*W LlflP vijfjaar praktische geschiedenis itzz trxr' 1 w *t dL. vdZSTSr Jour Anno 2010 hebben veel mensen in hun huis centrale verwarming, een fatsoenlijke badkamer, een mooi toilet en beschikt een groot deel van de bevolking over moderne communicatiemiddelen als GSM en internet. Dergelijke zaken zijn geen overdreven luxe, maar de normaalste zaak van de wereld. Ze lijken tot een pakket van basisbehoeften te behoren, waar we tegenwoordig niet zonder kunnen. Maar wat als we zonder móeten? Komen we dan iets tekort? Leven we dan in armoede? Ik nam de proef op de som door vijf jaar in de Rijkebuurtstraat te wonen: vijfjaar praktische geschiedenis. In de zomer van 2004 kreeg ik de gelegenheid van mijn geboortehuis in de Potterstraat te verhuizen naar Rijkebuurtstraat 13. Een gewone woning 'om de hoek'. Een karakteristiek pand op de hoek van de Bruinevisstraat, waar jarenlang het groentewinkeltje van M. Buuron gevestigd was. De beschadigde letters op de etalageruit herinneren daar nog aan: COMESTIBLES. Plet Latijnse comestibilis betekent zoveel als 'eetbaar'. Dat er levensmiddelen verkocht werden, wordt duidelijk wanneer je het voormalige kruidenierszaakje binnenstapt: de oude koelvitrine staat er nog als stille getuige. Op de planken tegen de muren stonden vroeger de koopwaren uitgestald. Om één van de laatste winkeltjes uit de straat in leven te houden hebben er altijd oude verpakkingen op de schappen gestaan. Van cacao en stroop, van fietslampjes en hoestbonbons tot allerlei schoonmaakmiddelen aan toe. Seste k-teke, lui 'jyen. vj> Zovtrv, 5 fnnnrt 075 ZZZ r m elUnr m, W fnetjA <k Inrde rUt te kt dlL er ZfZT Hee Ujm jeleden. f w HwUe*, €€K hens Ud u Jtm/V In dn-e /r L Tot snel' Winkel Keuken Maar er is meer. Vanuit de winkel loopt een lange gang door het diepe pand. Rechts van de gang ligt de woonkamer, een grote bergkast, een klein kamertje en de trap naar de bovenverdieping. Onder de trap staat de telefoon: een bakelieten exemplaar met draaischijf; net als de winkelbel is hij in heel het huis te horen. De granieten vloer van de winkel loopt door de gang naar de keuken. De vloer is gelegd door de Italiaan Santuz, zo vertelde de eigenaresse van het pand me eens. Het terrazzobedrijf van de familie Santuz was gevestigd op de hoek van de Koevoetstraat en de Parade (thans Lombardenstraat). In de keuken is het alsof de tijd heeft stilgestaan. Voor het raam een laag aanrecht met drie kleine kastjes en een afgesleten granieten blad. Het is het oorspronkelijke keukenblok uit de jaren dertig van de vorige eeuw. De kleine gootsteen is voorzien van kleine zwarte en witte tegeltjes. Het afvoerputje wil nog wel eens voor wat overlast zorgen: stank door het ontbreken van een sifon. Soms gebeurt het dat de afvoer verstopt raakt door zeep; dat is dan buiten op de achterplaats te ruiken: de putten van de riolering stromen dan over... Ach, er valt mee te leven. In de keuken vinden we verder een eenvoudig doch doeltreffend fornuis, een inbouwkast en - onder een oude schouw - een gaskachel. Samen met een rond model uit de woonkamer vormt het de enige warmtebron in het huis. Centrale verwarming is er niet, dus het grootste gedeelte van de winterdagen wordt in de kamer of keuken doorgebracht. In de keuken liefst bovenop de kachel: het model van ETNA is stevig genoeg om er met twee personen op te zitten. In de winter vormt dat een goede voorbereiding op de gang naar het toilet... Daarvoor moet je in dit huis nog ouderwets naar buiten. Het toilet op de binnenplaats De pot is een bijzonderheid op zich: vergelijkbaar met het toilet in de trein, heeft de pot geen zwanenhals, maar een gat recht naar beneden met daaronder een kleine verzameltank. Hoe (en of!) deze op het riool aangesloten is, is onduidelijk. Nog een bijzonderheid: aan de muur hangt één van de eerste luchtverfrissers. Aan de toiletrolhouder zit een rond doosje bevestigd met kleine gleufjes erin. In het doosje kon een zeepje geplaatst worden, dat vieze luchtjes moest verdoezelen. De rest van het werk doet de buitenlucht. Van die buitenlucht kun je overigens goed genieten, ook als het waait of regent. De achterplaats is namelijk deels overkapt en ingebouwd door een schuur, een oude stal en een grote poort. Deze laatste werd vroeger gebruikt voor het aanleveren van groente, fruit en aardappelen voor de winkel. Op de binnenplaats werden konijnen gehouden in hokken tegen de achtermuur en in de stal stond een paard; de natuurstenen trog staat er nog steeds. Nu wordt de stal bewoond door drie kippen. De bebouwing en het oude klinkerplaveisel geven de binnenplaats een zuidelijk karakter: je waant je er in de zomer in Frankrijk! Naar boven Ja, 's zomers is het genieten, maar 's winters is het soms afzien. Zeker met een strenge kou als afgelopen winter. Op de slaapkamer op de eerste verdieping werd het niet warmer dan twee graden...! Dikwijls stonden dan ook de bloemen op de ramen. Naast de slaapkamer is een badhoekje gecreëerd op de overloop naar de zolder. Daar is het niet veel warmer: wanneer je onder de douche vandaan komt, is het alsof je een nieuwjaarsduik genomen hebt. Maar er is in ieder geval wel warm water: in het berghok buiten naast het toilet bevindt zich sinds een tiental jaren een geiser. Een luxe die de oude heer Buuron nooit gekend heeft. Voor velen lijkt het leven in deze woning een zware beproeving: ze moeten er niet aan denken...! Het leven in dit huis is geen leven van KW 9. Afb. 1. De historie is levendig gehouden: de planken in het winkeltje van Buuron staan vol oude koopwaren. De Waterschans 1 - 2010 28 Afb. 2. Herinneringen aan vroeger? Het bestaat nog! Grootmoeders keuken in de Rijkebuurtstraat. 29 De Waterschans 1 - 2010

Periodieken

De Waterschans | 2010 | | pagina 15