Op stap met Jet en Jan, jong in 1910
Claartje Rijkers
Voor het aanbieden van educatieve projecten maakt Het Markiezenhof Historisch Centrum dankbaar
gebruik van de mogelijkheden binnen de gemeente Bergen op Zoom. Zo ook voor Jet en Jan
waardoor een bezoek aan het Heemhuis in Halsteren een bijzondere belevenis wordt.
Leven in de tijd dat je opa en oma jong
waren, de tijd van Ot en Sien. In groep
5 komen de kinderen in aanraking met deze
periode, de lesmethode geschiedenis gaat hier
op in. 'Op stap met Jet en Jan, jong in 1910'
brengt deze periode tot leven waardoor het
geschiedenisboek even in de kast mag blijven
staan. De kinderen worden door Jet en Jan -
twee leeftijdgenootjes - meegenomen en maken
kennis met thema's als kleding, wonen, school,
de buurt, eten, spelen en werken in 1910.
"Jet ligt in de bedstee. Ze is net wakker geworden
en wrijft in haar ogen. Haar drie zusjes liggen
nog rustig naast haar te slapen. Het is pikdonker
in het kleine hokje, en lekker warm.
"Wakker worden kinderen, het is al zes uur!",
klinkt de stem van moeder.
Dirkje en Miep schrikken meteen wakker. Pien
zucht en kreunt. Ze is nog moe en heeft geen zin
om op te staan. Ze rekt zich eens flink uit. Haar
voeten komen nu bij het hoofdeind van Jet onder
de dekens vandaan. Haar teen zit zowat in Jets
neus! Jet draait zich gauw om. Ze gluurt door een
kier in de deurtjes van de bedstee. Haar moeder
steekt de petroleumlamp aan met een lucifer. Hè,
dat ziet er een stuk gezelliger uit! Jet springt uit
de bedstee. Brrr, wat is het koud. Snel stapt ze van
de stenen vloer op de mat. Die prikt in haar blote
voeten."
Zo begint het verhaal van Jet en Jan als
onderdeel van het lesmateriaal.
Het verhaal is in 2007 aangepast aan de
plaatselijke situatie, door de consulent
erfgoededucatie van Erfgoed Brabant met
lokale informatie van de Heemkundekring
Halchterth. Het verhaal is het begin van het
project op school. Daarna mogen de kinderen
naar het Heemhuis in Halsteren om te gaan
kennismaken met oude voorwerpen, die in het
voorleesverhaal aan de orde komen. Zo gaan ze
sokken stoppen, zeep kloppen, koffie malen en
zilver poetsen onder leiding van enthousiaste
vrijwilligers die dit bezoek tot een klein feestje
maken. Na de museumles krijgt het verhaal op
school een vervolg. Het lesmateriaal bestaat
uit een kant-en-klaar lespakket met een
docentenhandleiding, werkbladen, historische
foto's en prenten, een tijdbalk met fotoserie en
het Jet en Jan bordspel.
Voor de kinderen uit Halsteren is dit project
een vast onderdeel van de lesstof maar ook
voor de kinderen uit Bergen op Zoom is er een
variant gemaakt. Op aanvraag worden ook zij
met enthousiasme in Halsteren ontvangen voor
de museumles. Jet en Jan is een lesvervangend
project dat prima een plek kan krijgen binnen
het intercultureel onderwijs. Het sluit dan
ook naadloos aan bij de kerndoelen voor
geschiedenis in het basisonderwijs.
Het project Jet en Jan is op dit moment op
maat gemaakt voor 19 Brabantse gemeenten:
waarvan Halsteren de eerste was.
Voor meer informatie of voor het aanvragen
van het project kunt u contact opnemen met
Claartje Rijkers, c.rijkersObergenopzoonn.nl
of tel.: 0164277077.
Bij het samenstellen van educatieprojecten gaat Het Markiezenhof uit van het spreekwoordelijke
'al doende leert men'. Niet door het aanbieden van rigide kijk- en luisterpakketten maar door het uitzetten van
pakkende activiteitenprogramma's met het middeleeuwse gebouw van Het Markiezenhof als inspirerende thuisbasis.
Een 'eigen plek' waar leerlingen, vanaf de kleuterklas tot het eindexamen, samen kijken, filosoferen, ronddwalen,
interpreteren, wegdromen, creëren maar vooral vertrouwd raken met geschiedenis, kunst en cultuur.
Afb. 7. Het wassen met een wasbord, tFoto Claartje Rijkerst.
De Waterschans 3 - 2009
138
Afb. 2. Het Jet en Jan bordspel.
Vraag 1. Rekenen op de tijdbalk.
1890 1895 1900 1905 1910 1915 1920
IN I I I II I I I I II l M I II I I I I 1 1 1 I I I I 1 1 I
Het is 1910.
1. Pietertje is geboren in 1909 Hoe oud is hij nu? flL
2. Miep is geboren in 1907. Hoe oud is zij nu? nA
3. Dirkje is geboren in 1905. Hoe oud is zij nu? n B
4 Jan is geboren in 1900. Hoe oud is hij nu? n J
5. Jet is geboren in 1901 Hoe oud is zij nu? IID
6. Bart is geboren in 1897. Hoe oud is hij nu? EU
7. Pien geboren in 1896 Hoe oud is zij nu? n T
8 Let op! Hoe oud is Jet in 1920?? EIK
Zet de letters die bij de vragen horen op de goede plaats onder de tijdbalk
Welk woord staat er nu?
Afb. 3. Opgave uit het werkblad behorende bij de
rekenopgaven.
Afb. 4. Een vrijwilliger van het Heemhuis laat de kinderen
zien hoe je sokken moet stoppen. IFoto Claartje Rijkerst.
Afb. 5. Het boenen van de meubels. IFoto Claartje Rijkerst.
139
De Waterschans 3 - 2009
