Van! ÖOiRT Genealogie Afb. 6 Detail van de centrale voor stelling van het wandtapijt met het achtste wereldwonder', gebaseerd op tekeningen van Maarten van Heems kerk. (Foto: Ward Warmoes kerken, februari 2008). Meer weten over het beeld van Constantijn de Grote of over het Colosseum? Raadpleeg dan de volgende boeken: Claudio Parisi Presicce, 'Konstantin als Iuppiter' in: Demandt, A. Engemann, J. (red.), Konstantin der Grosse, Ausstellungskatalog, Mainz am Rhein, 2007, p. 117-131. Connolly, P. Dodge, H., Stad in de Oudheid. Leven in Athene en Rome (oorspr. The Ancient City. Life in Classical Athens Rome), Oxford, 1998 (met name p. 190-217, met fraaie reconstructietekeningen!). Afb. 7 Op het zestiende-eeuwse tapijt (detail) vinden gladiatoren gevechten en jachtspelen plaats in het Amphitheatrum Flavium', dat toen niet meer voor die doeleinden werd gebruikt. Wel werd het Colosseum toen gebruikt als groeve voor bouwmaterialen. Vandaar de vervallen toestand. (Foto: Ward Warmoeskerken, februari 2008). 2 2 1968-2 00 8 Werkgroep Familienamen waren lange tijd aan verandering onderhevig. Pas met de invoering van de Burgerlijke Stand in het jaar 1811 en de inlijving van Nederland in het Franse Keizerrijk wordt een familienaam verplicht en worden de huidige familienamen definitief vastgelegd. Van Dort als voorbeeld uit Bergen op Zoom 1968-2008 23 PJHrCtHHL de gang, terwijl die daar in de zestiende eeuw al lang niet meer gehouden werden, En dan is er nog de voet van Constan- tijn: deze komt uit circa 315 na Christus, ruim twee eeuwen na de dood van Vespasianus! Dit alles lijkt heel vreemd, maar dat is het in feite niet. Het Colos seum is namelijk afgebeeld zoals dat er in de zestiende eeuw uit zag. Maarten van Heemskerk beeldde daarbij de opdrachtge ver van het gebouw af, zoals hij dat ook deed bij de andere Ze ven Wereldwonderen, Bovendien voegde hij de voet van Constan- tijn de Grote op de sokkel met Zaal van Het Markiezenhof. Na de herinrichting zal het als enige wandtapijt tentoongesteld wor den. Het zal dan een plaats krij gen in de Hofzaal, waar ook de twee schilderijen uit de vorige WARdTAAL te zien zullen zijn. Het tapijt zal daar een voorbeeld zijn van de rijke wandversiering in het adellijke hof van de heren en markiezen, Bovendien vormt het tapijt een goed voorbeeld van de receptie van de klassieken: de overname en verwerking van klassieke thema's en motieven in de beeldende kunst uit latere eeuwen. In Bergen op Zoom kom je daarvan slechts enkele voor beelden tegen. Dus: ga eens kij ken! Q Romulus en Remus toe. Dit her kenbare monument maakte de zestiende (én eenentwintigste) eeuwse 'kijker' meteen duidelijk dat dit tafereel in Rome geplaatst moet worden. Het tapijt met het Colosseum en de voet van Constantijn is een van de drie tapijten in de Blauwe v;tt.f Sjaak de Vries en Frank Wierckx Eén van de mooiste voorbeelden van deze vrije naamskeuze vinden we in Sprundel aan het begin van de zeventiende eeuw. Het betreft de vijf gebroeders Commissaris alias Van Domburg alias De Brouwer: Pieter noemt zich Commissaris, evenals zijn jongere broeders Huijbrecht en Crijn. Adriaan wordt meestal De Brouwer genoemd, maar soms ook Commissaris. Daarnaast wordt Adriaan vermeld onder zijn bij naam "d'n ouden sticker", dit ais onderscheid van zijn zoon, die "de jonge sticker" genoemd wordt. De laatste broeder Marijn noemt zich meestal Van Domburg: waar schijnlijk de oorspronkelijke naam van de familie. Er is zelfs een akte waarin Pieter Cornelissen Commissaris en Marijn Cornelis sen van Domburg nadrukkelijk als broeders vermeld worden.1 Ook in Bergen op Zoom zijn en kele voorbeelden bekend van fa milies die onder verschillende familienamen door het leven gin gen, of zelfs nu nog gaan. In vele gevallen is het notarieel archief een goede bron om zulke ver schijnselen te bestuderen. De familie Van Dort behoort in Bergen op Zoom tot de oudste fa milies waarvan nu nog leden en nakomelingen in de stad wonen. Reeds in 1599 huwt de stamva der van deze familie, Jan Pieters, als weduwnaar afkomstig van Middelburg, met Maijken Hen- drix uit Bergen op Zoom. Uit dit huwelijk wordt in 1 601 één zoon geboren, Cornelis Jansse, die de stamvader zal worden van alle Van Dorten in Bergen op Zoom. Cornelis Jansse huwt op zijn beurt in 1625 met Magdaleentje Jans, een dochter van Jan Corne- liss en Adriaentken Claes Ber- thelsen Louw. Cornelis wordt slechts in één enkel document aangeduid met de familienaam Van Dort en dat vele jaren na zijn dood in 1652 of 1653, na melijk op 3 februari 1672, waar bij de familienaam Van Dort in het document is doorgehaald en ver vangen door Quaekees (Magda- leene Jans, weduwe van Cornelis Janssen van Dort Quaekees, oud 70 jaar).2 In de meeste akten, die wij ken nen, treedt Cornelis op onder de naam Cornelis Janssen Quae kees, schipper. Hij treedt daarbij al of niet gelijktijdig met zijn vrouw Magdaleene Jans op. Zo maken zij samen hun testament op 26 maart 1652. Blijkbaar is Cornelis dan al niet zo gezond meer, want ruim een jaar later verkoopt Magdaleentje Jans, we duwe van wijlen Cornelis Jans sen Quaekees, in zijn leven schipper aan haar zoon Jan Cor nelissen Quaekees een cleijn schuitje mette zeijlingen en alle verdere gevolgen van dien.3 De eerste vermelding van Cornelis vinden we in 1634 wanneer hij verschijnt voor notaris Van Wesel onder de naam Cornelis Janssen Kaes, schipper.4

Periodieken

De Waterschans | 2008 | | pagina 12