Brabant-Collectie Oproep Open Monumentendag AANKONDIGING MINI-EXCURSIE OPROEP ONDER LEIDING VAN JAN WEYTS Zondag 17 mei 2009, aanvang 12.00 uur Het Overleg van Erfgoedorganisaties in Bergen op Zoom, waaraan ook de Geschiedkundige Kring deelneemt, werkt hard aan de voorbereiding van de Open Monumentendag in september 2009. De organisaties hebben gekozen voor het motto collectief geheugen Zij stellen zich voor om in een aantal grote monumenten en woonhuismonumenten verhalen en herinneringen - opgeslagen in het collectieve geheugen van de Bergenaren - te verbeelden. Verbeelden door middel van verhalen, schilderijen, gedichten en collages van Bergse kunstenaars. U kunt denken aan een kelderwaarin een moord is gepleegd, de Gertrudiskerk waar een belangrijk huwelijk is gesloten, het stadhuis waar een spraakmakende misdadiger is veroordeeld, een zolder waar..., een binnenplaatsje waar..., enzovoorts. Op zoek naar De erfgoedorganisaties zijn op zoek naar verhalen uit het nabije en verre verleden die tot de verbeelding spreken en vragen de medewerking van de leden van de Geschiedkundige Kring. Schroom niet de telefoon ter hand te nemen of een e-mail te zenden wanneer u een dergelijk verhaal heeft, kunt zich in verbinding stellen met de secretar van de Geschiedkundige Kring, Greetje Hage (tel. 0164-243144 of greetje.hagefahetnet.nl). Op zoek naar de keerzijde van de bevrijding van Bergen op Zoom Na afloop van de ledenvergadering zal de heer Jos Kuijlen een voordracht houden over wat de Brabant-Collectie is en doet en voor wie. Hij zal daarbij proberen zich vooral te richten op wat er is met betrekking tot Bergen op Zoom en de jaren zestig. De Brabant-Collectie is in 1837 in 's-Hertogenbosch gestart met de oprichting van het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant te Den Bosch en wordt sinds 1986 beheerd door de bibliotheek van de Universiteit van Tilburg. De naam Brabant-Collectie dateert van 1986. De Brabant-Collectie verzamelt informatie over de geschiedenis van de gehele provincie Noord-Brabant en de voorlopers daarvan (Generaliteitsland Brabant en Hertogdom Brabant). Informatie wordt verzameld van Boxmeer tot Bergen op Zoom. De collectie bestaat uit boeken en tijdschriften, oude drukken, prenten, kaarten, handschriften, en kranten alsmede foto's en films. Het onderwerp is voornamelijk het verleden van de Provincie Noord-Brabant. Voor contact: www.brabantcollectie.nl De Brabant-Collectie heeft een actief verzamelbeleid. In principe wordt elke publicatie die te maken heeft met de qeschiedenis van Noord-Brabant alsmede alle publikaties van Noord-Brabantse auteurs aangeschaft. De zwaartepunten binnen de collectie liggen op het terrein van geschiedenis, historische geografie, lokale geschiedenis, genealogie, kunstgeschiedenis, heraldiek, volkskunde, archeologie, heemkunde, cartografie en literatuur van Brabantse schrijvers. De Waterschans 1 - 2009 6 Deze keer brengen we een bezoek aan het voltooide pand Kortemeestraat 15 en aan Dubbelstraat 39-4-1. Kortemeestraat 15 Dit huis is een groot zogenaamd zaaihuis, dat altijd een bedrijfsfunctie in combinatie met een woonfunctie had. Als eigenaren kennen we uit de vroege tijden een 'droogscheerder', een 'huidevetter' en een 'bakker'. Het is omstreeks 1450 compleet herbouwd waarschijnlijk door Berthelmeeus Crane, die ook nummer 13 bezat. Tussen 1654 en 1812 is het huis nooit door de eigenaren bewoond geweest, wat wellicht tot een goede conservering leidde. In het begin van de negentiende eeuw is het huis ingrijpend verbouwd: voor- en achtergevel werden vernieuwd, de oude, maar wei behouden balklagen werden op een andere hoogte gebracht en er kwam een nieuwe kap met hergebruik van de oude flieringen of gordingen. In 1952 was hier de kleermaker Evers gevestigd. Zijn opvolgers waren de elektrawinkel van Maas en, tot voor kort, de schoenhandel Van Unen. Na uitgebreide restauratie en uitbreiding huisvest het pand thans Du Lac mode. Dubbelstraat 39-41 Dit pand was vroeger het onderkomen van pottenbakkerij 'de Rode Leeuw'. In de negentiende eeuw was hier de bekende pottenbakkersfamilie Augustijn gevestigd. Het complex bestaat uit een laat zeventiende-eeuws woonhuis (nummer 41) met links daarvan een bedrijfsgebouw en achter het woonhuis een aangebouwde grote en wellicht nog zeventiende-eeuwse bedrijfsschuur. Het woonhuis is het best bewaard en nu weer als zelfstandig woonhuis gerestaureerd. Het linker bedrijfsgebouw is in de loop der tijd vaak veranderd, maar heeft toch zeventiende- en achttiende-eeuwse elementen behouden. Het is nu ook tot een zelfstandig woonhuis hersteld. Om bij het oude woonhuis meer buitenruimte te verkrijgen, is de grote schuur ingekort, waardoor deze los van het huis is komen te staan. Het resterende gedeelte is zorgvuldig hersteld en kan nu als atelier en gastenverblijf gebruikt worden. De in de jaren vijftig vernieuwde achtergevel is nu weer vernieuwd, maar wei in een bij het gebouw passende sfeer. Hoewel er zich nu drie woningen in bevinden, is het complex toch door de eigenaresse als één geheel behouden, met centraal een zeer zuidelijk aandoende binnentuin. Er is veel te vertellen over de panden: zowel over de geschiedenis, het exterieur, ais over de interieurs. De heer Jan Weyts zal zijn kennis van genoemde panden deze ochtend met u delen en als extraatje zal het wellicht ook mogelijk zijn om het pand 'De Swaen' Blauwehandstraat 34 te bezichtigen. We verzamelen om 12.00 uur aan de Kortemeestraat 15. U bent allen van harte welkom! Voor wie op zoek gaatnaarbeeldenvande bevrijding vanBergenop Zoom, is het niet moeilijk de euforische sfeer waarin de stad destijds verkeerde terug te halen. Jonge vrouwen omringen een Canadese soldaat en poseren lachend voor de foto. Op de Grote Markt klimmen Bergse meisjes op de tanks van de bevrijder. Dat er in een kazerne verderop tientallen meisjes, vaak van dezelfde leeftijd, worden getreiterd, ontluisd en kaalgeknipt, ontsnapt aan het eerste oog. Zij kregen de opgespaarde woede van vijfjaren bezetting over zich heen. 'Moffenmeiden' waren het. Voor mijn afstudeerscriptie onderzoek ik de naoorlogse (in)formele omgang met deze Bergse 'moffenmeiden'. Het blijkt dat behoorlijk diep in de geschiedenis van de stad gegraven moet worden om een indruk te krijgen van de keerzijde van de bevrijding. Van de publieke afrekening met 'foute' stadsgenoten is nooit een foto gemaakt. Mijn oproep in de krant om de 'moffenmeiden' te spreken, geeft nauwelijks resultaat; Bergen op Zoom lijkt het verleden te willen laten rusten of durft er niet over te praten. Alsof er niets is gebeurd. Maar de verhalen over deze vrouwen, in dit geval binnen Bergen op Zoom, verdienen het te worden verteld. Ze vormen een verborgen en verbloemd stuk geschiedenis, terwijl ze grootschalige gevolgen hebben en/of hebben gehad op het leven van de betrokkenen. Ondanks het taboe dat op het onderwerp rust, wil ik de uitdaging dan ook aangaan. 23 juni is de inleverdatum van mijn resultaten, voor die tijd ben ik op zoek naar verhalen. Verhalen over het leven van alledag ten tijde van de bevrijding. Maar ook verhalen over de bevrijding zelf en alles daaromheen, met bijzondere aandacht voor de 'moffenmeiden'. Maar vooral ben ik op zoek naar verhalen van de vrouwen zelf. De vrouwen die werden afgerekend op het feit dat zij omgang hadden met de vijand, op wat voor manier dan ook, om wat voor reden dan ook. Hoe hebben zij de bevrijding ervaren? ik wil deze personen vragen hun verhaal te doen, in een gesprek, brief of e-mail. Met alle informatie wordt discreet omgegaan en elk verhaal wordt geanonimiseerd. Ik kan alle medewerking gebruiken! U kunt mij bereiken via het e-mailadres: annelieke_w0hotmail.com Of per post: Doenradestraat 32, 4834 GC Breda. Annelleke Wiegeraad, masterstudente Maatschappijgeschiedenis aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam De Waterschans 1 - 2009

Periodieken

De Waterschans | 2009 | | pagina 4