Esperanto-monument in Leeuwarden [19661.
Het Bergse Esperanto-monument is de stille
getuige van de eens bloeiende rooms katho
lieke Esperanto-vereniging alhier. Met steun
van katholieke en neutrale esperantisten in
Nederland en Vlaanderen is het benodigde geld
bijeengebracht. 'Het monument bestaat uit 3
gedeelten. Het voetstuk wit, vijfhoekig, symbo
liseert het idee, waaruit de taal Esperanto
ontstond, n.l. VREDE! Erop staat een groene
kolom in de vorm van een vijfstel, die de hoop
symboliseert van de schepper van Esperanto
en van de Esperantisten. Het derde gedeelte is
een globe, die op de kolom tussen de 3 punten
rust. Op deze globe zijn de 5 werelddelen
afgebeeld in de kleuren van de mensenrassen.
De werelddelen zijn verbonden door de woorden
'Esperanto Mondlingvo' (E. wereldtaal). Het
symboliseert het doel van Dr. Zamenhof en
zijn adepten 'Een taal voor de mensheid'. Het
monument is eenvoudig, zoals de schepper
van de taal zelf. Het voetstuk en de kolom
betekent kracht Aan het voetstuk zou men
nog een aparte betekenis kunnen toevoegen, en
wel: Het bestaat uit 5 ringen. Van onder naar
boven hebben ze de betekenis van 'konstanta'
(konstant); 'facila' (gemakkelijk); 'belsona'
(welluidend); Dan volgt een bredere ring: 'idea-
lisma'fidealistisch - 'n deel van het volk) en
'praktika' d.i. praktisch.'29
Jarenlang heeft dit monument erverminkt bij
gestaan en is het zelfs met afbraak bedreigd
geweest. Door ingrijpen van met name
wethouder Emit Hartl is het voor de ondergang
behoed. Door het doortastende optreden van Ed
Bolsius, wethouder van cultuur, is de benodigde
Esperanto-monument in Zwolle [19751.
De Waterschans 3 - 2012 106
Esperanto-monument op Vlieland [1987],
financiële 'inhaalslag' van 55.500,- verkregen
voor het ingrijpende herstel en de restauratie
van in totaal drie kunstwerken. Het grootste
deel van het verkregen geld, 4-0.000,-, is
besteed aan het Esperanto-monument. Door de
royale bijdrage van Esperanto Nederland van
nog eens f 10.000,- is de restauratie mogelijk
gemaakt. Uiteindelijk is deze 15.000,- duurder
uitgevallen vanwege de geconstateerde
betonrot, veroorzaakt door het vastgehouden
vocht en het door IECRT aanbevolen gebruik van
de duurdere poreuze Jahnmortel.
De hele restauratie mag een toonbeeld van
goede samenwerking tussen alle betrokken
partijen genoemd worden: de Commissie
Beeldeninspectie van de gemeente Bergen op
Zoom, de Rijksdienst voor de Monumentenzorg,
Esperanto Nederland en restaurator Alfred
van Wilgenburg. Het resultaat is dienovereen
komstig: een duurzaam en verantwoord geres
taureerd Esperanto-monument, een sieraad
voor Bergen op Zoom.
En wat het streven van de Esperanto-beweging
betreft, wil ik besluiten met de relative
rende woorden van Jan Dercks: 'Nog wil ik
eraan toevoegen, dat men uit idealistische
motieven het Esperanto wel als 'wereldtaal'
kan beschouwen, maar dat een practisch
mens niet meer spreekt over 'wereldtaal' maar
over 'wereldhulptaal', wat wel enig verschil
uitmaakt.'30
Noten
De Waterschans 3 - 2012
Sr-T'-fi
27. Het semi-statisch archief van de Commissie
Beetdeninspectie berust in het MHC. De gegevens en citaten
zijn, tenzij anders vermeld, aan dit archief ontleend.
28.Gegevens verstrekt door Wim Jansen, waarvoor mijn harte
lijke dank. Hij is ook zo vriendelijk geweest het artikel te lezen
en te voorzien van waardevolle aanvullingen en correcties.
29.Vraagbaak, p. 33 en 34.
30.Vraagbaak, p. 34.
107
