Het vaandel wordt ingewijd en de 'regiontago',
de regiodag, vindt in Bergen op Zoom plaats.
Vanaf 15 maart 1930 wordt wekelijks een
cursus Esperanto gegeven. Ook dit jaar worden
examens afgenomen, 'geopend' door burge
meester P.A.F. Blom die daarbij een warme
belangstelling voor deze internationale taal aan
de dag legt. Van de vijf geëxamineerde kandi
daten behaalt er slechts één het diploma A. Een
opvallend feit dat wellicht verband houdt met
de slechte examenresultaten, is dat er dat jaar
geen boeken zijn uitgeleend.
1931: Het eerste lustrum
In 1931 viert NKI haar eerste lustrum waarvoor
vijftien gulden wordt uitgetrokken. Maar het
gaat niet goed met de vereniging. De slecht
bezochte wekelijkse bijeenkomsten worden in
de zomerperiode afgeschaft. In juli 1931 wordt
er een commissie gevormd ter realisering van
een 'Zamenhofmonument', waarover later meer.
Verderwordt op 15 en 16 augustus Eindhoven
aangedaan waar dan de jaarvergadering van
de IKUE plaatsvindt. De voorzitter van de IKUE,
de uit Spanje afkomstige priester Juan Font i
Giralt,11 bezoekt Bergen op Zoom. Met succes
wordt de eerste 'letervespero' (brievenavond)12
gehouden. De pers- en propagandacom-
missie wordt ingekrompen: 'mej. Noordhuizen
werd vanwege de stilstand der vereen.[iging]
ontheven van haar taak.' Ook dit jaar worden
er geen boeken geleend. Vanwege het dalende
aantal leden wordt van clublokaal veranderd: de
Hollandsche Tuin wordt ingewisseld voor café
'Arnold' aan de Arnoldus Asselbergsstraat.
Men gaat actief leden werven bij andere katho
lieke verenigingen. In 1931 start een Esperanto-
cursus bij de 'werkliedenvereeniging' waaraan
maar liefst 50 mensen deelnemen. Ook in kerk
portalen tracht men aspiranten te strikken voor
een cursus Esperanto. Deze cursussen worden
door eigen leden gegeven.
In 1932 is Bergen op Zoom vertegenwoordigd
op de jaarvergadering van de Nederlandse
Katholieke Esperantistenvereniging 'Nederlanda
Katoliko' (NK), en op de 'regiontago'.
Op 4 april 1933 brengt F.J. van der Burgt circa
40 nieuwe cursisten mee naar de conversa
tieavond zodat het ledental snel groeit. Op 21
mei 1933 brengen de esperantisten met drie(!)
bussen een bezoek aan Brussel, Waterloo en
Tervueren. Eén van de bussen botst 's avonds
tegen een tram waardoor de reizigers pas
de volgende dag naar Bergen op Zoom terug
kunnen keren.
Vanwege de toename van het aantal leden tot
ruim 60, wordt er vanaf mei 1933 weer in de
Hollandsche Tuin vergaderd. De jaarvergadering
van 26 november 1933 wordt begonnen met een
mis opgedragen door pater H. Roosen SCJ.13
De preek wordt in Esperanto gehouden. Tijdens
de vergadering wordt een tekort in de kas van
f 1.18,37 geconstateerd waarover veel commotie
ontstaat. Het tekort is des te merkwaardiger
gezien het fors toegenomen ledental. Kennelijk
is de vergadering nogal heftig verlopen getuige
de opmerking van Jan Dercks: 'Verder zij nog
vermeld, dat de nieuwelingen zich nog al erg
roerden door vele afkeuringkjes.' Mejuffrouw
Goedhart die als bibliothecaresse is aangesteld,
meldt dat de vereniging nu acht boeken rijk is
en dat in vijf maanden tijd reeds 60 maal boeken
zijn uitgeleend.
In 1934 bedanken tientallen leden: het zo snel
gewonnen aantal van ruim 50 verdwijnt als
sneeuw voor de zon. Dercks concludeert: 'We
waren inderdaad te gauw in 't groot begonnen.'
Tijdens de algemene vergadering van 27
februari zijn de financiële perikelen nog steeds
actueel. Dercks spreekt over 'de vergadering
der twee kwitanties'.
Op de algemene vergadering van 2 augustus
1934 wordt besloten een tweede 'letervespero'
te houden, terwijl tijdens de algemene leden
vergadering van 9 december het idee wordt
geboren om naar het Vlaams Esperanto-
congres te gaan en dan tevens de wereldten
toonstelling van 1935 in Brussel te bezoeken.
1936: Het tweede lustrum
In 1936 viert de vereniging haar tienjarig
bestaan. De Esperanto-afdelingen van
Roosendaal en Ginneken, PENI en het hoofdbe
stuur in de personen van mejuffrouw Simonis
en de heer Brandt, die beiden als spreker
optreden, zijn vertegenwoordigd. Ook vele
cursisten van de Rooms Katholieke Esperanto
Onderwijs Centrale en de padvinders komen
op de lustrumviering af. Uit zestien landen
komen gelukwensen binnen. Amerika doet
dit per grammofoonplaat! 'Het interessantste
van de viering van ons 2de lustrum was wel
het optreden der Gooische troubadours.' Deze
zingen Esperanto-liederen, begeleid door een
De Waterschans 2 - 2012
64
Viering van het
tweede lustrum
van de Esperanto-
vereniging in
Bergen op Zoom,
1936.
gitaar, citer en banjo. Er wordt een koffietafel
gegeven en 's avonds treden de padvinders
esperantisten op. Er wordt wederom een
Esperanto-tentoonstelling gehouden.
Op de algemene vergadering van 9 september
1936 wordt het tot dan toe zeer uitgebreide
bestuur van voorzitter, tweede voorzitter, secre
taris, tweede secretaris, penningmeester,
tweede penningmeester en commissarissen,
ingekrompen tot drie bestuursleden: een voor
zitter, penningmeester en secretaris. Een flink
aantal leden is vertegenwoordigd op het IKUE-
congres in Den Haag en bezoekt de 'regiontago'
te Breda. Op 25 november 1936 wordt de derde
'letervespero' gehouden. Op de jaarvergadering
van 23 december 1936 wordt bepaald dat er
op de conversatieavonden verplicht Esperanto
gesproken moet worden. Houdt men zich hier
niet aan dan moet er telkens een cent boete
betaald worden.
Tijdens de algemene ledenvergadering van 24
november 1937 wordt mejuffrouw Goedhart tot
persagente gekozen. Besloten wordt ook om
werkeloze leden 25 cent per maand te laten
betalen. In dit verenigingsjaar worden door de
Bergse leden het negentiende IKUE-congres
in Den Haag bezocht en allerlei propaganda-
avonden en streekdagen in Nederland en
België.
Het daarop volgende verenigingsjaar wordt als
actief gekenschetst: 'Het 12de vereen.[igingsjjaar
is 'n zeer vruchtbaar jaar geweest, 't Ledental
groeide, café Arnold kreeg den naam van
'Esperanto domo' [Esperanto-huis]; de pers
dienst fungeert goed; onze vereeniging was
evenals altijd wederom goed vertegenwoordigd
op diverse congressen en streekdagen;
w.o. 't nationaal congres: 'Esperanto bij het
onderwijs te Den Haag' en de jaarverg.[adering]
van N.K.' Op 11 en 12 juni worden de streek
dagen in Bergen op Zoom gehouden en deze
worden onder andere bezocht door Belgische
esperantisten uit Antwerpen en Leuven. Op
30 juli van datzelfde jaar wordt een meisjes
jeugdclub onder leiding van mejuffrouw Domée
opgericht.
Op 27 januari 1939 wordt de vierde 'letervespero'
gehouden. Op 8 februari geeft pater H. Roosen
SCJ, bijgestaan door pater J. Jack SCJ, in
Esperanto een lezing over 'de oorlog in de lucht
en op zee' verluchtigd met 'lichtbeelden'; 27
personen wonen de lezing bij. Op de algemene
vergadering van 22 maart 1939 wordt pater
Roosen voorgedragen door de heer F.J. van der
Burgt als kandidaat namens de afdeling Bergen
op Zoom voor het hoofdbestuur. Op verzoek van
de Bossche bisschop Arnold Frans Diepen moet
Roosen echter zijn kandidatuur intrekken.
Gedurende het jaar worden lezingen gehouden
over onder andere het Esperanto-congres in
65
De Waterschans 2
- 2012
FAUSTD NUMINE
BERQA VICTRIX
