Marius Bauer en zijn tijdgenoten
iWl-
iLS
- 3
Politieke spotprenten in De Kroniek, 1895-1897
1934 - 1946
31 januari 2010 - 29 augustus 2010
Lodewijkvan Deyssel, Herman
Gorter, Frederikvan Eeden,
Henriëtte Roland Holst: na 1890
begint zich binnen de literaire
beweging van de Tachtigers een
nieuwe koers af te tekenen. Het
socialisme wordt een belangrijk
onderwerp van discussie. Schilders
en tekenaars als Marius Bauer,
Toorop, Molkenboer en Van
Konijnenburg volgen het voorbeeld
van de schrijvers.
In 1895 wordt het socialistisch
weekblad De Kroniek opgericht.
In De Kroniek wordt veel
getheoretiseerd over een
(socialistische) samenleving en
over de vaste plaats die de kunst
en literatuur in het leven zouden
moeten innemen.
Van dit hooggestemde optimisme
is uiteindelijk weinig terecht
gekomen. Voor een grote
lezerskring was het blad te moeilijk
en het aantal abonnees bleef klein.
Toch heeft De Kroniek tot op de
dag van vandaag duidelijk gemaakt
dat kunst niet kan bestaan in een
sociaal isolement.
De Kroniek heeft in haar relatief
korte bestaansperiode wekelijks
een politieke spotprent van één
van de hierboven genoemde
kunstenaars gepubliceerd.
Het moge duidelijk zijn dat de
liberale politieke machthebber, de
grootindustrieel en het heersende
kapitalisme er stevig van langs
krijgen.
De toestand in het Oosten
Het Markiezenhof exposeert meer dan 100 van deze juweeltjes uit bevlogen en vervlogen tijden.
V 1
WÈ0
Loe M.M. BaltusseiV
ügSW a
Op 5 maart jl. was het precies 75 jaar
geleden dat de gemeenteraad van
Woensdrecht instemde met de plannen van
het gemeentebestuur om op het terrein
van De Eendenkooy bij Hoogerheide een
vliegveld aan te leggen. Reden voor een
feestje die dag bij de Luchtmacht op de
vliegbasis Woensdrecht. De relatie tussen
de gemeente Woensdrecht en de Vliegbasis
in casu de Koninklijke Luchtmacht mag best
'historisch' worden genoemd. Voor de oorlog
speelde de toenmalige 'Luchtvaartafdeeling'
op Woensdrecht echter nog geen rol van
betekenis. Evenmin als de K.L.M. die nog
voordat het terrein kon worden gebruikt, al
had afgehaakt. Dat had alles te maken met de
gesteldheid van het vliegterrein. Vandaar dat
de rol van de gemeente bij de instandhouding
van het vliegveld voor de oorlog in een meer
samenhangende historische context moet
worden bezien. Want de vraag is of het besluit
van de Woensdrechtse gemeenteraad in 1934
van wezenlijk belang is geweest voor het
bestaan van de vliegbasis nu.
Een aantal contribuerende factoren van
minstens evenzoveel en mogelijk van nog meer
belang, is vele jaren later zeker medebepalend
voor wat thans de vliegbasis Woensdrecht
is. Buiten kijf staat echter dat het vooral de
toenmalige burgemeester Rubert is geweest
die met uiteindelijke instemming van de
gemeenteraad, destijds het initiatief heeft
genomen voor de aanleg van een vliegveld. In de
vooroorlogse jaren, daarna heeft de gemeente
echter nooit middelen vrijgemaakt voor een
succesvolle exploitatie van het vliegveld. Als
in februari 1939 wordt besloten het vliegveld
te sluiten en alsnog te verpachten voor de
landbouw, is duidelijk dat men zich in 1934
onvoldoende rekenschap heeft gegeven van de
consequenties die de exploitatie van een 39 ha
groot vliegveld met zich mee zou brengen.
I. DE EENDENKOOY VOOR DE OORLOG
Werkgelegenheid
In 1930 is De Eendenkooy nog een onontgonnen
moerasachtig heide- en zandgebied dat
grenst aan Hoogerheide. Woensdrecht is een
agrarische gemeente en telt in 1930 3.886
inwoners. Op de hooggelegen zandgrond is
geen droog brood te verdienen. De boeren
uit het dorp oogsten vooral in het lager
gelegen poldergebied bij Woensdrecht. De
149
Bijvoegsel van „1)1'". KRONMKK" van i Augustus iHf)7,
VOW
Trsslut-i xCfloflMI, A mat
Vier, oude wijven
Konden elkaar niet krijgen
De Waterschans 4 - 2009
148
-
Afb. 1. De Eendenkooy vóór 1930: een ongerept terrein waar de natuur eeuwenlang haar gang heeft
kunnen gaan. IBronGemeentearchief WoensdrechtJ.
De Waterschans 4 - 2009
