O
O
voor de JAARLIJKSE DAGEXCURSIE
Llil/Uh
9
3 september 2011 presentatie en distributie orgelboek
'Een magtig Toonwerk'
Nieuwe leden Geschiedkundige Kring per 16 mei 2011
Geschiedenis en restauratie van het Ibach-orgel te Bergen op Zoom
Namens het bestuurvan de Geschiedkundige Kring
van Stad en Land van Bergen op Zoom nodigt de
activiteitencommissie u uit voor de jaarexcursie
op zaterdag 27 augustus 2011 (let op, gewijzigde
datum!).
Dit jaar brengt de jaarexcursie de deelnemers naar
de prachtige Vlaamse stad GENT.
In de ochtenduren maakt het gezelschap onder
leiding van gidsen een wandeling naar onder
andere het stadhuis en de kathedraal, waarbij ook
een bezoek gebracht wordt aan het altaarstuk 'het
Lam Gods'.
Rond het middaguur gebruiken we de gezamenlijke
lunch in 'Salons Carlos Quinto'.
's Middags verplaatsen we ons per boot over de
Leie naar het STAM, het nieuwe stadsmuseum in de
gerenoveerde voormalige Bijloke-abdij. Wederom
onder leiding van gidsen bezoeken we daar een in
oktober 2010 geopende tentoonstelling.
Gent is van alle tijden en dat geldt ook voor de infra -
structuur van het STAM: de 14de-eeuwse abdij, het
17de-eeuwse klooster en de 21ste-eeuwse nieuw
bouw vormen samen 'het Stadsmuseum STAM'.
Verleden, heden en toekomst van de stad worden
er helder en boeiend uitgebeeld aan de hand van
een vast circuit, waarbij de pandgangen van de abdij
de tijdlijn vormen. In de diverse zijruimtes van de
pandgang wordt Gent, van de vroegste tijden tot de
dag van heden, in detail toegelicht aan de hand van
objecten.
Het STAM is daardoor dé ideale plek om Gent in al
zijn facetten te leren kennen.
We vertrekken
op zaterdag 27
augustus 2011
om 8.00 uur per
touringcar vanaf
Sporthal Gageldonk,
Gagelboslaan 160,
4623 AH Bergen op
Zoom. Aankomst in
Gent, met aanslui
tend koffie/thee:
ongeveer 9.45 uur.
Verwachte terugkomst in de
Gagelboslaan in Bergen op Zoom
is ongeveer 18.30 uur.
De Activiteitencommissie
Huishoudelijke mededelingen:
De Waterschans 2 - 2011
54
Initiatief tot restauratie
In de Sint-Gertrudiskerk staat het Ibach-orgel. Dit orgel
is afkomstig uit de voormalige katholieke kerk 'Heilige
Maagd Maria ten Hemelopneming' aan de Grote Markt,
nu Stadsschouwburg De Maagd. Dit orgel is in 1863 in
opdracht van het parochiebestuur gebouwd door de firma
Ibach te Barnem in Duitsland. De orgelkas is ontworpen
door architect Emanuel Cels te Brussel en vervaardigd
door atelier Peeters-Divoort te Turnhout. Bij organisten
en orgelliefhebbers leefde de wens om met een grondige
restauratie het Ibach-orgel, een rijksmonument, terug
te brengen in de staat waarin het op 27 januari 1864 was
opgeleverd. Daartoe werd in 2003 de Stichting Restauratie
Ibach-orgel opgericht. Het doel van de stichting was
tweeledig: het werven van fondsen en het laten uitvoeren
van een restauratie en reconstructie. In januari 2009
begon Verschueren Orgelbouw aan de restauratiewerk
zaamheden en op 17 maart van dit jaar, de feestdag van
Sint-Gertrudis, werd het orgel opgeleverd. Op 3 september
aanstaande vindt de officiële presentatie van het orgel
plaats tijdens een feestelijk concert door Janno den
Engelsman, organist-titularis van de Sint-Gertrudiskerk.
Graag nodigt het bestuur u hiervoor uit.
Publicatie
In de aanloop naar de restauratie groeide bij de Stichting
Restauratie Ibach-orgel het idee om bij de presentatie
van het 'nieuwe' orgel ook een publicatie uit te brengen
over de geschiedenis en de restauratie van het Ibach-
orgel. Daartoe zocht de stichting contact met het bestuur
van de Geschiedkundige Kring. In het kader van de
Distributie boek
Er zijn drie mogelijkheden om het boek in uw bezit te krijgen.
statutaire doelstelling van de Geschiedkundige Kring,
het bestuderen van de geschiedenis van stad en land
van Bergen op Zoom en het verspreiden van de kennis
daarover, besloot het bestuur de uitgave van het boek
op zich te nemen, deel te nemen aan de redactie en de
publicatie als 'geschenk' aan de leden aan te bieden.
Deelname van de Geschiedkundige Kring aan dit project
maakt het financieel mogelijk een degelijke publicatie uit
te brengen. De Geschiedkundige Kring acht het mede tot
haar taak publicaties uit te brengen die op de commer
ciële markt geen kans maken en van hoge kwaliteit zijn.
'Een magtig Toonwerk' is zo n boek.
Inhoud publicatie
In een inleidend hoofdstuk plaatst orgeladviseur Peter
van Dijk het Ibachorgel in een nationaal en vooral
internationaal perspectief: de ontwikkeling van orgels
in de negentiende eeuw. In vier hoofdstukken beschrijft
Han Bos achtereenvolgens de vijf verdwenen orgels in
de Sint-Gertrudiskerk, de geschiedenis van het Ibach-
orgel, het ontwerp en de productie van de orgelkas.
Tot slot beschrijft hij de vier huidige orgels in de Sint-
Gertrudiskerk. Rogér van Dijk, adviseur orgelrestaura
ties, doet verslag van de restauratie en reconstructie.
Johan Zoutendijk, orgelbouwer, beschrijft de restauratie
vanuit het gezichtspunt van restaurateur. Hans Smout,
die meer dan veertig jaar het orgel bespeelde, maakt de
lezer deelgenoot van zijn persoonlijke band en erva
ringen met het Ibach-orgel. Rud Smit, pastor van de
parochie, gaat nader in op de plaats van orgelmuziek in
de liturgie. Het boek is ter ondersteuning van de tekst rijk
voorzien van illustraties en tekeningen. Voor leken op het
gebied van de orgelbouw zijn een verklarende woorden
lijst en verhelderende tekeningen toegevoegd.
In het boek treft u een CD aan met orgelmuziek van het
Ibach-orgel van zowel voor als na de restauratie. Zeer
bijzonder is de enige opname van het Delhaye-orgel dat
in 1972 tijdens de grote brand van de kerk in vlammen
opging. Tot slot bevat de CD ook muziek van de twee
andere rijksmonumentale orgels in de Gertrudiskerk, het
Rogier-orgel en het Vlaamse orgel.
Voor het eerst wordt de geschiedenis van alle verdwenen
en alle nog aanwezige orgels in de Sint Gertrudiskerk
beschreven, alleen daarom al een reden om het boek te
verwerven.
55
De Waterschans 2 - 2011
Dhr. M. van Aalzum Bergen op Zoom
Dhr. J.P. Hermans Bergen op Zoom
Mevr. L. de Bot Bergen op Zoom
Mevr. M.E.P. Jordans Bergen op Zoom
Mevr. G. de Bot Bergen op Zoom
Mevr. J.M.C.P. Karman Bergen op Zoom
Dhr. J.C.M. Brooijmans Bergen op Zoom
Mevr. M.J. Kruf Bergen op Zoom
Mevr. B. Cantineau Bergen op Zoom
Dhr. B.H. Liem Bergen op Zoom
Dhr. L.M. de Clerck Bergen op Zoom
Dhr. J.J. van Maaren Bergen op Zoom
Dhr. R.M.C. Crusio Bergen op Zoom
Mevr. E.J.A.M. van Oppenraaij Bergen op Zoom
Dhr. N.A. Dekkers Bergen op Zoom
Dhr. J. Schell Bergen op Zoom
Dhr. K. Dominicus Bergen op Zoom
Dhr. J. Schetters Bergen op Zoom
Dhr. G.J.J. van Driel Bergen op Zoom
Dhr. A.J. Smit Bergen op Zoom
Dhr. D.R.H. Duine Halsteren
Dhr. E.M.F. Stoffels Bergen op Zoom
Dhr. F.C.J. Frèrejean Lepelstraat
Dhr. K. van Veen Bergen op Zoom
Dhr. E.A.J. Hagenaars Bergen op Zoom
Dhr. H. Wanmaker Bergen op Zoom
Dhr. C.M. Havermans Bergen op Zoom
Mevr. A.J.A.M. Westdijk Bergen op Zoom
Dhr. M.C. Havermans Bergen op Zoom
2
s
z
5
Uw telefonische opgave voor deelname is mogelijk vanaf woensdag 29 juni
t/m 22 juli 2011. zolang er plaatsen beschikbaar zijn, bij Toon Demmers
101641-240641
Introductie van één persoon per lid van onze Geschiedkundige Kring is
mogelijk.
Wij noteren graag uw naam en telefoonnummer voor de passagierslijst. Bij
aanmelding kunt u desgewenst ook een 'thuisblijvers-nummer' aan ons
opgeven.
De individuele deelnemersprijs is 49,50 Vervoer, entreegelden, gidsen,
lunch en 'koffie' inbegrepen.
Het verschuldigde bedrag dient direct na de telefonische aanmelding te
worden voldaan op bankrekeningnummer 14.88.23.947 ten name van W. de
Mooij, Halsteren, onder vermelding van 'Gent 2011'.
U bent pas ingeschreven voor deze reis, als óók de betaling ontvangen is.
Paspoort of identiteitskaart niet vergeten bij u te dragen.
Het telefoonnummer van ons lunchadres 'Salons Carlos Quinto' in Gent is,
- uitsluitend voor noodgevallen - 0032 9 2255929.
Bij onverhoopte annulering uwerzijds kan 7,50 administratiekosten in
rekening worden gebracht, plus de al gemaakte kosten.
Bus: vol vol. Tijdige aanmelding, vanaf 29 juni, kan teleurstelling voor
komen!
1. De bezoekers van het concert kunnen na afloop het boek meenemen. Wel de
bon meebrengen die u in deze Waterschans aantreft.
Wanneer u het concert niet bijwoont kunt u tot één uur na afloop van het
concert uw boek ook nog Haten) afhalen, dus van 16.30 tot 17.30 uur. Wij
vragen u in dat geval massaal van deze gelegenheid gebruik te maken.
2. Op zondag 4 september kunt u van 13.00 tot 15.00 uur in opnieuw de Sint-
Gertrudiskerk uw boek (laten) ophalen. De afhaalbonbon niet vergeten.
3. Vanaf dinsdag 6 september kunt u het boek (laten) ophalen in het
Informatiecentrum van Het Markiezenhof, ingang Steenbergsestraat nr. 6.
Uiteraard ook dan de bon in deze Waterschans ingevuld meebrengen. De
openingstijden zijn van dinsdag t/m vrijdag van 11.00 tot 17.00 uur.
Nu kan het zijn dat u door omstandigheden het boek niet zelf kunt ophalen
en ook niet kunt laten ophalen. In dergelijke gevallen volstaat een tele
foontje met de penningmeester Frans Witjes (0164-238621) en maken wij een
afspraak met u over hoe u het boek in uw bezit kunt krijgen.
