~wal7iX«-
- ck
>?V* -
Voor Vrijheid,
Waarheid, Recht.
WARTAAL
"-*t"""" T
1
i T
16.40 uu»
Kr" f t I;» «I «u*
y fo6 mmc
^frntje^v, v„mKv» *-
Ward Warmoeskerker
Het is de kop van een bevrijdingskrant. Eén pagina, gelig papier met oranje randen en versi<
en een foto van Koningin Wilhelmina. Gedrukt in bezet Nederland staat er in kleine letters
de kop. Helemaal bovenaan staat in grote zwarte letters: 'OCTOBER'. Door de ontvanger v
krant is er destijds met blauw potlood duidelijk '27' voor gezet.
1 oktober 1944: 65 jaar geleden werd
£mm Bergen op Zoom bevrijd van de Duitse
bezetter. 65 jaar geleden werd deze krant
verspreid onder de bevolking, gedrukt kort
na de bevrijding. Opvallend is dat onder de
zwarte letters OCTOBER in oranje drukletters
SEPTEMBER te lezen is. Is deze krant wellicht
gedrukt op een voorgedrukt blad van steden
die al in september 1944 bevrijd waren? Wat
ook mogelijk is: eind augustus begin september
194-4- kwam via Radio Oranje het bericht
dat Engelse troepen de Nederlandse grens
naderden. De Duitsers meenden dat ze Zeeland
en West-Brabant zouden bevrijden en maakten
zich daarom klaar voor vertrek. De voorzichtige
p J^evrijcli iig
J Dei oento o m
2.f Oct »g44.
7 October
duidelijk in de teksten op het
gelige krantenpapier. Op de
voorzijde staat een welkom aan
de bevrijders en spreekt de
burgemeester de 'burgerij' toe.
Op de achterzijde staan diverse
ingezonden stukken, van onder
andere twee dominees, de
deken, een officiersvrouw en de
plaatselijke commandant van de
Ordedienst.
jubelstemming in zuid-west Nederland mondde
op dinsdag 5 september uit
in een chaos: Dolle Dinsdag.
De sfeer van de 'bevrijding'
verdween echter snel
toen duidelijk werd dat de
Engelse bevrijders helemaal
niet kwamen. Misschien is
de krant al bij de vermeende
bevrijding van begin
september gedrukt en is
later bij de échte bevrijding
de kop herdrukt.
Hoe het ook zij, de vreugde
van de bevrijding weerklinkt
Maar er is meer. Een jaar na de
bevrijding werd een tweede krant
uitgebracht. Hetzelfde gelige
papier met oranje randen en
versieringen, maar nu een dubbel
blad. In zwarte letters staat
nu ook de '27' gedrukt, maar
wederom met die mysterieuze
oranje letters 'SEPTEMBER'
eronder. Ook nu weer woorden van blijdschap.
Maar ook verhalen over de laatste dagen van
de bezetting, schuilkelderherinneringen en
woorden van herdenken en gedenken.
En dan is er nog een grote kaart: de 'Nieuwste
kaart van Nederland'. Waarschijnlijk uitgegeven
kort na de bevrijding. De ontvanger heeft er
i
WARTAAL
7 if ireftrfel" '344
ZJCTA,
ststt ^kwj,
g^Ur wttUt
jam
V-5T -
Afb. 1. Spotprent van Ton Veen in de bevrijdingskrant van 1945.
De Waterschans 3 - 2009
132
'ergen ,t, toorn
;NltlE PtttCUtt >»ecouMj
ppijlJTZv-W m-1.
B&u/t.-i'bï.
WCUiV
'NnPEti j
PJ.11/WfA7
HUYOERte/s
■CHT 9 f
KJ&B&'t&Jh.
ojSSf/OfUC
Afb. 3. Nadat 'Duischland
gecapitaleerd' was op 4 mei
1945, werd een nieuwe kaart van
Nederland uitgegeven. Hier een
detail van West Brabant en het
eiland Tholen.
Afb. 2. Ton Veen verzorgde de illustraties in de krant die een
jaar na de bevrijding werd uitgegeven. Deze afbeelding staat
op de voorpagina: om 16.40 uur trokken de geallieerden met
hun tanks over de Grote Markt langs het stadhuis waarop te
lezen is: 'mille periculi Isicll supersum', duizend gevaren heb
ik doorstaan.
133
De Waterschans 3 - 2009