wordt eerst op 17 februari 1939 genomen. De gronden zulten voorde komende 10 jaar worden verpacht. Daarmee keert de gemeente terug naar de oorspronkelijke agrarische bestemming van het terrein. Toch vermeldt de Gids voor Luchtvarenden in 1938 al dat De Eendenkooy tot 1 september 1939 open zal blijven. Een vooruitziende blik, of louter toeval? Waarschijnlijk heeft de Luchtvaartdienst zich gebaseerd op de keuring van het terrein in mei 1938.19 Dat geeft aan dat het vliegveld alleen geschikt is voor sportvliegtuigen. Militaire interesse Voor de oorlog zijn de zweefvliegers de enige vaste gebruikers van het noodvliegveld De Eendenkooy. De vraag die zich opdringt is waar de belangstelling van Defensie voor De Eendenkooy vandaan komt. Is dat vanwege de dreiging eind jaren dertig? Of komt dat door de Duitse bezetting die van het terrein een militaire vliegbasis heeft gemaakt, of door de geallieerden die het veld tijdens de bevrijding hebben gebruikt? Er zijn redenen om aan te nemen dat de belangstelling van het ministerie van Defensie al bestaat bij het besluit van de gemeenteraad in 1934-. In de jaren dertig komen op tal van plaatsen in ons land vliegvelden van de grond. Het spreekt voor zich dat Defensie, zeker gezien de situatie in het buurland, daarin is geïnteresseerd. Het is dan ook zeker geen toeval dat in de zomer van 1936 de Luchtvaartafdeeling grote meerdaagse militaire manoeuvres op de Eendenkooy houdt. Daaraan nemen minstens 15 Fokker C-V's deel en een groot aantal manschappen. Het hele dorp is uitgelopen om langs de eenvoudige afrastering getuige te zijn van wat ze nog nooit op Hoogerheide hebben gezien. De jachtvliegtuigen van de Luchtvaartafdeeling bieden een heel ander spektakel dan de vliegtuigen van de Bergen op Zoomsche Zweefvliegclub. Luitenant- generaal Petrus Wilhelmus Best, commandant van de Luchtvaartafdeeling, brengt zelfs tijdens deze oefeningen een bezoek aan het vliegveld. De manoeuvres zouden wel eens belangrijk kunnen zijn voor de verdere ontwikkelingen van De Eendenkooy op de langere termijn. In de jaren daarna blijken de vliegtuigen van de Luchtvaartafdeeling regelmatig gebruik te maken van het vliegveld.20 Mogelijk ingegeven door de voorgenomen sluiting van het vliegveld en de opgedane ervaringen in de afgelopen jaren zijn aanleiding voor het opperbevel om de minister van Defensie in mei 1939, te adviseren het terrein te huren. Maar Defensie wijst de aanbeveling af.21 Als op 29 augustus 1939 de Algemene Mobilisatie wordt afgekondigd vanwege de groeiende oorlogsdreiging, wordt op 1 september 1939, de dag waarop de gemeente het terrein zou sluiten, De Eendenkooy voor de periode van één jaar gevorderd door het leger.22Ook de opstallen worden gevorderd. Advocaat De Smet uit Antwerpen, de nieuwe eigenaar van de blokhut, krijgt een schadeloosstelling. Voor de hangar betaalt het Rijk een bedrag van f 250 per jaar. Bewaking De vordering van het vliegveld is aanleiding om er een Bewakingsdetachement van het 2e Luchtvaartregiment van de Luchtvaartafdeeling op De Eendenkooy te stationeren. Commandant is 1e Luitenant A. Ballot. Onder zijn bevel staan acht onderofficieren en 56 manschappen. Vanaf 11 november 1939 worden de militairen ingekwartierd op 35 adressen in Hoogerheide. Administratief is het detachement in onderhoud bij de 6e compagnie van het 3e Grensbataljon in Ossendrecht.23 De militairen moeten voorkomen dat vreemde vliegtuigen op het vliegveld landen. Voor de Luchtvaartafdeeling is De Eendenkooy in die periode een reserve vliegveld voor het geval Welschap bij Eindhoven moet worden geëvacueerd. De vliegers van de R.K. Brabantsche Aeroclub mogen op De Eendenkooy blijven tot het terrein onbruikbaar moet worden gemaakt voor de vliegerij. De plannen daarvoor zijn volgens de commandant van het 2e Luchtvaartregiment, luitenant kolonel-waarnemer J.H. Sar, in oktober 1939 voldoende voorbereid. In april 1960, kort voor de oorlog, geeft de minister van Defensie opdracht de plannen uit te voeren.24 Dan is het definitief afgelopen met het zweefvliegen. Dwars over het terrein van De Eendenkooy worden diepe geulen gegraven en putringen geplaatst. Er kan dan geen vliegtuig meer landen of starten. Het Bewakingsdetachement houdt stand tot 12 mei 1960. II. DE EENDENKOOY TIJDENS DE OORLOG Dat alles heeft niet kunnen voorkomen dat de Duitsers direct na de capitulatie op 16 mei 1960 het terrein innemen. De Eendenkooy verkeert in een deplorabele toestand. Met hulp van aannemers en lokale arbeiders slagen de Duitsers erin om het vliegveld binnen vijf dagen weer in gebruik te nemen. Op 19 mei 1960 landt het eerste Duitse vliegtuig op de 'Feidflugpfatz Hoogerheide', zoals De Eendenkooy dan wordt genoemd.25 Een dag later komt de 7e Gruppe van Afb. 6. Het heeft wat weg van een Open Dag op De Eendenkooy zomer 1936. Het is een drukte van jewelste. Ter oriëntatie: de foto is gemaakt in noordelijke richting. Het onverharde horizontale pad is de huidige Kooiweg in Hoogerheide. De andere weg loopt rechtdoor en komt uit bij de Vijfsprong. [Bron: collectie P.H.B. Michielsen, Bergen op ZoomI. De Waterschans 4 - 2009 158 Afb. 7. De 'Luchtvaartafdeeling' houdt in 1936 voor het eerst grote militaire manoeuvres op De Eendenkooy. Luitenant-generaal P.W. Best flinks van de vlaggenmast!, commandant van de Luchtvaartafdeeling, brengt tijdens deze oefeningen een bezoek aan het vliegveld. (Foto: Nederlands Instituut voor Militaire Historie, Den Haagj. 159 De Waterschans 4 - 2009

Periodieken

De Waterschans | 2009 | | pagina 10