Colofon I
Beste leden,
Van de hoofd
redacteur
Welkom
Kroonleden
Ledenvergadering
Met een goedbezochte en levendige
ledenvergadering is in april het jubileumjaar
afgesloten. Het verslag treft u elders
in dit blad aan. Vol goede moed zijn de
werkgroepen, de redactie en het bestuur
aan de komende vier jaar begonnen. De
ledenvergadering heeft hiervoor een
beleidsplan vastgesteld. De redactie
is voornemens om in De Waterschans
meer aandacht te besteden aan recente
geschiedenis en aan oral history. De werkgroep genealogie gaat meer
aan de weg timmeren door het organiseren van infoavonden voor lokale
organisaties en in wijkhuizen. Het bestuur is van plan een School voor
Geschiedenis op te richten en meer aan werving te doen. Dit alles naast
de voorzetting van alle u welbekende en goedlopende activiteiten. Plus
het financieel gezond houden van de Kring.
Open Monumentendag
Sinds vorig jaar is de Geschiedkundige Kring door actieve deelname
aan het Overleg van Erfgoedorganisaties in de gemeente Bergen
op Zoom nauw betrokken bij de voorbereiding en de uitvoering van
de Open Monumentendagen. Dit jaar in het weekeinde van 12 en
13 september. Dit jaar zijn de motto's 'kaarten' en 'verhalen'. Vier
programmaonderdelen zijn in ontwikkeling. Een lezing van Jan
Peeters over de grote stedenatlas van de uitgever Georg Braun
en de kaartenmaker Franz Hogenberg. Een presentatie van de
stedenbouwkundige ontwikkeling van Bergen op Zoom in de loop van
de eeuwen door middel van kaarten en plattegronden die in elkaar
overvloeien. Een wandeling door een deel van de binnenstad aan
de hand van de kaart van Braun-Hogenberg uit 1581. De wandeling
legt de nadruk op de overeenkomsten en de verschillen. Tot slot de
klassieke open monumentenroute waar verhalen centraal staan en de
medewerking van lokale kunstenaars is gevraagd. Te zijner tijd in de
lokale pers en op onze website meer hierover.
Ham en Waterschans
In de vorige Waterschans berichtte ik u dat de gemeente voornemens
is de Ham, de Waterschans en de dijk om de Waterschans, de
enveloppe, te bebouwen. Dit zonder acht te slaan op de archeologische
en cultuurhistorische waarden hiervan. De berichten over het al dan
niet doorgaan van deze plannen zijn tot nu toe tegenstrijdig. Voor het
bestuursstandpunt verwijs ik u naar het jaarverslag, de punten 10 en 13.
Voor actuele informatie zie onze website.
Ad van den Bulck, voorzitter
Inleveren kopij voor Waterschans 3, 2009
De vakantieperiode
staat voor de deur.
Eindelijk tijd om
te lezen? Wellicht
heeft u in uw koffer
nog plaats, want De
Waterschans heeft
weer een aantal
interessante artikelen
voor u in petto.
De activiteitencommissie heeft inmiddels de
jaarlijkse dagexcursie voorbereid. Dit keer gaat
de reis naar Tongeren. Om u alvast iets meer te
vertellen over het reisdoel heeft de commissie
daar een kort artikel over geschreven Tongeren,
een stad met een boeiend verleden.
Maar liefst twee auteurs zijn onlangs door een
lezing geïnspireerd om over het betreffende
onderwerp meer onderzoek te doen, te weten
Ad van den Bulck en Jan Weyts. Deze laatste
zag tijdens een lezing een tekening van Hans
Bol van de stad Brussel uit 1579. Maar is het
wel Brussel? Er staan gebouwen op die meer
weg hebben van onder andere de Gertrudiskerk
in Bergen op Zoom en het kasteel van Wouw.
Wat de zienswijze is van Jan Weyts kunt u lezen
in Een tekening van Brussel.
Ad van den Bulck raakte geïnspireerd door
een lezing over de maquettes van Bergen op
Zoom door Isa belle Warmoes. Zij vertelde dat
koning Lodewijk XV na de inname van de stad
in 1747 opdracht gaf tot de vervaardiging van
een maquette van Bergen op Zoom inclusief de
linie naar Steenbergen. De originele maquette
bevindt zich te Parijs en Het Markiezenhof heeft
een kopie van het gedeelte van die maquette
met de vestingstad, gemaakt door de heer Van
Tilborg. Er blijkt echter nog een derde maquette
te zijn. Hoe dat precies zit vertelt Ad van den
Bulck in Niet twee, maar drie maquettes van
Bergen op Zoom uit 1747!
We blijven nog even in 1747. Anton Schellekens
vervolgt zijn verhaal, begonnen in de vorige
Waterschans, over de belegering van Bergen op
Zoom met Een formidabele belegering. IJverig
aan het pakken: inmiddels staat het Franse
leger voor de muren van de vesting Bergen op
Zoom. Wat staat de Fransen te wachten en hoe
sterk is de vesting eigenlijk? Was Maastricht het
hoofddoel van de Fransen en Bergen op Zoom
een afleidingsmanoeuvre, of was het steeds de
bedoeling om beide vestingsteden in te nemen?
Anton Schellekens geeft zijn visie hier op.
Ward Warmoeskerken duikt in zijn Wardtaal in
een stukje familiegeschiedenis dat zich afspeelt
in de Vetpan, een gebouw waar veel Bergenaren
goede herinneringen aan hebben. Wards
grootvader was er beheerder van en regelde
onder andere de drank bij huwelijksfeesten.
Ward vond een rekening en vertelt daarover in
Bruiloftsfeest 1956: betaald!
Tenslotte verhaalt Frank Wierckx namens de
Werkgroep Genealogie over Een gewelddadige
bruiloft. Het verhaal speelt zich af in de
heerlijkheid Zuidgeest, ten zuiden van Bergen
op Zoom. Jan Cauvijns en Jacobus Bové kregen
ruzie met elkaar tijdens het bruiloftsfeest en
ervloeide bloed. Wie denkt dat genealogisch
onderzoek saai is heeft het mooi mis.
Veel leesplezier!
Yolande Kortlever, hoofdredacteur
Nieuwe leden Geschiedkundige Kring
per 15 MEI 2009
Mevr. Y. Buriks Bergen op Zoom
Dhr. A.C.J. Franken Bergen op Zoom
Mevr. N. de Gier Halsteren
Mevr. N. Hament-van Loon Bergen op Zoom
Dhr. J.G.A. de Jonge Bergen op Zoom
Dhr. L.W.M. van der Kort Bergen op Zoom
Dhr. K.C. Plompen Bergen op Zoom
Dhr. C.F.W. Rietveld Bergen op Zoom
Dhr. P.L.F. Vos Bergen op Zoom
Dhr. J. van de Water Bergen op Zoom
1.1:1 i - u)
De Waterschans.
39ste jaargang nr. 2,'juni 2009
ISSN 0926-3918
Verschijnt viermaal per jaar
Oplage: 1275 exemplaren
De Geschiedkundige Kring van Stad en Land
van Bergen op Zoom
www.geschiedkundigekringboz.nl
webmaster: Marieke Liefting:
webteam0geschiedkundigekringboz.nl
Postbus 280 6600 AG Bergen op Zoom
Erelid
Dr. W.A. van Ham
Bestuur
Voorzitter:
Ad van den Bulck
Secretaris:
Greetje Hage
Zuidzijde Haven 129
6611 HD Bergen op Zoom
tel.: 0166-263166
e-mail: secretarisBgeschiedkundigekringboz.nl
Penningmeester:
Frans Witjes
Londonstraat 2
6611 HW Bergen op Zoom
tel.: 0166-238621
e-mail:
penningmeester0geschiedkundigekringboz.nl
Postrekening 26 05 922
Ten name van:
Geschiedkundige Kring van Stad en Land
van Bergen op Zoom
Contributie 27 euro (minimaal) per jaar
Ledenadministratie
Frans Witjes
zie adresgegevens penningmeester
Overige bestuursleden
Eric Goossen
Marieke Liefting
Kiekie Peijs
Willem Vermeulen
Hilde van den IJssel
Tijdschrift van de Kring
De Waterschans
Redactieleden:
Drs. Jac Backx
Drs. Jaap Dekker (redactiesecretaris)
Drs. Nic Grosfeld
Drs. Johanna Jacobs
Drs. Irene van Kemenade
Drs. Yolande Kortlever (hoofdredacteur)
Drs. Jan Peeters
Bas ter Stege ing.
Redactiesecretariaat
Drs. J. Dekker
Ansjovislaan 27
6617 AN Bergen op Zoom
tel.: 0166-237572
e-mail: dekkervink0home.nl
Toezicht distributie
Frans Witjes
zie adresgegevens penningmeester
Ontwerp
De Werkkamer Bergen op zoom
Layout-vormgeving/druk
Drukkerij Vis Offset
Alphen aan den Rijn
vóór 1 augustus 2009
Cover foto:
Het standbeeld van Ambiorix in Tongeren.
II li
II II II
FAUSTD NU MINE
BERGA VICTRIX
De uitgaven van de Geschiedkundige Kring
kunnen mede tot stand komen dankzij het speciale
lidmaatschap van de volgende bedrijven:
DARVI BV
DE BONT Stoffering, Putte
P. JANSEN Installatie Techniek BV
Taxi en toeringcarbedrijf DE KOCK
Natuursteenbedrijf DE KORT
WONEN WEST BRABANT
Hotel en Residence DE DRAAK - A Hampshire Classic
HERREIJGERS Schilderwerken, Monumentenschilders
51
De Waterschans 2 - 2009