m
Tongeren, een stad met een boeiend verleden
Uitnodiging voor de jaarlijkse
dagexcursie 2009
Lezingencyclus Bergen op Stoom
Tongeren wordt niet voor niets 'de oudste stad
van België' genoemd. Het begon allemaal
toen de Romeinse legioenen door deze streken
trokken. In het jaar 54- vóór Christus stootten
de legioenen op verzet van enkele inheemse
stammen in deze streken, waaronder de
Eburonen onder leiding van Ambiorix De
Romeinen sloegen hun winterkamp op in de
nabijheid van Atuatuca, een toen nog onbekende
plaats. Na de definitieve vestiging van het
Romeinse gezag werd de plaats Atuatuca
omgedoopt tot Tungrorum. Vooral omdat het op
het knooppunt lag van belangrijke heirbanen,
groeide dit Romeinse bevoorradingskamp uit
tot één van de grootste steden van Noord-
Gallië. Zo werd Tongeren in de Romeinse tijd al
een smeltkroes van verschillende volkeren en
culturen.
De rijke Romeinse nederzetting ontwikkelde
zich tot een middeleeuwse stad die zich
afschermde. Geleidelijk aan ontstond
er een stedelijk leven met verschillende
ambachten. Vanaf die tijd ontstonden rondom
het stadscentrum nieuwe handelswijken,
gasthuizen en ambachtelijke kwartieren,
die na de aanleg van de dertiende-eeuwse
stadsomwalling uitgebreid werden met
verschillende kloosters, enkele parochiekerkjes
en een begijnhof. Veel van deze middeleeuwse
monumenten zijn nog goed zichtbaar in het
beeld van de stad, bijvoorbeeld de Moerenpoort,
de Velixtoren, de resten van de middeleeuwse
muur en nog zoveel meer.
Tegenwoordig is er in Tongeren de 4,5 km
lange stadswandeling, aangeduid met bronzen
klinknagels in het wegdek, om ons naar de
monumenten te brengen en ook langs de
mooiste plekjes in de stad te voeren. Stad en
wijde omgeving worden gedomineerd door de
gotische toren van de Onze-Lieve-Vrouwe-
Basiliek. Zeker één van de mooiste religieuze
bouwwerken die België rijk is. Meer dan 300
jaar had men nodig om dit prachtige monument
te voltooien. Het interieur is uitermate rijk aan
kunstschatten. Het bekendst is ongetwijfeld
het uit notenhout gesneden beeld van Onze-
Lieve-Vrouw van Tongeren - Oorzaak Onzer
Blijdschap, dat dateert van omstreeks 1479. De
romaanse kloostergang uit de twaalfde eeuw
mag beschouwd worden als een zeldzame
getuige van romaanse bouwkunst in België.
Al honderden jaren werden er onafgebroken
restauratiewerken uitgevoerd aan deze
imposante basiliek. Wij hebben de eer om
opnieuw kennis te kunnen maken met de
voltooide pracht van deze schitterende Onze-
Lieve-Vrouwe-Basiliek. De schatkamer van de
Basiliek herbergt een unieke collectie religieuze
kunstvoorwerpen daterend van de zesde eeuw
tot en met de negentiende eeuw.
De ervaring die je krijgt bij het bezoek aan één
van de oudste begijnhoven van Vlaanderen,
geeft een gevoel alsof je terug gaat in de tijd.
Medio dertiende eeuw werd het begijnhof
van Tongeren, vlak bij het riviertje de Jeker,
gesticht als een miniatuurstadje binnen de stad.
Met nauwe straatjes en mooi gerestaureerde
panden. Het 750-jarig begijnhof is sinds 1998
Werelderfgoed van UNESCO.
Ook te bezoeken in 2009, na een jarenlange
restauratie, is het Provinciaal Gallo-Romeins
Museum, dat op de plek van een luxueuze
Romeinse villa staat. Het museum heeft een
collectie met prachtstukken uit de prehistorie,
de Romeinse en de Merovingische tijd.
Daarnaast kan men er kennismaken met de
meest recente wetenschappelijke inzichten en
zich door middel van film en multimedia inleven
in het verre verleden.
Het is ondoenlijk al het moois van Tongeren in
één dag te zien en beleven. Er moet een keuze
worden gemaakt. Op aanwijzing en aan de hand
van ervaren gidsen moet ook door ons voor deze
dag een keuze worden gemaakt. Maar niets
belet ons later nog eens terug te keren naar de
'oudste stad van België'. En naar deze boeiende
stad voert ons de jaarlijkse dagexcursie.
(Zie uitnodiging op pagina 57.)
Naar aanleiding van de publicatie van het boek
Bergen op Stoom. Productiebedrijven van Bergen
op Zoom van circa 1800 tot 1950 organiseert Het
Markiezenhof Historisch Centrum in november
2009 een viertal lezingen. De lezingen zullen
worden gegeven door de auteurs van het boek
en vinden plaats op de dinsdagavonden 3, 10,
17 en 24 november van 20.00 tot 22.00 uur in de
Hofzaal van Het Markiezenhof. In Waterschans
2009-3 en in de media volgt meer informatie
over deze lezingencyclus. Het boek is vanaf eind
november te koop.
Het standbeeld van Ambiorix van achteren gezien, met op de
achtergrond de Onze-Lieve-Vrouwe-Basiliek.
De Waterschans 2 - 2009
56
Het bestuurvan de Geschiedkundige Kring van Stad en Land van Bergen op Zoom en de activiteitencommissie nodigen u
uit voor de jaarexcursie op zaterdag 5 september 2009. Het reisdoel is TONGEREN, de oudste stad van België.
Als u Tongeren binnenrijdt, is het goed te weten dat meer dan twintig eeuwen bewogen geschiedenis hun stempel
hebben gedrukt op deze oudste stad van België. Zoals waarschijnlijk ook in onze eigen stad, heeft de verspreiding van de
Romeinse cultuur ook hier invloed gehad op de ontwikkeling van het gebied. Ook de middeleeuwen hebben hun sporen hier
achtergelaten.
In overleg met de VVV van Tongeren is een aangenaam en boeiend programma opgesteld.
De globale dagindeling:
08.00 uur
Ca.
Ca.
10.30 uur
11.00 uur
Ca. 13.00 uur
Ca. 14.30 uur
Ca. 16.30 uur
17.00 uur
19.00 uur
Ve rt rek per touringcar vanaf Sporthal Gage ld onk, Gagelbosla an, Bergen op Zoom.
Ontvangst in Tongeren met koffie en een stuk Haspengouwse fruittaart bij Brasserie Bazilik (inclusief).
De ene helft van het reisgezelschap maakt o.l.v. gidsen een rondwandeling langs de meest interessante
locaties van de historie van Tongeren.
De andere helft brengt een bezoek aan Ambiorix en het onlangs vernieuwde Gallo-Romeins Museum.
Schitterende objecten en multimediale presentaties brengen de prehistorie en de wereld van de
Romeinen en Galliërs tot leven. Gidsen staan u ter beschikking.
We gebruiken de lunch (inclusief) in 'Brasserie Bazilik', naast de Onze Lieve Vrouwe-Basiliek, bestaande
uit voorgerecht, hoofdgerecht en nagerecht.
Middagprogramma, waarbij de eerste helft van ons gezelschap nu met gidsen een bezoek brengt aan
Ambiorix en het Gallo-Romeins Museum.
De tweede helft van de groep maakt - met gidsen - de rondwandeling langs de monumenten van de stad.
Er wordt deze dag veel in gidsen-tempo gelopen. Speciale aandacht van de dames: laat vandaag uw
'naaldhakken' in de kast en trek uw wandelschoenen aan'
Alle groepen komen samen in 'Brasserie Bazilik', drinken een kop koffie,
met versnapering (inclusief), en lopen de (korte) afstand naar de opstapplaats.
Vertrek van de bus uit Tongeren.
Verwachte terugkomst in Bergen op Zoom.
Huishoudelijke mededelingen
- Uw telefonische opgave voor deelname wordt z.s.m. verwacht, tot uiterlijk zondag 26 juli 2009
bij Toon Demmers: (0164) 240641.
- Introductie van één persoon per lid van onze Geschiedkundige Kring is mogelijk.
- Wij noteren graag uw naam en telefoonnummer voor de passagierslijst. Bij aanmelding kunt u
eveneens een 'thuisblijvers-nummer' aan ons opgeven.
- De individuele deelnemersprijs is 45,00. Lunch en 2 x koffie inbegrepen.
- Het verschuldigde bedrag dient onmiddellijk na de telefonische aanmelding te worden voldaan
op bankrekeningnummer 14.88.23.947 ten name van W. de Mooij, 4661 NL Halsteren, onder
vermelding van 'Reis Tongeren'.
- Het telefoonnummer van ons stamhuis op zaterdag 5 september, 'Brasserie Bazilik'
Kloosterstraat 1 in Tongeren, is - uitsluitend voor noodgevallen - 00.32.12.44.16.22.
- Stel uw opgave niet uit, want 'vol is vol' geldt ook voor deze reis.
Zie de toelichtende tekst 'Tongeren, een stad met een boeiend verleden' op pagina 56.
Bestuur en Activiteitencommissie
Onze-Lieve-Vrouwe-Basiliek in Tongeren.
57
De Waterschans 2 - 2009
