te Bergen Zoom ir De Waterschans nr. 2-2007 DEEL 2 De Waterschans nr. 2-2007 aan de wieg van de Geschiedenis- Quiz, zette de website op en lever de op tal van fronten hand- en spandiensten. Frans Witjes werd penningmeester in de plaats van Ron van Tilborg. Frans is controller bij de Stichting Vertizontaal, dé welzijnsinstelling in Breda. Marieke Liefting heeft geschiedenis gestudeerd en is do cent aan de Scholengemeenschap 't Rijks. Zij werd gekozen in de plaats van Fons Evers. In de plaats van Ton van den Boom kwam Pe ter van den Ouden. Peter heeft verschillende opleidingen gevolgd, waaronder management en ethiek, en is werkzaam als manager in de gezondheidszorg. Met de verkie zing van Willem Vermeulen kwam het bestuur op volle sterkte. Hij is theoloog en als predikant van de Protestantse Kerken Nederland verbonden aan de Ontmoetings- kerk op het Bolwerk. Johanna Ja cobs, die evenals Fons Evers om statutaire reden aftrad, droeg de voorzitterhamer over aan Ad van den Bulck. Hij heeft onderwijskun de gestudeerd en was laatstelijk werkzaam als organisatie- en be- leidsadviseur. Ad is met pensioen. Irene van Kemenade, secretaris, en Kiekie Peijs, bestuurslid, blijven deel uitmaken van het bestuur. Ik weet dat ik ook namens de mede bestuursleden spreek wanneer ik ook op deze plaats de ledenverga dering dank zeg voor het in ons gestelde vertrouwen. Plannen verwezenlijkt In haar afscheidswoord somde Jo hanna Jacobs, die zes jaar voorzit ter is geweest, de bestuursvoorne- mens op die in die periode zijn verwezenlijkt. Op het organisato risch vlak zijn dat automatisering van de ledenadministratie en in voering van een lidmaatschaps kaart. De dialectgroep De Berreg- se Kamer vertrok van onder de vleugels van de Kring en werd zelfstandig. Onder de leden werd een enquête gehouden. Hieruit bleek dat De Waterschans het hoogst wordt gewaardeerd met op enige afstand de excursies en de lezingen. De Waterschans veran derde van uiterlijk en de redactie slaagde erin in de artikelen een grotere spreiding te verwezenlij ken naar onderwerp en tijd. Ward Warmoeskerken werd bereid ge vonden in de Waterschans de serie Het nieuwe be stuur van de Geschiedkundi ge Kring. Kiekie Peijs was verhinderd. Foto Yolande Kortlever. WARdTAAL te verzorgen. Een serie voor jongeren die een groot succes is en ook door volwassenen intensief wordt gelezen. Een re dactiestatuut regelt de relatie tus sen het bestuur en de redactie. Op het terrein van de PR kwam er een nieuwe folder voor ledenwerving, een nieuw logo en een website. Het lezingenbeleid werd omge gooid: samen met andere culturele organisaties in de stad, de Stichting Brabantse Regionale Geschiedbe oefening en met het Historisch Centrum het Markiezenhof is er een lezingenreeks in januari/fe bruari. Daarnaast treedt er voor leden en belangstellenden een be kende spreker op, zoals Geert Mak in 2006 of een uitstekende voordrachtskunstenaar, zoals dit jaar Carool Popelier. Te zware belasting redactie Johanna Jacobs memoreerde dat de Geschiedkundige Kring zoveel mogelijk inspeelt op de actualiteit: in het Antoon van Duinkerken jaar met artikelen in De Water schans, idem bij de viering van zestig jaar bevrijding. In het Ha- venweekeinde bracht de Kring het boek 'Krabbegat, 'Avestad, da's m'n grööte drdöm' uit. Met de reeks Studies uit Bergen op Zoom werd gestopt omdat het regelma tig uitgeven van weer een deel een te zware belasting voor de redactie was. Het bestuur koos voor de for mule van een tweejaarlijks ge schenk aan de leden. Zo ontvingen de leden de Historische Atlas van Bergen op Zoom van dr. Willem van Ham en Over honderd jaar is alles voorbij. Brieven uit de crisis tijd 1928-1936 van Truus Stevens. Het boek KrabbegatAvestad werd door meerdere auteurs ge schreven en in eigen beheer uitge geven. Dit jaar ontvangen de le den de vertaling van het dagboek van Jacob Eggers Het beleg en de inname van Bergen op Zoom en het fort de Roovere in 1747 opgete kend door Jacob Eggers en ver taald door Wim van Riemsdijk (af te halen bij de receptie van Het Markiezenhof). De Kring verleen de steun aan de uitgave van het boek De Lievevrouwestraat ge schreven door Jan en Ria Weijts. Vrijwilligers In 2005 werd de geschiedenisquiz voor het eerst gehouden, het was een groot succes. In 2007 vond deze voor de derde keer plaats. De sa menwerking met de heemkringen in de omgeving, met de Stichting In den Scherminckel (archeologie) en de Vrienden van de West Brabant se Waterlinie werd voorgezet dan wel aangegaan. Johanna Jacobs sprak er haar teleurstelling over uit dat het niet is gelukt het ledenaan tal op het streefgetal van 1600 te brengen. Er is weliswaar een kleine vooruitgang naar 1150 geboekt, maar toch een tegenvaller. Johanna Jacobs dankt haar mede bestuursleden en vooral ook de vele vrijwilligers in de werkgroe pen, die de Geschiedkundige Kring telt. Zonder hen zou de Kring niet zijn wat ze nu is. Vooruitblik Ik heb van de gelegenheid ge bruik gemaakt de vertrekkende bestuursleden te huldigen en vooral de scheidende voorzitter in het zonnetje te zetten. Dit in de wetenschap dat Johanna Jacobs zes jaar lang ongelooflijk veel tijd, energie in de Geschiedkundi ge Kring heeft gestoken. Haar vindingrijkheid was groot en ze liet haar emotie blijken. Het vernieuwde bestuur komt in een gespreid bed, wat uiteraard verplichtingen geeft. Alleen op de winkel passen is er niet bij! Het komende verenigingsjaar zal het bestuur zich naast de lopende za ken richten op het maken van een beleidsplan voor de periode 2008- 2011 en de voorbereiding van het veertigjarige jubileum in 2008. PR en ledenwerving hebben dit jaar al een hoge prioriteit. Ad van den Bulck, voorzitter. O 4 6 Nadat Carolus Ludovicus de Meulemeester als eerste in 1873 op de Waterschans een oesterkwekerij is begonnen (zie deel 1), proberen J.M. Swaan en J.G. van Renterghem een jaar later een soortgelijk bedrijf op te starten. De Firma Swaan en Van Renterghem Johannes Manuël Swaan wordt op 30 november 1825 te Dussen, Noord-Brabant, geboren. Hij is wijnhandelaar van beroep en later (1857) werkzaam als kassier bij het kassiersbedrijf van Laurens Christianus de Geep. Op 25 april 1853 trouwt hij te 's-Gravenhage met Jacoba Gerritdiena Adriana van Dort. Het echtpaar gaat in Bergen op Zoom aan de Grote Markt nummer 25 (nu restaurant Delphi) wonen.1 Dit pand en een pakhuis aan de Penstraat heeft Swaan al in 1852 voor een bedrag van 3.500,- gekocht van Cornelis Gumpertz.2 In 1866 koopt Johan nes Manuël Swaan voor 11.000,- het ernaast gelegen huis De Valk van zijn werkgever Laurens Chris tianus de Geep erbij.3 Zijn zaken partner, Jan Gerard van Renterg hem, wordt op 28 juli 1841 te Goes geboren.4 Hij is op 29 april 1869 te Bergen op Zoom getrouwd met Jeannette Fredérique Spoelstra.5 In het bevolkingsregister van 1880-1900 kunnen we lezen dat de familie Van Renterghem in de Williamstraat wijk L op nummer 19 woont, nu Stationsstraat 4a en 4b.6 Als beroep staat dan vermeld dat hij industrieel is. Op 7 maart 1874 dienen Johannes Manuël Swaan en Jan Gerard van Renterghem bij het gemeentebe stuur van Bergen op Zoom een verzoek in om grond in pacht te verkrijgen om er een oesterkwekerij te beginnen. Het verzoek luidt als volgt: A an den Raad der Gemeente Bergen op Zoom, geeft met Za verschuldigde eerbied te kennen, de firma Swaan en van Renterghem gevestigd te Bergen op Zoom dat zij tot uitoefening van haar bedrijf van oesterkwekers en handelaars, een terrein behoeft voor hare tot dat doel nodige werkzaamheden. Dat een daartoe geschikt terrein is gelegen even buiten de Waterpoort. Dat bedoeld terrein een gedeelte uitmaakt van sectie G nr. 2472 der Gemeente Bergen op Zoom. Dat het volgens bijgaande grondtekening een grootte heeft, met inbegrip der sloten van 24.702,5 centiaren. Dat het gedeelte van het bedoelde terrein, op de bijgevoegde grondtekening, lichtrood gekleurd en ter grootte van 10.979 centiaren, op dit ogenblik in pacht is bij de heer F. Wittouck, te St. Pieters Leeuw bij Brussel. Dat de Gemeenteraad zich het regt voorbehouden heeft bij het aangaan der verpachting van den Stadspolder aan genoemde heer F. Wittouck, over een oppervlakte van hoogstens 15.000 centiaren te beschikken tot andere doeleinden, indien voor het einde van de pacht daardoor het belang der Gemeente zou kunnen gebaat zijn dat verzoeker vermeent, dat door de uitbreiding der oesterindustrie te Bergen op Zoom, de belangen der Gemeente zullen bevorderd worden. Dat zij mitsdien gelooft, dat een dergelijke geval, als bij het aangaan van het pachtcontract met de heer F. Wittouck werd voorbehouden; zich thans, hen dezen, voordoet en er reden voor uwen Raad zou kunnen bestaan om bedoelde 10.979 centiaren van den heer F. Wittouck terug te erlangen dat verzoeker bovendien de oppervlakte van 10.979 centiaren voornoemd zou noodig hebben om daar doelmatige vergraving de door haar bedoelde inrichting daar te stellen. Dat zonder de toewijzing der bedoelde 10.979 centiaren zij niet in staat zijn haar beoogd doel te bereiken. Redenen waarom verzoeker aan Uwen Raad het verzoek rigt, meer bedoeld en op de bijgaande grondtekening aangeduid terrein, ter grootte van 24.702,5 centiaren in erfpacht van de Gemeente te verkrijgen, voor den tijd van vijftig achtereenvolgende jaren, met het regt van gebruik van het bestaande duikertje, op de grondtekening aangegeven en dienende tot afwatering van de Stadspolder en verder het regt om op bedoeld terrein de voorkomende werkzaamheden, ter keuze van de aanvrager, te verrigten eventueel gebouwen op te rigten, en in den bodem een of meer oesterputten of waterreservoirs te mogen aanleggen. Graag de 10.979 centiaren te pachten na het rooien van de oogst (waarschijnlijk gaat het hier om suikerbieten bedoeld voor de suikerfabriek van F. Wittouck) in het lopende jaar, door de tegenwoordige pachter.1 4 7 u u R

Periodieken

De Waterschans | 2007 | | pagina 3