door de straten van Bergen op Zoom trekt. Grondlegger van deze processie, die op 15 augustus 1945 voor de eerste keer plaatsvond, was dhr. Kees Quik. Zestig jaar geleden, op 20 april 1947, werd de Stichting Lieve vrouwegilde officieel opgericht. Vanaf 1950 huurde de stichting een huisje dat tegen Het Markiezenhof aangebouwd was, Steenbergsestraat 6, Het bestuur kreeg toestemming om het pandje nabij de Mariahoek te ver bouwen tot een Mariakapel, die op 15 augustus 1951 werd geopend, In die tijd fungeerde Het Markiezenhof nog als militaire kazerne. Begin jaren '60 begonnen de grote restauratiewerkzaamheden aan Het Markiezenhof. Het Lievevrouwegilde werd toen door de gemeente ver zocht de kapei aan de Steenbergse straat in te ruilen voor een andere ruimte. In de oude kapei moest na melijk de tweede in- en uitgang van het museum geplaatst worden. Het bestuur van het gilde ging akkoord met dit verzoek. Een nieuwe ruimte voor de Mariaka pel werd gevonden in de oude ar chiefkamer, die gelegen is in de noordoosthoek van de grote binnen plaats. In 1964/1965 werd begonnen met de restauratie van dit vertrek. In mei 1967 was de kapel gereed en kon deze worden overgedragen aan de Stichting Lievevrouwegilde. Het was de eerste voltooide ruimte van Het Markiezenhof tijdens de restauratie. Op Maria Hemelvaart, 15 augustus 1967, werd de kapel ingewijd en in gebruik genomen, De huidige Mariakapel in Het Markie zenhof is te bereiken via de deur rechts onder de galerij (op de grote binnen plaats) en via het poortje in de Hof straat. Regelmatig wordt de devotie kapel gebruikt voor huwelijks-, doop- en jubileumvieringen, De kapel wordt het meest bezocht voor een kort (schiet)gebedje tot Maria. De vele kaarsjes die er dagelijks branden, zijn daar de stille getuigen van. De kapei is dagelijks geopend van 8.30 tot 17.30 uur. In de loop der eeuwen is het 'oude' Hof van de heren van Bergen op Zoom uitgegroeid tot wat het nu is: een groot hofcomplex midden in het centrum van de stad. Voor de uitbrei ding van het oorspronkelijke Hof werd steeds nieuwe grond aangekocht en aangrenzende huizen werden opge nomen in het stadspaleis. In de jaren na de grote uitbreiding van Het Markiezenhof van begin zes tiende eeuw, vonden geregeld nieu we aanpassingen plaats aan het ge bouw. Zo kreeg rond 1530 de kamer van de Domeinraad, belast met het bestuur van het Markiezaat van Ber gen op Zoom, een aparte ingang aan de Steenbergsestraat. Hiervoor werd het huisje Steenbergsestraat 6 aange kocht, in de domeinrekening van 1533-1534 vermeld als "de huysinge geheten tmoortierken neffens thoff van Bergen", De kleine buurman werd nu onderdeel van het grote Markie zenhof. Ruim vier eeuwen later kreeg dit pand je een nieuwe functie: tussen 1951 en 1967 was het in gebruik als Mariakapel van de Stichting Lievevrouwegilde. Op het dak van het gebouw verrees daar om in 1950 een klein klokkentorentje. Daarin hing een klein bronzen klokje In 1963 besloot de gemeente Bergen op Zoom om Het Markiezenhof te res taureren en van militaire kazerne om te vormen tot gemeentemuseum. Tij dens de restauratie, die tot 1987 zou duren, moest de Mariakapel van de Stichting Lievevrouwegilde verhuizen. De locatie aan de Steenbergsestraat werd geruild voor een ruimte aan de Hofstraat. In de tijd dat Het Markiezen hof kazerne was, werd deze ruimte gebruikt als eetzaal voor de onderoffi cieren; in de tijd van de markiezen als archiefkamer. De ruimte van de nieuwe Mariakapel dateert uit 1508-1510 en is gebouwd onder leiding van bouwmeester An- toon I Keldermans. Bij het begin van de restauratie van Het Markiezenhof werd wel gedacht dat het vertrek in de tijd van de markiezen dienst deed als hofkapel, Het gewelfde plafond en de vondst van stukjes gebrand- ''"Tr-if f, m met een Latijnse inscriptie: "Donum Congregationis B(eatae) M(ariae) V(irginis) Anno Sancto 1950". Dit wil zeggen dat het klokje in het heilige jaar 1950 geschonken is door het Lie vevrouwegilde. Na de verplaatsing van de kapel in 1967 werd het klok kentorentje verwijderd. Het bronzen klokje kreeg in 1984 een plaats tegen de noordgevel van de Franse tuin van Het Markiezenhof, Boven de deur van de kapel in de Sfeenbergsestraat was een gebeeld houwde steen ingemetseld van de kunstenaar Niel Steenbergen. Op de steen is Maria met het kindje Jezus af gebeeld, zittend op een grote lelie. In de bovenste twee hoeken van de steen werd het jaartal van de ope ning van de kapel vermeld: 1951, In de kapel stond een altaar, dat even eens gemaakt was door dhr. Steen bergen, Op de voorzijde van het al taar maakte hij een reliëf met een ankerkruis. Het processiebeeld van de Maria Ommegang, dat in de kapel stond, droeg een blauw fluwelen mantel met geborduurde bloemen. Met deze mantel wordt nog ieder jaar het huidige processiebeeid aange kleed tijdens de Maria Ommegang. schilderde ramen zouden daarop wij zen. Nader onderzoek heeft echter uitgewezen dat het de archiefruimte van het hof was en niet de hofkapel. Deze was gebouwd tegen de huidige tuinzalen in de Franse tuin, De voormalige archiefruimte was on derdeel van de kantoorvleugel van de Raad en Rekenkamer. Het vertrek ernaast was de secretariskamer. Bij de bouw van de archiefruimte werd niet gekozen voor een houten plafond, maar voor een netgewelf. Dat moest ervoor zorgen dat de archiefstukken gespaard zouden blijven bij eventuele brand in bovengelegen vertrekken, die wellicht dienden als opslagplaats voor meubelen, De ribben van hetzes bij acht meter grote gewelf rusten op tien kraagstenen. Deze zijn versierd met schildjes tegen een achtergrond van eikenbladeren, Vergelijkbare schildjes zijn te vinden op de kraag- stenen van de galerij op de grote bin nenplaats. De schildjes in de kapel zijn in de achttiende eeuw beschilderd met de wapens van verschillende he ren en markiezen van Bergen op Zoom, De archiefstukken moesten niet alleen goed beschermd worden tegen brand, maar ook tegen diefstal. Daar om werden de ramen op de grote

Periodieken

De Waterschans | 2007 | | pagina 16