mm
zzzzzzzzzz:
Plattegrond 2: Het Markiezenhof,
eerste verdieping van de
woonvleugels, tekening Han Bos
en Laurijs Weyts.
Grote
Binnenplaats
Franse Tuin
Rondgang
Ik ga ervanuit dat de heren niet kriskras door
het gebouw liepen, maar een logische route
volgden. De notaris maakte met zijn twee klerken
de rondgang door het Markiezenhof waarschijn
lijk op aanwijzing van de conciërge. Deze route
is traceerbaar, mede omdat de notaris in de
boedelbeschrijving soms de ligging van locaties
vermeldt [de carrier onder die van de jonge princes
of de earner boven de groote galdrijej en in enkele
gevallen de relatie aanduidt tussen de vertrekken
['t vertreck volgende aen't voorgaende). Door deze
aanwijzingen raakt de lezer van de inventaris
geïnformeerd over de ligging en het gebruik van
de meeste van de vijfendertig bezochte ruimten.
Notaris Turcq en zijn metgezellen liepen naar
boven via de wenteltrap naast de huidige lift. Op
de eerste verdieping begon de boedelbeschrij
ving in de Camer daer de heer Croijer gelogeert
heeft3 en de volgende kamer. Deze vertrekken
zijn respectievelijk te situeren boven de huidige
toiletten en boven de huidige ingang (platte
grond 2 nr. 1 en 2) Het eerste vertrek is blijkens
de inrichting in gebruik als slaap-, woon- en
werkvertrek. (Zie apart kader op deze pagina.)
Deze plaatsbepaling vloeit voort uit het feit dat
de notaris hierna naar wat nu de Blauwe Zaal
heet, ging (plattegrond 2 nr. 3), de ruimte boven
de Hofzaal, de sael geheten. Deze deed mogelijk
dienst als schilderijenzaal, want er hingen en
er stonden er in totaal vijfendertig. De notaris
vermeldt jammer genoeg niets over voorstel
lingen, schilders of waarde.
Het volgende vertrek dat hij met een bezoek
vereerde, was de ruimte boven de voormalige
woning van de conciërge, rechts van de hoofd
ingang naar de Grote Binnenplaats, de kamer
boven 't offitie (plattegrond 2 nr. A). Deze kamer,
behangen met silverleer, was leeg. Van hieruit
stak Turcq de huidige Blauwe Zaal over en kwam
de galderije-, de gang boven de colonnade aan de
Kleine Binnenplaats (plattegrond 2 nr. 5). Hier
bevond zich allerlei los meubilair.
Volledig appartement
Via de galderije kwam het inventariserend gezel
schap in de woonvertrekken van de toen vier
jarige prinses Marie Henriëtte. De voormalige
woonvertrekken, want de jonge prinses woonde
in 1713 niet meer in het Markiezenhof.4 De
boedelbeschrijving spreekt van de Camer van de
jonge princes (plattegrond 2 nr. 6). Met de eerder
genoemde kamer van de heer Croijer blijkt dit
het meest volledig ingerichte vertrek van de
35 geïnventariseerde ruimten te zijn. (Zie apart
kader.) Tot de woonvertrekken van de peuter
behoorden nog drie ruimten: het cabinet, (platte
grond 2 nr. 7), de Camer bij 't secreet (plattegrond
2 nr. 8) en de Voorkamer van de jonge Princes (plat
tegrond 2 nr. 9). Deze voorkamer was beperkt
De Waterschans 2 - 2011
94
OP DE CAMER VAN DE JONGE PRINCES
Een ledecant geborduert, met een spreij, twee witte
en een gestreepte matras,
Een behangsel voor de deur van gelijcke natuur
Vijf dito stoelen,
Een spiegel met een swarte lijst,
Een ingeleijt cabinet,
Een tafel staende onder de spiegel sijnde bruijn ingeleijt
Twee hangende vergulde armtjes benefens de
voorschreven spiegel.
Een agtcant tafeltje,
Een groene bekleede viercante tafel
Twee groene gardijnen voor de glasen,
Een tictak bort met sijn toebehoorte,
Een schilderije met een vergulde gesnede lijst voor de
schoorsteen,
Een driekante tafel overtrocken met groen,
Een bekleede leun stoel daer in een kussen
Een scherm
Schop en tang met twee brantijsers,
de guarde feu
Een vuerpan, met een waterfles,
Een tapijt behangsel rontom de camer.
Geborduert wijst op de aard van de bekleding/het
behangsel van het hemelbed.
Het doek voor de deur en de bekleding van de
stoelen zijn van dezelfde stof als het behangsel
van het hemelbed.
Zwarte lijsten zijn rond 1700 nog volop in de mode.
Kan een zeer kostbaar meubel zijn. Zie afbeelding 1.
Een klassieke opstelling: een spiegel met links en
rechts een wandkaarsenhouder.
Kan een speeltafeltje zijn.
Glasen zijn ramen, volgens de mode van die tijd
één gordijn per raam.
Het oud-Nederlandse Triktrak wordt tegenwoordig
backgammon genoemd.
De schoorsteen is een klassieke plaats voor een
schilderij.
Kan een speeltafel zijn.
Een kamer- of vuurscherm.
Brantijsers zijn vuurbokken.
Een haardhekje.
Alle wanden zijn behangen met wandtapijten.
gemeubileerd. Wel stond er een met schildpad
ingelegd kabinet. Met deze vertrekkenreeks
beschikte de jonge dame over een volledig appar
tement: een anti-chambre, een chambre en een
cabinet. Bovendien was er nog een met zilverleer
behangen vertrek bij het secreet het toilet). De
vraag of dit werkelijk de vertrekkenreeks was van
de jonge prinses komt later in dit artikel aan de
orde.
Het volgende vertrek dat de notaris volgens
zijn beschrijving bezocht, was het cabinet vant
nieuw guartier (plattegrond 2 nr. 10). Hier is enige
toelichting op zijn plaats. Het nieuw guartier
betreft de in de jaren 1709-1710 in opdracht van
markies Francois Egon de la Tour d'Auvergne in
classicistische stijl verbouwde laatmiddeleeuwse
woonvleugel tussen de Kleine Binnenplaats en
wat nu de Franse Tuin heet. Het cabinet is de
zijkamer van de huidige Theodoorkamer en deed
in 1713 blijkens de inrichting dienst als slaap-/
woonvertrek. Het is de ruimte waarin nu, via een
holografische methode, Marie Henriëtte, haar
grootmoederen haar toekomstige echtgenoot,
Johann Christian van Sulzbach, sprekend ten
tonele worden gevoerd. Dit cabinet hoorde bij het
Afb. 4. Vrouw in goudleerkamer, schilderij toegeschreven
aan Samuel van Hoogstraten, circa 1665, Vaduz, collectie
Fürsten von Liechtenstein, detail. Het goudleer werd op
latten aangebracht. De naden tussen de stukken leer
zijn hier goed zichtbaar. Van enkele vertrekken in het
Markiezenhof waren de wanden bekleed met goud-,
respectievelijk zilverleer
95
De Waterschans 2 - 2011
