MINI-EXCURSIE De Lourdeskerk en het wijkhuis Fort Zeekant ZONDAG 6 JUNI 2010, aanvang 12.00 uur Onder leiding van Jan Weyts Historie De wijk Het Fort is aan het eind van de negentiende eeuw ontstaan direct buiten de vestingwerken of forten, op de plaats waar de weg naar Antwerpen buiten de vestingwerken kwam. Na de sloop van het bastion Antwerpen in 1872 nam de bebouwing aan de Oude Antwerpsebaan (nu de Prins Bernhardlaan) toe. In 1909 nam de woningbouwvereniging St. Josef het initiatief woningen voor de volkshuisvesting te bouwen aan de Julianastraat en het Emmaplein. De uitdijende bevolking maakt het wenselijk een zelfstandige parochie op te richten. Dat gebeurde in 1917, waarbij Jos de Meulemeester tot bouwpastoor benoemd werd. Hij was een telg uit het gezin De Meulemeester-Van Hasselt, woonachtig in Steenbergsestraat 27. Na aankoop van de benodigde terreinen werd een hulpkerk opgericht, het huidige wijkhuis. Als architect werd de Rotterdammer Jac van Gils ingeschakeld. De kerk werd in gebruik genomen op 19 december 1918. In de daaropvolgende jaren werd de kerk verder aangekleed en verfraaid. De architectuur van de hulpkerk is opmerkelijk. De buitengevels hebben in hoofdlijn een wat op de Hanzestreken georiënteerde neogotische architectuur met enkele art-deco ornamenten. Het interieur daarentegen heeft een complete art-deco uitwerking. Met name de kapitelen, spanten en het fries boven de kolommen hebben een kenmerkende detaillering. Het gewelf van het middenschip en de vlakke plafonds van de zijbeuken hebben een vrij vlakke afwerking met enig lijstwerk. Naast de koorabsis staat er een bescheiden kerktoren in eenvoudige art-deco uitwerking. Ook in 1917 werd begonnen met de bouw van de fraaie pastorie, evenals de kerk naar ontwerp van Jac van Gils. Een gang verbindt de pastorie met de hulpkerk en de hoofdkerk. In 1921 kwam er nabij de kerk een Jongensschool tot stand, bediend door de broeders van Huijbergen. In 1926 werd een Meisjesschool, de Bernadetteschool, in gebruik genomen met ernaast een klooster voor de zusters die er onderwijs gaven. In 1926 werd begonnen met de bouw van een nieuwe parochiekerk naar ontwerp van Jos en Pierre Cuijpers. Er was plaats voor wel 1000 mensen. De kerk heeft een kruisvormig plan met vrij sober opgezette bakstenen gevels. Het interieur wordt gedomineerd door een centrale koepel. Er zijn ondiepe transeptarmen, een vrij kort schip en een halfronde absis met kooromgang. De muren zijn uitgevoerd in decoratief schoonmetselwerk. De koepel, schip en transepten hebben een gewelf van houten spanten met stucvelden. De absis heeft een graatgewelf; de nissen aan weerszijden van de absis hebben halfronde gewelven. De toren is in 1944- opgeblazen, waarbij ook de voorbouw en de Lourdesgrot vernield werden. De toren is in 1955 herbouwd. De transeptgevels zijn voorzien van figuratieve gebrandschilderde ramen uit 1939, gesigneerd door de Tilburger Clysen. In de koepel is nog een noodbeglazing aanwezig, aangebracht als herstel na oorlogsschade. De overige vensters hebben eenvoudige geometrische patronen met gekleurd glas. De hulpkerk, de hoofdkerk, de school, het klooster en de pastorie vormen een uniek ensemble door de compleetheid van een rooms-katholiek opvoedkundig en religieus centrum. Van een dergelijke ouderdom komt dat in Bergen op Zoom niet meer voor en is ook elders in Zuid-Nederland zeer zeldzaam. Daarnaast neemt het door de centrale ligging in de wijk een bijzondere plaats in. We verzamelen om 12.00 uur in het wijkhuis (de hulpkerk), Lourdesplein 1, Bergen op Zoom. Deze excursie staat open voor leden en introducés van de Geschiedkundige Kring. U bent allen van harte welkom! De Waterschans 1 - 2010 10 ll De Waterschans 1 - 2010

Periodieken

De Waterschans | 2010 | | pagina 6