ontwerpers aLs Weijts en Gieles jarenlang
verwend met eerste prijzen in de optocht.
Traditioneel puilden deze wagens uit van
symboliek, die bijna verloren ging in de over
dadige bewerking, "t Gaspitje' nodigde de jonge
kunstenaar Pierre Timmermans uit, die met een
uitgesproken ontwerp kwam. Met 'Deurbraak
op 'oog nivoo', brak de creatieve Timmermans
met vaste normen en waarden.
Met dit ontwerp toonde Pierre Timmermans
veel lef. Uitbundigheid maakte plaats voor
strakke belijning. De wagen bestond uit
kleurige houten vlakken waardoor er niet
geboetseerd en geplakt hoefde te worden
zodat er veel tijd werd bespaard.
"t Gaspitje' werd met deze wagen laatste in zijn
categorie en dat betekende meteen het einde
van dit experiment. Wellicht mede als gevolg
van dit juryoordeel is de club weer 'traditi
oneel' gaan bouwen en zocht men, met succes,
een ontwerper in de stijl van Weijts en Gieles.
Met ontwerpen van onder andere Johan van
de Broek (ook ontwerper voor bouwclub 'de
Prutsers' en 'de Plak'ande') bleef 't Gaspitje'
nog jaren een vaste waarde in de Bergse
vastenavondstoet.
Om een ontwerp te kunnen maken moet de ontwerper zich bewust zijn van de bijzondere relatie
tussen het stilstaande publiek en de rijdende wagen. Op afstand moet de wagen in één oogopslag
te zien zijn. De ideale contour voor een carnavalswagen is een naar achteren oplopende lijn. Als
de wagen voorbij rijdt heeft de toeschouwer maar beperkt de tijd om de voorstelling van de wagen
te bekijken. Als toeschouwer kijk je automatisch naar de bovenkant, zeker als de ruimte die bij
het passeren ontstaat klein is. Als de wagen transparant is, en je als het ware 'door de wagen
heen kunt kijken' verandert dit perspectief.
Ook trefkracht (een overzichtelijke compositie) en het gebruik van kleur zijn van groot belang om
een wagen goed over te laten komen. Daar waar velen gangbare kleuren aanhielden voor hun uit
te beelden onderwerp was Martha van Meurs in 1961 de eerste ontwerper die afwijkende kleuren
durfde te gebruiken. 'Het vrouwke van de Blauwe Schuit' kreeg blauw als basiskleur.
"Een revolutionaire wagen: Gedurfd van opzet waar een spel van lijnen en kleuren een nieuw
beeld opleverden. De symboliek is een symbolisch uitbeelding van de politieke september
revolutie in onze stad.
De nieuw gekozen wethouders worden allen uitgebeeld door figuren, die afgeleid zijn van hun
namen en beroep. Zo is wethouder Akkermans uitgebeeld door een groteske driehoek, die als
een golf omhoog rijst en de vorm heeft van een ploegschaar waaruit rode en gele korenaren
opschieten. Uit een van de flanken steekt een advocaatfles van Mr. Gerritse omhoog. Aan de
voorkant van het zesmeter lange front rijst een soortgelijke driehoek omhoog, in de vorm van
een Vikingschip, welke nog geaccentueerd wordt door een gestileerd boegbeeld. Hiermee wordt
wethouder Noorman bedoeld. De figuren komen in het midden tezamen in een zuil, die in de top
een vlag draagt, die bijna rood is. Vanaf de voorste punt loopt een lijn, waaraan linnengoed hangt
met daartussen een rode Kruisvlag. Hiermee wordt de lijsttrekker van de K.S.P. en diens functie
aan het ziekenhuis aangeduid. De 'gevallen' wethouders worden ook symbolisch weergegeven:
een paar ballonnetjes op de achterste figuur karakteriseren de oud-wethouder van O.C.&W., de
heer Houtman; de oud-wethouder van gemeentebedrijven, de heer Leys, staat met verf en kwast
aan de zijkant. Kwast geeft zijn burgerlijke status aan. Oud-wethouder van openbare werken, de
heer Havermans, ligt er verslagen bij en steekt vooruit over de wagen. Om de symboliek geheel
tot zijn recht te laten komen, zal de wagen geen bemanning krijgen en wordt op het bouwsel zelf
geen tekst aangebracht. Alleen de trekker draagt het motto."
"Het is mogelijk, dat de bouwers van 't Gaspitje zich in die tijd hebben laten inspireren door het
Atomium in Brussel. Hun bouwsel is minstens even gedurfd. De ontwerper, Pierre Timmermans,
zat met deze wagen ongetwijfeld opzien verwekken en uiteraard is 't Gaspitje hoogst benieuwd,
hoe het grote publiek op deze creatie zal reageren."4
Bouwen aan een kwalitatief hoge optocht
Om de kwaliteit van de optocht ook in de jaren
zestig hoog te houden stimuleerde de Commissie
Optocht de bouwers door de prijzen voor de
wagens te verhogen. De waardering voor de
ontwerpers bleek uit het feit dat ook zij een
Afb. 5. 'Het vrouwke van de Blauwe Schuit', Martha van Meurs, 1961. Gemengde techniek.
De Waterschans 4 - 2010 146
Afb. 6. 'Deurbraak op 'öög nivoo', Pierre Timmermans, 1959. Houtskool.
"'Voo
147
De Waterschans 4 - 2010
