Beste leden,
Van de hoofdredacteur
Kroonleden
Colofon a
Nieuwe leden per 20 augustus 2011
De Waterschans
41ste.j.aaKjSng nr. 3,•september 2011
ISSN 0926-3918
Verschijnt viermaal per jaar
Oplage: 1300 exemplaren
De Geschiedkundige Kring van Stad en Land
van Bergen op Zoom
www.geschiedkundigekringboz.nl
webmaster: Laurijs Weyts:
webteamHgeschiedkundigekringboz.nl
Postbus 280, 4600 AG Bergen op Zoom
Erelid
Dr. W.A. van Ham
Bestuur
Voorzitter:
Ad van den Bulck
Secretaris:
Greetje Hage
Kortemeestraat 11A
4611 TK Bergen op Zoom
tel.: 0164-243144
e-mail: secretaris0geschiedkundigekringboz.nl
Penningmeester:
Frans Witjes
Londonstraat 2
4611 HW Bergen op Zoom
tel.: 0164-238621
e-mail:
penningmeester0geschiedkundigekringboz.nl
Bankrekening 24 05 922
Ten name van:
Geschiedkundige Kring van Stad en Land
van Bergen op Zoom
Contributie 27 euro (minimaal) per jaar
Ledenadministratie
Frans Witjes
zie adresgegevens penningmeester
Overige bestuursleden
Eric Goossen
Jan van Tienen
Willem Vermeulen
Laurijs Weyts
Hilde van den IJssel
Tijdschrift van de Kring
De Waterschans
Redactieleden:
Drs.Jac Backx
Mevr. Tineke van Dam
Drs. Jaap Dekker (redactiesecretaris)
Drs. Nic Grosfeld
Drs. Irene van Kemenade (hoofdredacteur)
Mevr. Marieke Liefting
Drs.Jan Peeters
Redactiesecretariaat
Drs. J. Dekker
Ansjovislaan 27
4617 AN Bergen op Zoom
tel.: 0164-237572
e-mail: j.j.j.dekker0home.nl
Toezicht distributie
Frans Witjes
zie adresgegevens penningmeester
Ontwerp
De Werkkamer Bergen op zoom
Graag wens ik de nieuwe hoofdredacteur van
De Waterschans, Irene van Kemenade, proficiat
met dit eerste nummer dat onder haar eindver
antwoordelijkheid valt. Ik bewonder haar moed
en zelfvertrouwen om aan het roer van het
vlaggenschip van de Geschiedkundige Kring
plaats te nemen. Ik spreek de wens uit, dat er
onder haar leiding nog vele nummers met verrassende artikelen en
boeiende wetenswaardigheden mogen volgen!
Schelde Veste
Wie de laatste maanden de lokale pers heeft gevolgd weet dat de
gezamenlijke erfgoedorganisaties in de gemeente Bergen op Zoom,
waaronder ook de Geschiedkundige Kring, zich sterk hebben gemaakt
voor de instandhouding en restauratie van dé Waterschans. Dit samen
met een aantal watersportverenigingen. In de maand februari over
handigden zij een gedegen notitie aan de gemeenteraadsleden en
in de maand juni volgde een uitvoerige reactie op het gemeentelijk
plan 'De Schelde Veste'. Volgens dit plan zou de Waterschans, de
oudste van Nederland, worden bebouwd met 160 woningen. Sterk in
de gezamenlijke voorstellen is dat er niet alleen een pleidooi is voor
behoud en restauratie, maar dat ook ideeën worden aangedragen
voor passende, aan de watersport gerelateerde functies. Een groot
aantal raadsfracties sprak waardering uit over de kwaliteit van notitie
en reactie. Op 31 augustus hield prof.dr. Han Leune voor een zeer
talrijk publiek een lezing over de functie en de geschiedenis van de
Waterschans.
Ad van den Bulck, voorzitter
Foto omslag: Grote Gertrudiskerk.
Activiteiten
Bij het uitkomen van dit nummer zijn de grote excursie naar Gent en
de presentatie van 'Een magtig Toonwerk', de publicatie over onder
meer de geschiedenis en de restauratie van het Ibach-orgel in de
Sint-Gertrudiskerk, net achter de rug. Vergeet niet uw exemplaar bij
Het Markiezenhof op te halen. Voor het najaar staan de volgende acti
viteiten op het programma: een excursie met lezing naar Vrederust
naar aanleiding van de Kennedy tentoonstelling, een lezing over de
geschiedenis van Roosendaal door Joss Hopstaken en een mini-
excursie naar de wijk oud-Oost waarin de architectuur van de Bossche
School centraal staat. Voor nadere informatie hierover verwijs ik u
naar de aankondigingen elders
in deze Waterschans. Tot slot kan
ik u nog melden dat de School
voor Geschiedenis binnenkort
start met twee eerstejaars- en
twee tweedejaarsgroepen.
Inleveren kopij voor
Waterschans 4,2011
vóór 1 oktober 2011
Layout-vormgeving/druk
Drukkerij Vis Offset
Alphen aan den Rijn
De Maand voor de
Geschiedenis staat
weer voor de deur. Dit
jaar is gekozen voor het
thema Ik en Wij, waarin
ondermeer uitgebreid
aandacht wordt besteed
aan 200 jaar Burgerlijke Stand. Uiteraard is
er in deze Waterschans ook aandacht voor dit
evenement. Redactielid Jac Bakx bekeek voor
ons de ontwikkeling van de burgerlijk stand
in Bergen op Zoom. Het onderwerp inspi
reerde de medewerkers van Het Markiezenhof
bovendien tot een feestelijk evenement op
zaterdag 2 oktober. De aankondiging hiervan
vindt u verderop in dit nummer.
De diversiteit in deze editie van De Waterschans
is, zoals u gewend bent, weer groot. We
vervolgen de serie artikelen over migratiege
schiedenis van de hand van Lauran Toorians.
Hij neemt ons mee op een rondwandeling
langs de graven van de Sint-Gertrudiskerk.
Over de personen die daar hun laatste rust
plaats vonden zijn ontzaglijk veel wetenswaar
digheden te vertellen. Het is verbazingwekkend
hoeveel omzwervingen sommige mensen
maakten voordat zij neerstreken in Bergen op
Zoom. Het begrip mobiliteit is zeker niet uitge
vonden in de twintigste eeuw!
Heel ontroerend is artikel van Anje van Buren
over twee Joodse meisjes, die op verzoek van
hun ouders reeds in 1941 op de foto werden
vastgelegd. De maker van de foto heeft
deze al die tijd bewaard en dankzij een hele
reeks van toevalligheden komt het verhaal
De uitgaven van de Geschiedkundige Kring
kunnen mede tot stand komen dankzij het speciale
lidmaatschap van de volgende bedrijven:
DARVI BV
DE BONT Stoffering, Putte
P. JANSEN Installatie Techniek BV
Taxi en toeringcarbedrijf DE KOCK
Natuursteenbedrijf DE KORT
WONEN WEST BRABANT
Hotel en Residence DE DRAAK - A Hampshire Classic
HERREIJGERS Schilderwerken, Monumentenschilders
achter dit portret alsnog tot leven.
De verfrissende noten komen, zoals gewoonlijk,
van Ward Warmoeskerken en de werkgroep
genealogie. Wardtaal maakt deze keer een
uitstapje buiten de stadsgrenzen. De schrijver
laat ons kennismaken met een tamelijk onbe
kende Romeinse godin, die aangeroepen werd
door reizigers op zee en die bovendien geacht
werd voor geluk en voorspoed te zorgen. De
link met Bergen op Zoom wordt u gaandeweg
het artikel vanzelf duidelijk. De werkgroep
genealogie vond een verhaal over juttende
bergenaren.
Voor u ligt de eerste Waterschans onder nieuw
hoofdredacteurschap. Ik dank de redactie
en het bestuur voor het in mij gestelde
vertrouwen. Het is een grote verantwoorde
lijkheid om dit prachtige blad elke keer weer
opnieuw gevuld te krijgen met prachtige arti
kelen en daarbij bovendien de hoge kwaliteit
te handhaven en ervoor te zorgen dat u als
lezer weinig merkt van deze wisseling. Het
feit dat ik als kersverse hoofdredacteur kan
steunen op de expertise van mijn voorgangster,
Yolande Kortlever, en op de onvoorwaardelijke
inzet van de overige redactieleden is dan ook
een geruststellende gedachte. Ook u als lezer
kunt ons echter helpen. Wij staan open voor
uw suggesties. Laat het mij of andere leden
van redactie weten als u een idee heeft voor
een artikel. Ook suggesties voor interessante
onderwerpen zijn altijd welkom.
Tot slot wens ik u uiteraard veel leesplezier!
Irene van Kemenade
Mevr. M.J. Alderlisten Rilland
Dhr. A. Baggelaar Amstelveen
Dhr. H.F. Borghouts Roosendaal
Dhr. G.W.B. Borrie Eindhoven
Mevr. C.J.P. van den Bulck Nijmegen
Dhr. A.T.M. van Dijck Bergen op Zoom
Mevr. A.C. Dijs-van Oorschot Hoogerheide
Dhr. J.M.W. van Gastel Bergen op Zoom
Dhr. R.T.J. Hendrickx Bergen op Zoom
Dhr. R.M.A. Jansen Bergen op Zoom
Dhr. P.J. Lint Bergen op Zoom
Mevr. C. de Maat Bergen op Zoom
Dhr. L. van Tilburg La Nucia Spanje
Dhr. A. Verduit Bergen op Zoom
Dhr. M.K.M. Verpaalen Lepelstraat
Mevr. J.M.L. Wagemakers-Elias Steenbergen
Dhr. M.C. de Weerd Bergen op Zoom
107
De Waterschans 3 - 2011
FAUSTO NUMINE
BERGA VICTRIX