Ul
Sero iOV <H
cHn
Deel 2:
van 1926 tot heden
Rob Franssen
Afb. 1. Zeeverkenner Jac van de
Watering van de Scheldegroep, 1946.
Introductie
In de Waterschans van januari 2011 stond een
artikel over hoe er 100 jaar geleden in Bergen
op Zoom begonnen werd met de padvinderij,
tegenwoordig Scouting. Dit artikel is het
vervolg en bespreekt de geschiedenis van 1926
tot heden. De allereerste groep, 'Padvinders
afdeling Bergen op Zoom', bestond maar
dertien jaar, tot en met 1923. Wat anno 2012
voor een jeugdvereniging geldt, gold toen
ook: er moeten gemotiveerde mensen èn
accommodatie(s) zijn om een club draaiende
te houden. Waarschijnlijk ontbrak het aan het
eerste in 1923. Drie jaar later, in 1926, waren
er toch nieuwe ontwikkelingen. Niet voor
jongens, maar voor meisjes.
1927
Oprichting Delmogroep
(Draagt Elkanders Last Met Opgewektheid)
In de beginjaren was de padvinderij er alleen
voor jongens. Na 1915 werd er in Engeland
het Spel van Verkennen ook voor meisjes
ontwikkeld. Dit vond in 1916 navolging in
Nederland. Tien jaar later, in 1926, werd
landelijk het tienjarig jubileum van het
Nederlandse Meisjes Gilde gevierd. Leidster
Spido van het landelijke Gilde hield hierover
een toespraak voor de radio. Deze toespraak
inspireerde een aantal dames in Bergen op
Zoom. Zij namen het initiatief en gingen op
zoek naar een aantal meisjes, voldoende om
er een afdeling mee op te richten. De dames
hadden succes en wisten achttien meisjes bij
elkaar te krijgen. Mej. A. der Kinderen, lerares
Engels op de Rijks HBS, werd leidster. Zij
was al eerder padvindsterleidster geweest in
het toenmalige Nederlands-lndië. Zij kreeg
de padvindstersnaam Bajoe. De oprichtings
datum werd 1 april 1927. De achttien meisjes,
gezellen genaamd, gingen hard aan het werk
om hun nieuwelingen-eisen te behalen en op
25 juni 1927 volgde de plechtige installatie van
de meisjes en van de groep. Er waren zelfs
enkele oud-padvinders bij! Leden dus van de
allereerste padvindersgroep in Bergen op
Zoom. Op het einde van het jaar telde de groep
26 padvindsters. De opkomsten bestonden
vooral uit inspectie, EHBO, knopen, wandelen,
gymnastiek en armsignalen. Ook kamperen
hoorde erbij.
In de beginjaren was er nog geen clubhuis.
Twee jaar na de oprichting werd in 1929 een
militair lokaal op de Grote Markt (eerste
verdieping van het Vleeshuis) in gebruik
genomen voor de zaterdagmiddagbijeen
komsten. Niet voor lang, want spoedig zou men
overgaan naar een lokaal van het Protestants
Weeshuis (Blauwehandstraat 32). Er kwamen
pioniers en een jaar later kwamen er zelfs
kabouters. Rosy Goudstikker werd van die
tien kabouters de eerste Oehoe. In 1936
verhuisde de groep naar een oude boerderij
van de Nederlandse Spoorwegen (NS) aan de
De Waterschans 1 - 2012
16
Zand linie (oude ingang van vuilstortplaats de
Kragge aan de Bergsebaan). De oude boer
derij bleek helaas te ver weg en in de winter te
koud. Daarom werd er geijverd voor een eigen
clubhuis dichterbij. Dat kwam er in 1935: een
oude, houten directiekeet. Deze werd weggezet
op een van de NS gehuurd terrein aan de
Zwarteweg, naast dat van tennisclub Olympia.
1930
Yellen voor de pastoor
In de beginperiode was de padvinderij er voor
iedereen. Het maakte niet uit of de padvinder
protestant, katholiek, joods of niet-kerkelijk
was, hoewel dat laatste toen bijna niet voor
te stellen was. Het rooms-katholieke epis
copaat had na een aantal jaren toch wel
bezwaar tegen deze nieuwe jeugdbeweging.
Het strookte niet helemaal met hun mores.
Daarom werd het katholieke jongens verboden
om lid te worden van de padvinderij. Maar met
de jaren kwam daar landelijk een kentering
in. Men liet zich er op een gegeven moment
van overtuigen hoe goed en waardevol de
padvinderij was voor de karaktervorming van
de eigen jeugd in de parochies. In de loop van
1929 ging het episcopaat alsnog overstag.
Er zouden aparte katholieke groepen opge
richt kunnen worden onder de vlag van de
Nederlandse Padvinders Vereniging (NPV). Wèl
ingepast in de structuur van de parochies, ook
met een andere benaming (verkenners) èn per
groep voorzien van een aalmoezenier. Het offi
ciële startsein werd gegeven op Sint Jorisdag,
23 april 1930.
Katholieke verkennersgroepen schoten nu
als paddenstoelen uit de grond en zo kon het
gebeuren, dat in alle toenmalige vijf parochies
in Bergen op Zoom een verkennersgroep opge
richt werd.
Als er gesproken wordt over een verkenners-
groep, dan horen daar ook welpen (8 t/m 111/2
jaar) en voortrekkers (18 t/m 25 jaar) bij. Het
hoofdaccent lag op de verkenners (111/2 t/m
17 jaar), verzameld in een troep. Die troep
was verdeeld in patrouilles van ongeveer zes
verkenners, met elk een eigen patrouilleleider
(PL) en assistent-patrouilleleider (APL). Een
hopman was de verantwoordelijk leider en
zijn assistenten warerrvaandrigs. Zo had
een welpenhorde een akela en een voortrek-
kersstam een oübaas.
Adolf Kolpinggroep
In de Sint Josephparochie in het oosten van de
stad had men de zaken als eerste op orde. Het
Kolpingswerk was in deze parochie goed geor
ganiseerd en vanuit deze organisatie kwam
men in mei 1930 tot de oprichting van een
verkennersgroep. De naam werd heel toepas
selijk Adolf Kolpinggroep en ook de kleur
van de groepsdas was hiermee in overeen
stemming: geel met een zwarte rand. P. Lint
werd de eerste hopman en M. Touw werd zijn
vaandrig. Aalmoezenier de Weert vertegen
woordigde de geestelijkheid. Het troephuis
werd vanzelfsprekend een lokaal in de Vetpan
(Burg. van Hasseltstraat). De groep begon
naast verkenners vrijwel meteen met welpen.
Truus Horsten werd de eerste akela.
De groep kreeg in 1935 een andere behuizing.
Een voormalige fabriek van kozijnen op adres
Nieuwstraat 5 werd ingericht als hun blokhut.
Don Boscogroep
De tweede katholieke parochie die met het
verkennerswerk begon, was Onze Lieve
Vrouwe van Lourdes op het Fort. Daar had
pastoor Van Eekelen het geluk om tegen
de heer Schoones aan te lopen, net op het
moment dat hij op zoek was naar een geschikte
leider voor een verkennerstroep. De oprichting
van deze troep was in juli 1930 en er werd
Afb. 2. Eerste troepfoto van twee patrouilles Adolf
Kolpinggroep, Sint Jozefparochie, 1931.
17
De Waterschans 1 - 2012
FAUSTO NUMINE
BERGA VICTRIX
Scouting