tachtig van de negentiende eeuw. Die zat hier
in het Pliesiestratje zoats dat heette (nu Sint
Annastraatje], En hoe kwam ik daarzo bij?
Mijn overgrootvader, George Becht (geboren
in 1812), was in 1856 benoemd tot agent van
politie. Twee jaar later werd hij benoemd tot
hoofd van de politie. Door slechte gezondheid
trad hij omstreeks 1876 af. Hij werd opgevolgd
door Steketee. En die Steketee had ik in m'n
hoofd. Het was voor mij dé politieagent van
vroeger. Ik vond dat er bij de vastenavond een
politie hoorde die aan het einde kon zeggen
'ik heb geen wanklank gezien'. Hij moest een
echte oude Bergse naam hebben, dus toen heb
ik Steketee gekozen en dat is 't ie gebleven."
Koert: "Het verhaal van de heks Wana is later
verzonnen. Sommige tradities die verzonnen
werden hebben het niet gehaald, zoals de
zwaarddans. Die werd na de intocht van de
Prins in 194-7 opgevoerd. Dat viel niet goed
en verdween dus weer. Er is een politieagent
gekomen, die was er al in Den Bosch. Nu bij
ons Steketee. Ze hebben goed gekeken naar
wat elders goed werkte en dat niet geheel
gepikt, maar er een eigen draai aangegeven.
Belangrijk was dat het iets moest zijn dat
buiten gedaan kon worden, zodat iedereen het
kon zien. Er waren geen binnenactiviteiten,
behalve de sluiting. Het echte slot was weer
buiten op de Markt. Dat was vroeger niet.
Het feest werd hierdoor laagdrempelig, dus
toegankelijk voor iedereen. Eigenlijk is er veel
ontwikkeld zonder dat men er zich van bewust
was. Ze hebben de goede geest gehad en een
aantal dingen enorm succesvol vorm gegeven."
Koert: "En zo komen we bij beeldtaal en zijn we
eigenlijk nog een naam vergeten bij de mensen
die de vastenavond smoel hebben gegeven,
daar hoort Louis Weijts bij. Hij heeft letterlijk
de vastenavond smoel gegeven. In ieder geval
op een goede manier voortgebouwd op een
vormtaal die ervoorde oorlog al was. Die
karakteristieke koppen bestonden al. En dat
was ook niet typisch Bergs hoor. Het waren
koppen die je toen ook al elders zag. Maar
Louis heeft daar een echte barokke Bergse
draai aan gegeven. Er is nu wel een zeker
maniërisme in terecht gekomen. Bepaalde type
koppen van Louis zie je nog veel terug komen,
maar veel vormelementen zijn verdwenen.
In het begin was de beeldtaal veel interna
tionalen Bijvoorbeeld de ondertekening van
het Beneluxverdrag was een onderwerp
voor de vastenavondoptocht. Allerlei evene
menten van het wereldtoneel werden naar het
Bergse verplaatst. Dat zijn we een beetje kwijt
geraakt."
De Stichting Vastenavend bracht meer
structuur in de vastenavondviering. Het
moest een duidelijk begin en een duidelijk
einde hebben. Kees: "We wilden voorkomen
Km|
wa&Jft
dat er een hele tijd van te voren
al vastenavond werd gevierd.
Dus toen hebben we gezegd, het
begint drie weken van te voren
met het Neuzebal, voor die tijd
wordt er niets gevierd. Pas na het
Neuzebal kunnen de bals en al
dat soort dingen georganiseerd
worden."
Koert: "Dat was ook wel een van
de wijze dingen die ze besloten.
We moesten het beter struc
tureren en zorgen dat we met
z'n allen beginnen en ook met
z'n allen stoppen. Het belang
rijkste gemeenschapsfeest is de
vastenavond, dat is de dinsdag
[de laatste dag van de vasten
avondviering], En laat dat dan
ook de enige dag zijn in het hele
jaar dat de café's om twaalf uur
sluiten bij ons. De feestdag dat
we de meeste mensen in de stad
hebben, sluiten we tweeënhalf
uur eerder dan anders!"
Het vallen van de kraai als afsluiting van de
vastenavond is vanaf 1948 een traditie. Destijds
zat er een papieren kraai op een paal die er om
23:45 uur door de Prins af werd getrokken. Net
zoals men in Den Bosch Knilles van zijn sokkel
trekt. Dat het vastenavondfeest voor midder
nacht ten einde is heeft te maken met het
respect voor de start van de Aswoensdag vanaf
middernacht. De geestelijkheid had al genoeg
moeite met de vastenavond.
De jaren vijftig en het gevecht
met de geestelijkheid
In 1953 ging vastenavond niet doorvanwege
de watersnoodramp. Kees: "Ik werd zondag
's morgens door d'n Bes [Wim Besling]
opgebeld dat er een watersnoodramp had
plaatsgevonden. D'n Bes had daar ook mee
te maken, want die had een bijzondere rol in
het Rode Kruis. Dus die had al die ellende
meegemaakt. En toen heb ik gezegd 'Dat is
makkelijk zat, dan wordt het dit jaar geen
vastenavond. Dat wordt geen Agge mar teut et,
maar het wordt Agge mar goed doet! En toen
ben ik naar burgemeester Peters gegaan met
de vraag of wij een inzamelingsactie mochten
houden. En toen hebben we
150.000 gulden bij elkaar
getrommeld. Dat was erg
veel voor die tijd [dit zou
tegenwoordig ruim een
miljoen gulden ofwel 483.000
euro zijn, YKj."
Naar aanleiding van de
watersnoodramp begon de
overheid in 1955 met een
ambitieus Deltaplan om
de Nederlandse kust beter
te beveiligen. Kees: "Toen
heb ik gezegd 'Nou, hier
moeten wij ook wat aan
doen. Wij moeten als West-
Brabant, dat zo met de Delta
verbonden is, deel uitmaken
van de toekomst. We gaan
naar Reimerswaal.' En toen
zijn we die zomer met zo'n
duizend mensen in bootjes,
naar het Verdronken Land
van Reimerswaal gegaan
en daar heb ik Wana verleid
om mee naar Krabbegat te
gaan. Dus pas in 1955 is Wana hier in Bergen
gekomen." Tijdens vastenavond heet Bergen op
Zoom 'Krabbegat' en de Bergenaren 'Krabben'.
Wana was niet de enige vrouw die Kees als
Prins Nilles I in de Bergse vastenavond intro
duceerde. In 1956 werd er een Miss Krabbegat
verkiezing georganiseerd. De kandidaten
Afb. 14. De originele Steketee.
Collectie MHC.
Afb. 13. Janus Verhoeven als
Steketee, jaren zestig. Collectie
MHC.
Afb. 12. Aankomst Prins Nilles I in 1948. Links van
hem de Grootste Boer [Jef de Graauwl. Collectie
Stichting Vastenavend.
De Waterschans 4 - 2010
162
Afb. 15. Prins Nilles I en zijn gevolg, door Louis Weijts,
olieverf op doek, 1951. Foto Collectie MHC.
Afb. 16. Prins Wannes I, Jan van
Giels, wordt tijdens het traditionele
'Neuzebal' van 1959 op de schouders
van de Adjudanten de grote zaal van
Thalia binnengedragen. Collectie MHC
163
De Waterschans 4 - 2010
