Het Lievensberg ziekenhuis werd in de
jaren zestig gebouwd aan de zuidoostrand
van Bergen op Zoom op een gedeelte van het
Landgoed Lievensberg tussen de nog te bouwen
woonwijk Warande Oost en de beoogde rijksweg
A58/A6. Zowel de ontstaansgeschiedenis als de
feitelijke bouw van het ziekenhuis verliepen niet
zonder strubbelingen.
Het Algemeen Burger Gasthuis (hierna: ABG)
was het gemeentelijke ziekenhuis voor alle
inwoners van de stad en regio, katholieken
en protestanten. Maar het ABG was een oud
gebouw. Het kon niet voorzien in de medische
en verpleegkundige faciliteiten die patiënten en
artsen in de jaren zestig eisten. Patiënten wilden
- ook toen al - meer privacy en niet meer met
30 personen 'op zaal'. De specialisatie in de
medische wereld leidde tot nieuwe medische
specialismen die elk hun eigen diagnostische en
behandelfaciliteiten wensten.
Toen een groep notabelen uit Bergen op
Zoom onder de naam Stichting Sint Elisabeth
Ziekenhuis plannen maakte vooreen nieuw
ziekenhuis van minimaal 300 bedden droegen
deze plannen een rooms-katholieke stempel.
De hervormden en gereformeerden in stad
en ommeland protesteerden, want zij waren
bang afhankelijk te worden van paapse
zorgverleners. Zij wensten een tweede kleiner
ziekenhuis met 150 bedden en een nieuwe
stichting ging hiervoor lobbyen. Ondanks deze
protesten verkreeg de Stichting Sint Elisabeth
Ziekenhuis in 1960 ministeriële goedkeuring
om een modern, particulier algemeen
ziekenhuis te ontwerpen. In de jaren daarna
tekende het architectenbureau Margry
Jacobs een aantrekkelijk 'Breitfuss' gebouw
(brede laagbouw gecombineerd met smalle
hoogbouw) waarbij de patiëntenkamers in de
hoogbouw een prachtig uitzicht hadden op de
bossen in de omgeving en de Westerschelde
in de verte. De eerste paal ging op 28 februari
1966 de grond in. Op 16 september 1966 werd
het hoogste punt bereikt. Pas rond dit tijdstip
sprak 'Den Haag' een veto uit over het door
de protestanten gewenste tweede ziekenhuis.
De beide ziekenhuisbesturen zochten in het
belang van de patiëntenzorg voor de totale regio
toenadering tot elkaar en dit leidde kort voor de
opening van het nieuwe ziekenhuis tot een fusie
van beide stichtingen. De nieuwe neutrale naam
voor het interconfessioneel ziekenhuis werd
Stichting Ziekenhuis Lievensberg. Nog steeds
is dit een van de snelste ziekenhuisfusies van
Nederland! Deze fusie betekende dat er nu één
ziekenhuis kwam, maar met een veel te kleine
polikliniek en te weinig ruimtes voor onderzoek
en behandeling. Zo waren er te weinig
operatiekamers, geen spoedeisende afdeling
en een laboratorium en röntgenafdeling die niet
berekend waren op het patiëntenaanbod.
Ondertussen verliep de bouw van het ziekenhuis
ook niet vlekkeloos. Haaks op de hoogbouw van
negen verdiepingen kwam een lager bouwdeel
van vier verdiepingen, waarin onder andere de
intensive care en de kinder- en kraamafdeling
een plaats zouden krijgen. In een poging kosten
te besparen (ook toen al een loffelijk streven in
de ziekenhuiswereld!) waren de funderingspalen
voor deze laagbouw aanzienlijk korter dan die
voor de hoogbouw. Ze bleken te kort, want een
flink aantal heipalen dreef weg in de slappe
ondergrond. Nieuwe berekeningen werden
gemaakt en nieuwe heipalen aangebracht, maar
de bouw liep een vertraging van ongeveer een
halfjaar op. De verantwoordelijke aannemer en
constructeur betaalden een jaar voor de opening
een afkoopsom die het startkapitaal vormde
van de nog steeds bestaande steunstichting
Vrienden van Ziekenhuis Lievensberg. Wij vragen
ons af of dit geheel volgens de toenmalige
regels is verlopen!
Het leger en particulieren transporteerden
ongeveer 200 patiënten op 28 juni 1968 van
het ABG naar het nieuwe ziekenhuis. De
officiële opening volgde later. Door de late
fusie was zowel het polikliniekdeel als het
aantal bedden bij aanvang al te klein, maar
gelukkig was er voldoende uitbreidingsruimte
op het ziekenhuisterrein beschikbaar. In de
eerste jaren na de opening werd een laagbouw
van vier verdiepingen haaks op de andere
laagbouw gebouwd waarmee het bij de opening
toegekende aantal bedden ook feitelijk op 353
plus 16 wiegen voor gezonde zuigelingen kwam.
Ondanks alle verbouwingen en beddenreducties
is deze officiële erkenning voor 367 bedden nooit
gewijzigd!
Ziekenhuisbestuur en -directie waren
vooruitstrevend en ambitieus. Een toename van
het aantal bedden was niet mogelijk omdat de
bevolkingsgroei steeds werd gecompenseerd
door een daling van het toegestane aantal
ziekenhuisbedden per 1.000 inwoners. Het
aantal medisch specialismen en artsen breidde
De kinderafdeling in vroeger tijden.
De Waterschans 4 - 2008
60
Het ziekenhuis in aanbouw, september 1966.
61
40 jaar 1968 - 2008