BOEK LIEVEVROUWESTRAAT
VAN JAN WEYTS
AANKONDIGING MINI-EXCURSIE
HOFZAALLEZINCEN 2008
8 6
O.L.V JAN WEYTS
8 7
De Waterschans nr. 3-200 7
30 jaar onderzoek naar de bouwhistorie en bewoners van
de panden in de Lievevrouwestraat heeft zijn beslag gekre
gen in een prachtig boek van Jan Weyts. Het boek is gewijd
aan de ontwikkeling van de Lievevrouwestraat door de
eeuwen heen. De oudste verkavelingen en de geschiedenis
van de huizen en hun bewoners worden besproken, evenals
de bouwactiviteiten als gevolg van economische bloei, oor
logen, subsidies en ontploffingen. Hiermee krijgt men niet
alleen een indruk van de bewoningsgeschiedenis van de
Lievevrouwestraat, maar tegelijk ook een aardig overzicht
van de geschiedenis van Bergen op Zoom aan de hand van
deze straat.
De bouwhistorie in relatie tot het gebruik en de eigen
domssituaties worden per huis beschreven. Een bijzondere
plaats is ingeruimd voor boedelinventarissen, die een beeld
geven van de bewoners, de indeling en het gebruik van de
huizen. Het boek kan tevens als naslagwerk worden ge
bruikt aangezien er lijsten van eigenaren, (onder)huurders
en bewoners zijn opgenomen. Dit onderzoek naar eigena
ren en boedelinventarissen is door Ria Weyts verricht.
Hiermee heeft zij een substantiële en interessante bijdrage
geleverd, immers, men krijgt een goed beeld van de mensen
die hier gewoond hebben en vaak ook hun beroep aan huis
uitoefenden.
Leden van De Geschiedkundige Kring kunnen het boek
met korting aanschaffen bij de receptie van Het Markie
zenhof 21,50). De voorraad is echter beperkt, dus weest
er snel bij.
P l. h°r^nhar? geweykt aan de organisatie van een nieuwe lezingenreeks. De Stichting Brabantse Ge-
JUschiedbeoefenmg heeft zich uit de organisatie teruggetrokken, maar de rest van de organisatie is
n gJfA"' 5fe. beStaat Ult Het Markiezenhof Historisch Centrum, De Geschiedkundige Kring
mfmS n ng Hal,ckterth en Bibliotheek Het Markiezaat. Hierbij heeft Stichting Bezichtiging Mo
numenten zich inmiddels aangesloten.Op dit moment zijn de sprekers en onderwerpen al bekend In
de volgende Waterschans zullen de onderwerpen van de lezingen nader beschreven worden. Eerder zal
Sn fnlH°rmh le nm T T °nze website www-geschiedkundigekringboz.nl en door middel
van folders bekend gemaakt worden. In dit stadium kunnen we u al de data doorgeven, dus reserveer
een plekje in uw agenda van 2008: Dinsdag 12,19 en 26 februari en 4 maart 2008 (aanvang 20.00 uur)
De lezingen worden gehouden in de Hofzaal van Het Markiezenhof Historisch Centrum te Bergen op
?lSelnTkOSten bfdragen 22'50 voor vier lezingen (incl. koffie/thee). Alleen aanmelding voor de
gehele reeks van vier lezingen is mogelijk. s
U kunt zich alvast opgeven via het e-mailadres lezingenreeks@bergenopzoom.nl onder vermelding
van uw naam, adres, telefoonnummer, e-mailadres en het aantal personen. U kunt zich ook telefonisch
aanmelden bij de receptie van Het Markiezenhof, tel. 0164-277077.
12 februari: De cartografenfamilie Adan door Joss Hopstaken en Martijn Storms
19 februari: De Brabantse Wal door Willem de Weert.
26 februari: Suiker in Bergen door Willem Heijbroek.
4 maart: De musealisenng van de gebouwde omgeving in en rond Bergen op Zoom door Aerlant
De Waterschans nr. 3-200 7
Zondag 25 november 2007, aanvang 12.00 uur
Met de mini-excursie brengen we
deze keer een bezoek aan Mol
straat 8-10, Kremerstraat 22 en
Blauwehandstraat 34.
MOLSTRAAT 8 EN 10
Het huis Molstraat 8 zal uit de
eerste helft van de vijftiende
eeuw dateren. Het is aan de ach
terzijde vóór 1750 drastisch inge
kort, doch het voorgedeelte om
vat nog een gave kelder met
tongewelf, balklagen van moer
en kinderbalken met op de ver
dieping zelfs nog de stijlen van
een houtskelet, evenals de on
derste schaargebinten en gordin
gen van een eiken kap.
Het huis Molstraat 10 lijkt, gelet
op de sleutelstukprofilering iets
jonger te zijn, doch zeker wèl
vijftiende-eeuws. Van de oude
constructies resteren een kelder
met tongewelf, de moerbalken
(met uitzondering van de zuide
lijkste in de zolderbalklaag) en
de bouwmuren. De oorspronke
lijke muurplaathoogte van de
kap is nog aanwezig op de schei
ding tussen nr. 8 en 10. Het voor
gedeelte van de zolderbalklaag is
begin twintigste eeuw verhoogd,
waarna daar een kap geplaatst is.
KREMERSTRAAT 22
Het pand bestaat uit een histo
risch voor- en achterhuis en 2 re
centere bijgebouwen aan de
oostzijde, waarvan het zuidelijke
mogelijk nog niet zichtbare ou
dere onderdelen bevat. De kel
der heeft een tongewelf met as
loodrecht op de straat. Het voor
huis heeft twee balklagen van
moer- en kinderbalken, daterend
uit omstreeks 1475, waarvan de
zolderbalklaag zichtbaar is. De
kap heeft eiken schaargebinten,
keperspanten, flieringen en gor
ding en wellicht rondhouten den
nen sporen. De balklagen in het
achterhuis zijn niet bekend.
De bovengevel dateert groten
deels uit 1656. In oorsprong wa
ren er twee vensters op de eerste
verdieping met daaronder guir
landes. De bestaande nis op de
tweede verdieping bevatte tot
circa 1960 een leeuwtje. Er bo
ven stond een venster. De trap
gevel werd bekroond met een
timpaan, vaas en beeldhouwwerk
In de achttiende of vroeg negen
tiende eeuw is de topgevel ver
vangen door een kroonlijst met
daaronder twee vensters.
De Swaen,
BLAUWEHANDSTRAAT 34
In 1514 was er een brouwerij in
bedrijf. Vóór 1788 was het brou-
wersbedrijf hier beëindigd, maar
in 1832 was het eigendom van
brouwer Jan Vergroesen. In 1843
Links: Kremerstraat 22.
Boven: Blauwehandstraat 34.
werd het gekocht door de RK
parochie die hier een pastorie
vestigde. Nadat die in 1879 naar
de Grote Markt verhuisd was
werd hier een RK weeshuis inge
richt. In 1885 is het verbouwd en
uitgebreid. Na de Tweede We
reldoorlog kreeg het bestemmin
gen voor verenigings- en buurt
werk. In 1965/66 is het hiervoor
grondig verbouwd. Het pand zal
nu door de stichting Stadsherstel
aangekocht worden om er wo
ningen in onder te brengen.
Het pand lijkt na 1843 vrijwel ge
heel vernieuwd te zijn. Van een
oudere bouwfase resteren de ge
welfde kelder en de secundair
verwerkte eiken spantbenen en
blokkeels, beide wellicht uit de
zestiende eeuw stammen, dus
mogelijk 1514. De opbouw in
hoofdgebouw en zijvleugel vindt
waarschijnlijk zijn oorsprong in
de wens het hoofdgebouw in de
as van de Engelsestraat te plaat
sen.
Uit de herbouwtijd dateren de
gevels en het dak. De kelder is
gemetseld in baksteen en voor
zien van een tongewelf. Opmer
kelijk is, dat die onder de linker
bouwmuur van het hoofdgebouw
doorloopt. De hoofdstructuur is
redelijk intact, zij het, dat op de
begane grond meerdere bouw
muren uitgebroken zijn. De gang
op de begane grond bestaat nog
deels. Er is nog één deurpartij
aanwezig, de trapopgang en een
blauw-wit geblokte natuurstenen
vloer. Op de eerste verdieping is
de middengang redelijk be
waard. De dakconstructie da
teert wellicht geheel uit de
bouwtijd. Als spantbenen zijn ei
ken onderdelen hergebruikt.
De leiding van de excursie ligt
natuurlijk weer in de vertrouwde
handen van de heer Jan Weyts,
die u heel wat interessants kan
melden over de genoemde pan
den. We verzamelen om 12.00
uur bij Molstraat 10. U bent al
len van harte welkom.
