Een onverwachte erfenisstrijd
Frank Wierckx
WERKGROEP
Soms vindt de genealoog bij toeval documenten die een nieuw licht werpen op de
gang van zaken in de familie. Zo'n toevalsvondst is de volgende akte uit de audiëntiebladen van de
arrondissementsrechtbank te Breda. Op 12 juni 1855 verschenen voor deze
rechtbank de volgende personen: Cornelia Beijers, weduwe van Arnoldus Franken,
hovenierster, Martinus Franken, hovenier, Maria Franken, hovenierster, Johannes Franken,
koopman te Goes, Jacobus en Cornelis Franken, hoveniers, Pieternella Franken,
winkelierster, gehuwd met Johannes van Elsakker, timmerman en Johanna Franken,
gehuwd met Franciscus Bruijs, hovenier. Zij werden vertegenwoordigd door Mr. C.F. Michielsen.
Zij spanden een proces aan tegen de kinderen en weduw Pieter Franken.
Deze groep was als volgt samengesteld: Catharina Franken, hovenierster, Lucia Franken, gehuwd
met Cornelis Linders, werkman, Lucia Franken, hovenierster en Adriana Crusio, weduwe
van Pieter Franken, als voogdesse over haar minderjarige kinderen
Johannes, Petrus, Jacobus, Petronella en Johanna Franken. Deze partij werd bijgestaan
door Mr. C.A. van Dam.1
Cornelia Beijers en haar nog levende
kinderen eisten van de kinderen en
erfgenamen van haar in 1848 overleden zoon
Pieter, dat zij zouden instemmen met de
verdeling en scheiding van de erfenis van haar
reeds in 1825 overleden echtgenoot Arnoldus
Franken. De rechtbank stemde toe en op 4 juli
1855 vond een bijeenkomst plaats bij notaris
Johannes Franciscus van Gogh met als doel
de erfenis te beschrijven en te verdelen. De
onroerende goederen werden door de notaris
op 22 september 1855 openbaar verkocht.
Enige maanden later, op 3 december 1855, vond
de uiteindelijk verdeling van de nalatenschap
plaats.2
Reeds in 1825 bij het overlijden van Arnoldus
Franken was er aangifte gedaan van de
successierechten in de vorm van een memorie
voor successie. De volgende onroerende
goederen werden in dit document opgenomen:
Een perceel zaailand gelegen aan de
Wouwscheweg, genaamd 'Het Bloksken'
met de daarnaast gelegen percelen hof- en
zaailand
Een perceel hofland op de Noordgeest in de
gemeente Flalsteren en een perceel zaailand
aldaar
Het huis 'Het Reijgerke' in de Wouwsestraat
wijk H nr 28 (nu het pand Wouwsestraat 11-
11a, Parfurmerie Oerlemans).3
Dit komt overeen met de onroerende goederen
die op naam van Aart Franken in artikel 173
van het kadaster van de gemeente Bergen op
Zoom opgenomen werden.4 Aart werd hier
vermeld als hovenier. Voor de gemeente Bergen
op Zoom betrof het een perceel weiland, groot
ruim 1 hectare onder nummer C278 en een
perceel moestuin, groot ruim 81 are onder
nummer 0279. Bij percelen lagen bij de Ouden
Ketel. Dit is aan de noordzijde van de huidige
Wouwsestraatweg ter hoogte van de Vijverberg.
Verder bezat Aart een huis, schuur en erf in
sectie G onder nummer 786. Dit is het pand Het
Reijgerke dat in ieder geval reeds in 1812 zijn
woonhuis was.5
In 1855 werd vastgesteld dat alle goederen,
die (groot)vader Aart had nagelaten nog
aanwezig waren. Bij het overlijden van (groot)
moeder Cornelia Beijers in 1861 bleek dat
er nog 2 huisjes aan Korenmarktstraat
bijgekomen waren. De percelen grond aan
de Wouwsestraatweg werden op dat moment
beschreven als gelegen in De Laage Meeren.6
Het huis Het Reijgerke en een perceel moestuin
aan de Wouwsestraatweg gingen over aan haar
dochter Anna Maria Franken, die tot het einde
voor haar moeder gezorgd had. Zij huwde kort
na de dood van haar moeder met Jacobus van
Rijen, en overleed reeds in 1864 kinderloos.7
Haar nalatenschap werd in 1879, na de dood van
Jacobus van Rijen, verdeeld onder de kinderen
en kleinkinderen van haar broers en zussen.
Het pand Het Reijgerke verdween daarmee
definitief uit de familie.8
Dit stukje laat zien hoe documenten uit
verschillende archieven met een zeer
verschillende oorsprong bijdragen tot een
samenhangend verhaal over het wel en wee van
onze voorouders. Voor de genealogische details
over de familie Franken wordt verwezen naar
een publicatie van de auteur uit 1990.'
Noten:
mju.'i m
Afb. 1. Wouwsestraat met het pand Het Reijgerke.
De Waterschans 1 - 2009
44
Afb. 2. Kadasterkaart van de Ouden Ketel.
1. Brabants Historisch Informatiecentrum
('s-Hertogenbosch) hierna BHIC, Archief van
de Arrondissementsrechtbank Breda 825
(Audiëntiebladen) nr 14-02 12 juni 1855.
2. Markiezenhof Historisch Centrum hierna MHC,
Notarieel Archief aanvullende reeks, inv. nr. 259 259,
1789 (notaris J.F. van Gogh); MHC Notarieel Archief
aanvullende reeks, inv. nr. 259, 1902 (notaris
J.F. van Gogh).
3. BHIC, Memories voor Successie kantoor Bergen op
Zoom, jaar 1825 nr69 (Arnoldus Franken); Ham,
W.A. van, Op 't Hoof, J., Vermunt M. en Vanwesenbeek,
C.D. Bergs Monumentenboek, Gemeentelijke
Archiefdienst Bergen op Zoom (1995), pag. 208.
4. MHC, Kadaster van de gemeente Bergen op Zoom
artikel 173.
5. MHC, Volkstelling 1812 pag. 902 [Zuivelstraat wijk
H nr 28).
6. BHIC, Memories voor Successie kantoor Bergen
op Zoom, jaar 1861 (Cornelia Beijers, weduwe van
Arnoldus Franken).
7. BHIC, Memories voor Successie kantoor Bergen op
Zoom, jaar 1864 (Anna Maria Franken).
8. BHIC, Memories voor Successie kantoor Bergen op
Zoom, jaar 1879 (Jacobus van Rijen).
9. Wierckx, F.C.J. 'De hoveniersfamilie Franken te Bergen
op Zoom', in; Brabantse Leeuw XXXIX (1990) pag. 74 ev.
45
De Waterschans 1 - 2009
