Boekbespreking
2007
De Waterschans nr. 3 2 00 7
Bas ter Stege ing.
Ere wie ere toekom(s)t?
Geschiedenis leeft vandaag en morgen!
S
Patrick van der Duin,
Tegen de Geschiedenis,
pleidooi voor een
toekomstgerichte samen
leving, Delft 2007,
ISBN: 90-59721-68-3,
23,-.
Weet u nog welk gebied in 1612
werd drooggelegd? En het jaar
dat Michiel de Ruyter werd ge
boren? Vooruit, nog één dan: wie
was de maker van de Grondwet
van 1848? In de 'Canon van Ne
derland' laten deze en vele ande
re belangrijke personen en ge
beurtenissen zien hoe Nederland
zich in de afgelopen eeuwen ont
wikkeld heeft. Patrick van der
Duin, auteur van de publicatie
'Tegen de Geschiedenis, pleidooi
voor een toekomstgerichte sa
menleving', stelt dat het belang
van geschiedenis op dit moment
flink overschat wordt.
Tegenreactie
Van der Duin vraagt zich af in
welke mate we kunnen leren van
de geschiedenis en wat de voor
spellende waarde van historische
ontwikkelingen kan zijn. De
groeiende aandacht voor ge
schiedenis in media -denk aan tv-
programma's als Andere Tijden
en Memories -, politiek en on
derwijs kan volgens hem als te
genreactie worden gezien op
ontwikkelingen als globalisering
en individualisering van de sa
menleving: "hoe sneller de we
reld verandert en hoe complexer
die wordt, des te meer mensen
verlangen naar de herkenbaar
heid, kleinschaligheid en de een
voud van vroeger".
Waar ligt de basis?
Patrick Van der Duin (1970) is
als onderzoeker verbonden aan
de faculteit Techniek, Bestuur en
Management van de Technische
Universiteit Delft. Dat Neder
landers verslaafd lijken aan ge
schiedenis, komt volgens Van der
Duin doordat in de huidige tijd
wordt verondersteld dat de ge
schiedenis zichzelf kopieert en
dat er -letterlijk- leerervaringen
mee te verdienen zijn. Onte
recht, zijn inziens. De geschiede
nis wordt immers telkens her
schreven door nieuwe feiten,
andere perspectieven en wisse
lende interpretaties. Bovendien
bestaat er geen historisch ijkpunt
voor de geschiedenis.
Herhalen én verbeteren
Zijn eigen nuances ten spijt -
"Moslimterrorisme is wat anders
dan het RAF-terrorisme uit de
jaren '70"- lijkt Van der Duin de
iteratieve (ofwel: wederkerende)
'betekenis' van geschiedschrij
ving te onderschatten. In de con
text van zijn onderzoek komt dit
belang neer op het zich in func
tionele zin herhalen van bepaal
de ontwikkelingen en gebeurte
nissen waarbij er op basis van het
heersende tijdgewricht waarde
toevoegingen worden gedaan
(als het gaat om het vinden van
effectieve oplossingen). Ergo:
Van der Duin trapt wel erg tegen
zijn eigen schenen aan. Juist
doordat de wereld verandert -we
blijven het menselijk bestaan
continu optimaliseren en onszelf
dagelijks 'doorontwikkelen'- zijn
we in staat de dingen waar we te
gen aan lopen op een slimmere
manier de baas te worden. Of dat
lukt, is uiteraard een tweede. Pu
blicist Maarten van Rossem
kraakt in zijn voorwoord op een
zelfde wijze een kritische noot.
Concrete problemen vragen om
pragmatische oplossingen: "De
toekomst komt dan vanzelf wel".
Toetsen?
De vijf aanbevelingen om de sa
menleving (weer) toekomstge
richt te maken zijn sympathiek
maar hebben in het licht van de
rest van de publicatie weinig
meerwaarde. Het schoolvak
'Toekomst' moet kinderen leren
een stap vooruit te denken; ma
nagers en politici moeten hun
beleidskeuzes toetsen aan toe
komstige ontwikkelingen, opdat
continuïteit van bedrijven en or
ganisaties gewaarborgd is. Naast
een dergelijke 'Toekomsttoets'
moet er een 'Canon voor de Toe
komst' komen. Door toekomsti
ge verhalen van Nederland te
verbeelden, krijgen mensen een
idee wat hen mogelijk te wach
ten staat. We mogen er van Van
der Duin lustig op los filosofe
ren. Ieder mens in 2050 een chip
met Internet in zijn lijf? Neder
land als nieuwe hoofdstad van de
republiek Europa? Of misschien
toch De Beemster weer onder
water
Jt Schans
IN DEZE AFLEVERING:
Blubber, scherven en goud 2
Wardtaal: Twee schilderijen vol historie
Bergs Diep
Een wapenschild in het wilhelmietenmuseum
De Gilden van Sint Ambrosius en Sint Sebastiaan
"Al moest ik er droog brood voor eten"
Verslag jaarexcursie
Patrick van der Duin
E VvATERSCHANS
- JKTKfe
Pat
RIJKS HOOGERE BURGERSCHOOL
v
RAPPORT
V UI!
L I I v I
TE HUIJBERGEN
