Hofzaallezingen 2012 rond Bergen op Zoom
Mini-excursie
Gageldonk-west
M ig ra tie
begraven
in Bergen op Zoom
Voor de twaalfde keer wordt een reeks van vier
lezingen georganiseerd over de cultuurhistorie
rond Bergen op Zoom. De lezingen worden
gehouden in de Hofzaal van Het Markiezenhof
Historisch Centrum te Bergen op Zoom en
worden georganiseerd door Het Markiezenhof,
De Geschiedkundige Kring, Heemkundekring
Halchterth en Bibliotheek Het Markiezaat.
De lezingen zijn gebaseerd rond het centrale
thema van 800 iaar stad.
Dinsdag 17 januari:
800 jaar stadsontwikkeling door Frans de Looy en Marco Vermunt
Dinsdag 24- januari:
800 jaar strijd door Irene van Kemenade
Dinsdag 31 januari:
800 jaar onderwijs door Jan Kalker en Jac Backx
Dinsdag 7 februari:
800 jaar migratie door Yolande Kortlever en Kenny de Vilder
De lezingen vinden plaats in de Hofzaal van Het
Markiezenhof aan de Steenbergsestraat 8 te
Bergen op Zoom op de dinsdagavond van 20.00
tot 22.00 uur. De zaal is open vanaf 19.30 uur.
De deelnamekosten bedragen 25,00 voor
4 lezingen (incl. koffie/thee). In de voorverkoop
zijn alleen kaarten voor de gehele reeks te
verkrijgen. Deze zijn te koop aan de balie van
Het Markiezenhof (di. t/m zo. van 11.00 tot
17.00 uur) en bij de andere organisaties. Vanaf
dinsdag 10 januari is het mogelijk om kaarten
per lezing te kopen, deze kosten
10,- per stuk (op op).
U kunt niet vooraf reserveren.
Voorvragen kunt u mailen naar:
lezingenreeksfdbergenopzoom.nl
of bellen naar tel. 0164-277077,
Yolande Kortlever of Claartje
Rijkers.
Zondag 13 november 2011
Een hernieuwde kennismaking
met een vergeten wijk
De Geschiedkundige Kring nodigt u uit voor
een bezoek aan de wijk Gageldonk-west, het
gebied dat grofweg begrensd wordt door de
Kastanjelaan, de Vijverberg en de Balsebaan.
Gageldonk-west is een fraaie staalkaart van de
uiteenlopende visies die de naoorlogse weder
opbouwarchitectuur in Nederland domineren.
Gezien de plannen voor herontwikkeling van
deze wijk is het een uitgelezen kans om daar nu
een bezoek aan te brengen. Aan de hand van
een wandeling door de wijk zullen de verschil
lende fasen van de ontwikkeling van de wijk en
de visies daarop nader toegelicht worden.
De wandeling vangt aan met een bezoek aan
de Heilig Hartkerk. Na een uiteenzetting over
de kerk lopen we richting de Vijverberg en via
het Klaproosplein en Populierlaan eindigen we
circa anderhalf uur later weer bij de kerk.
We verzamelen om 12.00 uur in de Heilig
Hartkerk, gelegen aan de Kastanjelaan te
Bergen op Zoom. Het einde van de excursie is
voorzien om circa 14.00 uur.
Deze excursie staat open voor leden en
introducés van de Geschiedkundige Kring.
Deelname is gratis.
U bent allen van harte welkom.
De mini-excursie wordt verzorgd door Jan en Laurijs Weyts.
De Waterschans 3 - 2011
112
Lauran Toorians
Bergen op Zoom heeft in de loop der eeuwen
talloze vreemdelingen aangetrokken,
afkomstig uit alle windstreken. Een aantal
aspecten van deze migratiegeschiedenis
wordt belicht in een reeks artikelen. Het
eerste artikel verscheen in twee afleveringen
in De Waterschans 1-2010 en 2-2010. In deze
aflevering vormen de graven in de Grote
Kerk en een archiefbron onze leidraad.
Hierna volgen nog twee artikelen waarin we
inzoomen op de Schotse Vest rond 1500 en op
militair gouverneur Charles Morgan en zijn
omgeving.
In Bergen begraven
Rondkijken op een wat oudere begraafplaats
levert al snel allerhande informatie op over het
sociale netwerk van de mensen die daar hun
laatste rustplaats hebben gevonden. Behalve
de vraag wie deze mensen waren, vinden we
vaak ook (direct of indirect) informatie over
waar zij vandaan kwamen. Een korte rondgang
langs de graven in de Grote of Gertrudiskerk
in Bergen op Zoom is in dit opzicht beslist de
moeite waard. Als wandelgids vormt de publi
catie over de grafmonumenten door Kees Booij
en Willem van Ham een goede basis.1 De infor
matie uit dit boek vormt ons startpunt, waarna
diverse andere bronnen zijn ingezet om de
informatie over de gevonden immigranten
verder aan te vullen.
Diverse immigranten van wie er nog grafmonu
menten aanwezig zijn, hadden een relatie met
het garnizoen of vervulden hogere bestuurs
functies in de stad of in het Markiezaat. Een
mooi voorbeeld van dat laatste vormt Johan
de Bergaigne van wie bekend is dat hij in 1580
werd geboren in Heusden (grafmonument no.
11). Zijn grootvader, Jehan Paulo de Bergaigne
(1515-1596), was uit Asti in Piemonte (Italië)
naar de Nederlanden gekomen.2 Johan
kwam naar Bergen op Zoom en vervulde
Afb. 1. Gezicht in de grote Gertrudiskerk te Bergen op
Zoom, dwars door het schip van noord naar zuid, de
schilder stond in de tweede travee ten westen van het
transept. Schilder: Daniël de Blieck., derde kwart 17e eeuw.
Olieverf op doek. Collectie Het Markiezenhof Historisch
Centrum IMHCI.
tussen 1617 en 1645 verschillende bestuur
lijke functies in de stad, als belastinginner,
schepen, burgemeester en weesmeester.
Zoals zijn grafsteen vermeldt, overleed hij in
1652. De Bergaigne bezat het huis De Fortuijne
(Blauwehandstraat 2). Hoewel niet volledig
zeker is dat hij daar daadwerkelijk woonde,
is dit niet onwaarschijnlijk. Bij archeologisch
onderzoek werd in 1994 de beerput van dit huis
onderzocht en daaruit bleek de hoge status en
rijkdom van de bewoner. Onder de vondsten
bevonden zich scherven van luxe drinkglazen
en een majolicaschotel die afkomstig was uit
het Italiaanse Faenza. Ook werd een zeldzame
drinkbeker van Venetiaans glas gevonden,
daterend uit de vroege zestiende eeuw.3
Min of meer vergelijkbaar met de carrière van
Bergaigne was die van jonker Floris van der
113
De Waterschans 3 - 2011
CFu llu u r/tlsliHxc
